قنوت

 1960 - قنوت سنتى واجب
قال الصادق - علیه السلام -
القنوت فى جمیع الصلوات سنة واجبة فى الرکعة الثانیة قبل الرکوع و بعد القراءة
قنوت در تمامى نمازها و در رکعت دوم ، سنتى واجب است (شاید منظور سنت مؤ کد باشد) پیش از رکوع و پس از اتمام قرائت . (بحارالانوار، ج 85، ص 197).

 1961 - تاءثیر قنوت و سجده طولانى
قال على - علیه السلام -
طول القنوت و السجود ینجى من عذاب النار
قنوت و سجده طولانى در نماز، نمازگزار را از عذاب آتش نجات مى دهد. (تصنیف غرر الحکم ، ص 175، حدیث 3353).

 1962 - حالت دستها در قنوت
قال الرضا - علیه السلام -
لاترفع یدیک بالدعاء فى المکتوبة حتى تجاوز بهما راءسک ولا باءس بذلک فى النافلة و الوتر
در قنوت نماز واجب دستهایت از سر تجاوز نکند، اما در نماز نافله و وتر مانعى نیست . (بحارالانوار، ج 84، ص 204).

 1963 - قنوت از فرایض نماز
قال الصادق - علیه السلام -
فرائض الصلاة سبع : الوقت ، والطهور، و التوجه و القلبه و الرکوع و السجود، و الدعاء
فرایض نماز، هفت تاست : وقت ، طهارت ، نیت ، قبله ، رکوع ، سجود، و دعا (درقنوت ). (بحارالانوار، ج 85، ص 197).

 1964 - فراموش کردن قنوت
لعلى بن جعفر عن اخیه - علیه السلام - قال :
ساءلته عن رجل نسى القنوت حتى رکع ما حاله ؟ قال - علیه السلام - تمت صلاته و لاشى ء علیه
اگر کسى قنوت را فراموش کرد و به رکوع رفت تکلیف چیست ؟ فرمود: نماز را تمام کند و اشکالى ندارد. (بحارالانوار، ج 85، ص 198).

 1965 - قنوت در رکعت دوم
عن الرضا - علیه السلام -
فیما کتب للماءمون قال : کل القنوت قبل الرکوع و بعد القراءة
در نام امام رضا (ع ) به ماءمون چنین آمده است : قنوت پیش از رکوع و پس از قرائت (حمد و سوره ) است . (بحارالانوار، ج 85، ص 198).

 1966 - تعبیر آیه از امام صادق (ع )
عن ابى عبدالله - علیه السلام -
فى قوله تعالى ((قوموا لله قانتین )) قال : اقبال الرجل على صلاته و محافظته على وقتها
امام صادق (ع ) درباره ایه ((قوموا لله قانتین )) فرمود: (یعنى ) روى آوردن انسان به نماز خود و محافظت بر وقت آن . (بحارالانوار، ج 85، ص 201).

 1967 - نماز کامل با ذکر قنوت
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
انما الصلوة تمسکن و تواضع و تضرع و تباءس و تندم و تقنع بمدیدیک فتقول اللهم اللهم فمن لم یفعل فهى خداج
حقیقت نماز اظهار مسکنت تواضع ، تضرع ، بى نوایى و ندامت است که باید دستها را در قنوت دراز کنى و با گفتن ((خدایا خدایا)) نماز راکامل نمایى و هرکس که این کار را انجام ندهد، نمازش ناقص است (هرچند که قبول مى باشد). (المحجة البیضاء، ج 1، ص 349).

 1968 - قنوت طولانى و راحتى قیامت
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اطولکم قنوتا فى دار الدنیا اطولکم راحة یوم القیامة فى الموقف
راحت ترین شما در قیامت کسى است که قنوت طولاى ترى داشته باشد. (بحارالانوار، ج 85، ص 199).

 1969 - آشکار خواندن قنوت
عن ابى جعفر - علیه السلام - قال :
القنوت کلها جهار
همه قنوت (بهتر است ) آشکار خوانده شود. (بحارالانوار، ج 85 تص 202).

 1970 - حالت دستها در قنوت
قال الصادق - علیه السلام -
الرغبة ان تستقبل بطن کفیک الى السماء، والرهبة ان تجعل ظهرکفیک الى السماء و قوله : ((و تبتل الیه تبتیلا)) قال الدعاء باءصبع واحدة تشیر بها و التضرع تشیر باءصبعیک و تحرکهما و الابتهال رفع الیدین و تمدها، و ذلک عند الدمعة ثم ادع
((رغبت )) یعنى دستها را باز به طرف آسمان بردارى و ((رهبه )) یعنى پشت دستها را به طرف آسمان نهادن ، آیه ((و تتبل الیه تبتیلا)) یعنى دعا خواندن و با یک انگشت در آن حال اشاره کردن و ((تضرع )) با دو انگشت اشاره کردن و حرکت دادن آنهاست و ((ابتهال )) برداشتن دو دست و کشیدن آنها مى باشد و این کار در هنگام اشک ریختن است و سپس دعا کن . (بحارالانوار، ج 85، ص 204).

 1971 - قنوت طولانى و بهترین نماز
فى خبر ابى ذر - رحمه الله - انه ساءله النبى -صلى الله علیه وآله -
اى الصلاة افضل ؟ قال : طول القنوت
در روایتى آمده است : ابوذر از پیامبر (ص ) پرسید: کدام نماز افضل است ؟ فرمود: نمازى که قنوت طولانى داشته باشد. (بحارالانوار، ج 85، ص 200).

 1972 - ذکر صلوات در قنوت
قال الصادق - علیه السلام -
اذا صلى احدکم و لم یصل على النبى -صلى الله علیه وآله - فى صلاته یسلک بصلاته غیر سبیل الجنة
هرگاه یکى از شما نماز بخواند و در نمازش بر پیامبر (ص ) درود نفرستد، با نماز خود به راهى غیر از راه بهشت مى رود (بحارالانوار، ج 85، ص 280).

 1973 - پیامبر (ص ) و ذکر قنوت وتر
قال الصادق - علیه السلام -
وکان رسول الله -صلى الله علیه وآله - یستغفر الله فى الوتر سبعین مرة و یقول : ((هذا مقام العائذ بک من النار)) سبع مرات
رسول خدا (ص ) در قنوت نماز وتر هفتاد بار ((استغفرالله )) و هفت بار ((هذل مقام العائذ بک من النار)) (یعنى این جایگاه کسى است که از آتش به تو پناه آورده است ) مى گفت . (وسائل الشیعه ، ج 4، ص 610).

 1974 - بلند کردن دستها
قال النبى -صلى الله علیه وآله - لعلى - علیه السلام -
علیک برفع یدیک الى ربک و کثرة تقلبهما
پیامبر خدا (ص ) به على (ع ) فرمود: برتو باد که دو دست خود را به سوى خدا بلند کنى و بسیار بگردانى (یعنى دستهاى خود را در هنگام دعا کردن بالا و پایین بردن ). (بحارالانوار، ج 85، ص 201).

 1975 - اداى قنوت با دو دست
عن ابى جعفر و ابى عبدالله - علیهما السلام -
فى تفسیر قوله تعالى : ((و تبتل الیه تبتیلا)) ان التبتل هنا رفع الیدین فى الصلاة
در روایتى از امام باقر و امام صادق - علیه السلام - آمده است که در تفسیر آیه ((و تبتل الیه تبتیلا)) فرمودند: ((تبتل )) در اینجا برداشتن دو دست در نماز مى باشد. (بحارالانوار، ج 85، ص 203).

 1976 - دعایى در قنوت
عن ابى جعفر - علیه السلام -
تقول فى القنوت ((اللهم اغفرلى و ارحمنى و عافنى انک على کل شى ء قدیر))
در قنوت این دعا را بخوانید ((خدایا مرا بیامرز و بر من رحم فرما و مرا عفو کن ، زیرا تو بر هر چیز توانایى .)) (بحارالانوار، ج 85، ص 203).

 1977 - تعبیر آیه از امام باقر (ع )
عن ابى جعفر - علیه السلام -
فى قوله تعالى : ((قوموا لله قانتین )) قال : مطیعین راغبین
امام باقر (ع ) درباره آیه ((قوموا لله قانتین )) فرمود:(یعنى ) با رغبت ، اطاعت و بندگى کردن . (بحارالانوار، ج 85، ص 201).

 1978 - بهترین نمازها
ورد عنهم - علیهم السلام -
افضل الصلاة ما طال قنوتها
از امامان معصوم (ع ) وارد شده است که بهترین نمازها آن است که قنوت آن طولانى تر باشد.(بحارالانوار، ج 85، ص 206).

 1979 - دعایى از امام باقر (ع )
قال الباقر - علیه السلام -
تقول فى قنوت الفریضة فى الایام کلها الا فى الجمعة ((اللهم انى اسئلک لى و لوالدى و لولدى و اهل بیتى واخوانى فیک الیقین و العفو و المعافاة والرحمة و العافیة فى الدنیا و الاخرة
امام باقر (ع ) خواندن این دعا را در قنتو نمازهاى واجب ، غیر از نماز جمعه سفارش فرمود: ((خدایا من از تو براى خود و پدر و مادر و فرزندانم و خاندان و برادران خود، مى خواهم که یقین به خودت و بخشش و عفو و مهربانى و تندرستى در دنیا و آخرت عطیا کنى )). (بحارالانوار، ج 85، ص 209).

 1980 - طول دادن قنوت نماز وتر
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اطولکم قنوتا فى الوتر اطولکم راحة یوم القیامة فى الموقوف
هرقدر که قنوت شما در نماز وتر طولانى تر باشد، آسایش شما در موقف قیامت بیشتر است . (بحارالانوار، ج 87، ص 287).

 1981 - دعاى امیرالمؤ منین (ع ) در قنوت
واختار ابن ابى عقیل الدعاء بما روى عن امیرالمؤ منین - علیه السلام - فى القنوت :
اللهم الیک شخصت الابصار ونقلت الاقدام ، و رفعت الایدى ، و مدت الاعناق ، و انت دعیت بالالسن و الیک سرهم و نجواهم فى الاعمال ربنا افتح بیننا و بین قومنا بالحق و انت خیرالفاتحین ، اللهم انا نشکو الیک غیبة نبینا و قلة عددنا و کثرة عدونا، و تظاهر الاعداء علینا، و وقوع الفتن بنا، ففرج ذلک اللهم بعدل تظهرة و امام حق تعرفه اله الحق امین رب العالمین
ابن ابى عقیل این دعا را از على (ع ) براى قنوت برگزیده است ؛ بار خدایا! چشمها به سوى تو است و گامها به سوى تو آمده و دستها برایت برداشته شده و گردنها کشیده شده و تو با زبانها خوانده مى شوى و پنهان و نجواى اعمال بندگان نزد تو است خدایا! میان ما وقوممان حق را فاتح کن و تو بهترین فاتحانى خدایا! دورى پیامبر و کمى تعدادها و زیادى دشمنان و پیروزى آنهابر ما و روآوردن فتنه ها به سوى ما را تو شکوه مى کنیم پس گشایش برسان با عدلى که ظاهر مى سازى و پیشواى حقى که مى شناسى آمین اى خداى جهانیان . (بحارالانوار، ج 85، ص 297).

 1982 - ذکر ((العفو)) در قنوت نماز وتر
قال الصادق - علیه السلام -
و کان على بن الحسین سید العابدین - علیه السلام - یقول : العفو العفو ثلاثماة مرة فى الوتر فى السحر
امام سجاد (ع ) در (قنوت ) نماز وتر در وقت سحر سیصد بار مى گفت : العفو، العفو، (وسائل الشیعه ، ج 4، ص 610).

 1983 - دعا براى مؤ منین
عن ابى عبدالله - علیه السلام - قال :
من قدم اربعین رجلا من اخوانه فدعا لهم ثم دعا لنفسه ، استجیب له فیهم و فى نفسه
از امام صادق (ع ) چنین روایت شده است که فرمود: کسى که در قنوت نماز وتر براى چهل مؤ من وسپس براى خود دعا کند، خداوند دعاهاى وى را مستجاب گرداند. (وسائل الشیعه ، ج 4، ص 45).

 1984 - کیفیت قنوت نماز وتر
قال الصادق - علیه السلام -
استغفرالله ربى و اتوب الیه فى الوتر سبعین مرة تنصب یدیک الیسرى ، و تعد بالیمنى الاستغفار
در قنوت نماز وتر، هفتاد بار استغفار، بگویید براى اینکار دست چپ را مقابل صورت قرار دهید و با دست راست استغفار را بشمارید. (بحارالانوار، ج 87، ص 287).

 1985 - دعا بعد از کلمات فرج
عن ابن ابى عقیل
وبلغنى ان الصادق - علیه السلام - کان یاءمر شیعته ان یقتنوا بهذا بعد کلمات الفرج قال ابن الجنید، وادناه رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم قال : والذین استحب فیه مایکون حمدالله و ثناء علیه ولصلاة على رسول الله -صلى الله علیه وآله - و الائمة صلوات الله علیهم اجمعین - و ان یتخیر لنفسه من الدعاء و للمسلمین ما هو مباح له
از ابن ابى عقیل روایت شده است که گفت : به من خبر رسید که امام صادق (ع ) دستور مى داد به شیعیان که پس از کلمات فرج این دعا را بخوانند ((رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم )) و مستحب است که حمد خدا و درود بر پیامبر و ائمه در دعاى قنوت باشد و براى خود و مسلمانان دعاى خیر بکند. (بحارالانوار، ج 85، ص 207).

 1986 - دعاى امیرالمؤ منین (ع )
فى الحدیث :
ما علمه امیرالمؤ منین - علیه السلام - اهل القنوت ان یقولوا: اللهم لک اخلصت القلوب و الیک شخصت الابصار
آن چه امیرالمؤ منین على (ع ) به قنوت کنندگان آموخت که در دعا بگویند: ((بارالها! دل براى تو خالص مى گردد و دیدگان انتظار به سوى تو دوخته است . (سفینة البحار، ج 2، ص ‍ 450).

 1987 - دعاى طلب مغفرت و عافیت
مرحوم ملامحسن فیض کاشانى - علیه الرحمة - دعاى مذکور قبل را به صورت کامل تر چنین آورده و ترجمه کرده است :
لااله الاالله الحلیم و الکریم ، لااله الاالله العلى العظیم ، سبحان الله رب السموات السبع ، و رب الارضین السبع و مافیهن و ما بینهن و ما تحتهن و، رب العرض العظیم ، والحمدلله رب العالمین ، اللهم اغفرلنا و ارحمنا و عافنا و اعف عنا فى الدنیا و الاخرة انک على کل شى ءقدیر
نیست معبودى بجز مبعود بحق سزاوار پرستش کمالات که بردبار و بخشنده است ، نیست معبودى جز خداى یکتا وجامع همه صفات وکمال که بلند مرتبه و بزرگ است پاک و مقدس ‍ است خدا که پروردگار آسمانهاى هفت گانه است و پروردگار زمینهاى هفتگانه است و پروردگار آنچه در آسمانها و زمینها است و آنچه که در میان آنها است و پروردگار عرش بزرگى است که عبارت از علم حق سبحانه و تعالى است به جمیع مخلوقات ، یا جرمى که محیط است به تمامى اجساد وهمه ستایشهاو آفرینها مرخدایى را است که آفریننده جهانیان است بارخدایا! ما را بیامرز و بر ما رحم کن و ما را از آفتها نگاه دار و از بدیهاى ما درگذر در این جهان (دنیا) و در آن جهان (آخرت ) به درستى که تو بر همه چیز توانایى .(ترجمه الصلوة ، ص ‍ 51).

 

منبع: جامع آیات و احادیث موضوعى نماز (جلد دوم) عباس عزیزى