مکان نمازگزار چند شرط دارد1: شرط اوّل آن که مباح باشد2. 1- گلپایگانی، صافی: نه شرط دارد... خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی، وحید: هفت شرط دارد... بهجت: دو شرط دارد... مظاهری: سه شرط دارد... مکارم: مکان نمازگزار باید دارای شرایط زیر باشد... 2- مکارم، سیستانی: بنابراحتیاط واجب. زنجانی: بنابراحتیاط . بهجت: شرط دوم: مکان نمازگزار از نجاست مرطوبی که به بدن و لباس نمازگزار سرایت کند خالی باشد. (مسأله 866) کسی که در ملک غصبی نماز می خواند اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد1 نمازش باطل است2 ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی3 مانعی ندارد4. 1- خوئی، تبریزی: در صورتی که مواضع سجودش غصبی باشد... 2- خوئی، تبریزی: و همچنین است حال در مسائل آینده... نوری: حتّی نماز خواندن غاصب در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی باطل است. سیستانی: بنابراحتیاط لازم... مکارم: نمازش اشکال دارد.[پایان مسأله] بهجت: اگر قصد قربت در نماز نداشته باشد نمازش باطل است؛ و همچنین است بنابراحتیاط اگر قصد قربت داشت... 3- بهجت: و در جایی که فقط دیوار آن غصبی است بنابرأظهر مانعی ندارد. 4- گلپایگانی، صافی: اگر تصرّف در سقف یا خیمه صدق ننماید. اراکی: نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی در
صورتی که عرفاً بگویند تصرّف در ملک غصبی است باطل می باشد؛ مانند جایی که
به واسطه سرما یا گرما و یا جهات دیگر، اگر سقف نمی داشت نمی توانست نماز
بخواند. ****** زنجانی: مسأله- نماز خواندن در مکان غصبی حرام است. و کسی که در ملک غصبی نماز می خواند اگرچه روی فرش و تخت و مانند این ها باشد نمازش به احتیاط باطل است؛ بلکه بنابراحتیاط در زیر سقف و خیمه غصبی نیز صحیح نیست و چنانچه نماز خواندن در زیر خیمه غصبی باعث حرکت آن گردد بی تردید حکم نماز در مکان غصبی را دارد. وحید: مسأله- کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش یا پتو و مانند این ها باشد ، در صورتی که مواضع سجودش غصبی باشد نمازش باطل است و همچنین است بنابراحتیاط واجب در روی تخت و مانند آن؛ ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی مانعی ندارد. مظاهری: مسأله- باید مکان
نمازگزار مباح باشد و در ملک غصبی یا روی فرش یا تخت غصبی و مانند این ها
نماز نخوانند؛ ولی نماز خواندن در زیر سقف و خیمه غصبی مانعی ندارد؛ و همین
طور اگر سهوا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه مکان او غصبی است یا ندانستن
مسأله باشد اشکال ندارد. (مسأله 867) نماز خواندن در ملکی که منفعت ان مال دیگری است بدون اجازه 1 کسی که منفعت ملک، مال او می باشد باطل است2 مثلاً در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه 3 کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند، نمازش باطل است4 و همچنین است اگر در ملکی که
دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند، مثلاً اگر میّت وصیت کرده باشد که ثلث
مال او را به مصرفی برسانند، تا وقتی ثلث را جدا نکنند نمی شود در ملک او
نماز خواند. 1- زنجانی، وحید: بدون رضایت... 2- سیستانی: در حکم نماز خواندن در ملک غصبی است؛ مثلا در
خانۀ اجاره ای اگر مالک یا دیگری بدون اجازه مستأجر نماز بخواند، نمازش
بنابراحتیاط باطل است.[پایان مسأله] زنجانی: حرام و به احتیاط باطل است... 3- زنجانی، وحید: بدون رضایت... 4- خوئی، تبریزی: و اگر میّت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند، در صورتی که عمل به وصیت نشده باشد، نمی شود در ملک او نماز خواند. سبحانی: ولی اگر میت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند و نماز خواندن عرفا مزاحم با حق او نباشد نماز صحیح است. وحید: و همچنین اگر میت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برساند تا وقتی ثلث را جدا نکنند نمی
شود در ملک او نماز خواند؛ و امّا جایی که دیگری در آن حقّی دارد، اگر
نماز خواندن مزاحم با سلطنت صاحب حق باشد –مانند نماز خواندن در زمینی که
کسی سنگ چینی کرده- بدون رضایت او نماز باطل است و در غیر این صورت مانعی
ندارد مانند ملکی که در گرو شخصی است که نماز خواندن در آن ملک با رضایت گرو دهنده مانعی ندارد هر چند گرو کننده راضی به نماز خواندن در آن ملک نباشد. بهجت: مگر اینکه بداند و یا نشانه هایی در کار باشد که گمان کند مستأجر به
نماز خواندن او راضی است بنابرأظهر، بلکه اگر نداند یا نشانه هایی نسبت به
عدم رضایت مستأجر در کار نباشد تا موجب گمان به عدم رضایت مستأجر شود باز
می تواند بنابرأظهر نماز بخواند... زنجانی: به احتیاط ؛ و همچنین نماز در ملکی که به جهت حقّ
دیگری تصرّف در آن جایز نیست، بنابراحتیاط باطل می باشد، مثلاً اگر میّت
وصیت کرده باشد که ثلث مشاع مال او را به مصرفی برسانند، در صورتی که عمل
به وصیت نشده باشد، بنابر احتیاط نماز باطل است. ***** مکارم: مسأله- نماز
در ملکی که منفعت آن متعلق به دیگری است (مثل اینکه در اجاره او است) که
نماز خواندن در آن بدون اجازه مستأجر اشکال دارد؛ همچنین در ملکی که مورد
تعلق حقّ دیگری است، مثل اینکه میّت وصیّت کرده که ثلث مال او را به مصرفی
برسانند، تا وقتی که ثلث را جدا نکنند، نمی توان در آن ملک نماز خواند. مظاهری: مسأله-
باید در ملکی که منفعت آن مال دیگری است یا دیگری در آن حقّی دارد بدون
اجازۀ او نماز نخوانند، مثلا اگر میّت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به
مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدا نکرده اند باید در ملک او نماز نخوانند مگر از حاکم شرع اجازه بگیرند. مسائل اختصاصی بهجت: مسأله731- نماز خواندن در خانه پدر، مادر،
فرزند، جدّ، جدّه، برادر، خواهر، عمو، عمّه، دایی و خاله بدون اذن آنها
جایز نیست و حال آنها، با سایر مردم مساوی است. بهجت: مسأله 732- شخص معذور، مثل محبوس در مکان غصبی و
یا مضطرّ، اگر امید تمکّن و برطرف شدن عذر را تا آخر وقت دارد بنابرأحوط
باید نماز را تأخیر بیندازد، و در صورتی که تمکّن بیرون رفتن از آن مکان را
ندارد نماز در انجا صحیح است. (مسأله 868) کسی که در مسجد نشسته1، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند بنابراحتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محلّ دیگری بخواند2. این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست. 1- گلپایگانی، صافی: و یا رحل گذاشته... زنجانی: کسی که در مکانی نشسته؛ مسجد باشد یا نباشد... 3- خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی، وحید: نمازش باطل است.(تبریزی: مگر آن که شخص اوّلی از آنجا اعراض کند). نوری: نمازش صحیح است، اگر چه گناه کرده است. زنجانی: حرام و به احتیاط نمازش باطل است. ***** سیستانی: مسأله- کسی که در مسجد نشسته اگر شخص دیگری جای او را اشغال کند و بدون اجازه اش در آنجا نماز بخواند نمازش صحیح است اگر چه گناه کرده است. مظاهری: مسأله- کسی که در مسجد نشسته دیگری نمی تواند جای او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند. (مسأله 869) اگر
در جایی که نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در
جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش
بیاید، نماز او صحیح است1 مگر آن که خودش غصب کرده باشد2 که در این صورت به احتیاط واجب نمازش باطل است3. 1- اراکی:[پایان مسأله] سبحانی: ولی اگر خودش غصب کرده باشد و فراموش کند نماز او اشکال دارد. 2- نوری:[پایان مسأله] مکارم: [که] نمازش اشکال دارد. 3- گلپایگانی، سیستانی، صافی: کسی که خودش جایی را غصب کرده اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند نمازش باطل است بنابراحتیاط. مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 866. ***** خوئی، تبریزی: مسأله- اگر در جایی که غصبی بودن ان را
فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است؛ ولی
کسی که خودش جایی را غصب کرده اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند، نمازش
باطل است. و اگر در جایی که نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز
بفهمد که محلّ سجده اش غصبی بوده، بعید نیست که نمازش باطل باشد. وحید: مسأله- اگر در جایی که نمی داند غصبی است
نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد محلّ سجده اش غصبی بوده نمازش باطل است؛
امّا اگر در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از
نماز یادش بیاید نماز او صحیح است ولی کسی که خودش جایی را غصب کرده اگر
فراموش کند و در آنجا نماز بخواند، در صورتی که از غصب توبه نکرده باشد،
نماز او باطل است و اگر توبه کرده باشد بطلان نماز محلّ اشکال است. زنجانی: مسأله- اگر به جهت عذری در جای غصبی نماز بخواند، نمازش بی
تردید بی تردید صحیح است؛ مثلاً اگر تقصیر نکرده باشد و در جایی که شک
دارد غصبی است یا نه، یا از غصبی بودن آن غفلت داشته باشد و یا به اشتباه
یا به جهت ندانستن مسأله آنجا را مباح بداند یا غصبی بودن ان را فراموش کند
و نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است؛ و کسی که خودش
جایی را غصب کرده، اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند فراموشی او عذر
نیست و نمازش به احتیاط باطل است. بهجت: مسأله- اگر در جایی نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که
غصبی بوده یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد
از نماز یادش بیاید، نماز او بنابرأظهر صحیح است، اگر چه خودش غصب کرده
باشد، ولی اگر در بین نماز فهمید که آن مکان غصبی است در صورت امکان بدون
اینکه نماز را به هم بزند باید بقیه نماز را در مکان مباح انجام دهد و در
صورتی که ممکن نباشد باید نماز را قطع کند و در جای مباح نماز را از سر
بگیرد، و اگر وقت تنگ است آنچه از نماز بجا آورده صحیح است و بقیه نماز را
در حین خروج از آن مکان بجا می آورد. (مسأله 870) اگر بداند جایی غصبی است1 ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است2 و در انجا نماز بخواند، نماز او باطل می باشد3. 1- سیستانی: و تصرّف در آن حرام است، ولی نداند که در جای غصبی نماز خواندن اشکال دارد و در آنجا نماز بخواند نماز او بنابراحتیاط باطل می باشد. 2- بهجت: و در ندانستن مسأله هم کوتاهی کرده و مقصّر باشد... 3- بهجت: اگر قصد قربت نداشت؛ و اگر قصد قربت در نماز داشت باز بنابراحتیاط نمازش باطل است. مکارم: بنابراحتیاط واجب نمازش را اعاده کند. فاضل: اگر جاهل مقصر باشد بنابراحتیاط نماز او باطل می باشد. زنجانی: نمازش به احتیاط باطل می باشد. مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 866. ***** وحید: مسأله- نماز خواندن در جایی که مواضع سجود غصبی باشد و بداند غصبی است،باطل است، هر چند عالم به بطلان نماز نباشد. (مسأله 871) کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سواری یا زین آن1 غصبی باشد2 نماز او باطل است3 و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند4. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست. 1- خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی: زین یا نعل آن... 2- وحید: و بر آن حیوان یا زین سجده کند... مکارم: چنانچه مرکب یا صندلی و زین آن غصبی باشد و
مجبور نباشد بر آن مرکب نماز بخواند، نماز او اشکال دارد؛ همچنین است اگر
بخواهد در حال اختیار نماز مستحبّی را سواره بخواند. 3- اراکی:[پایان مسأله] تبریزی: بنابراحتیاط (سیستانی: بنابراحتیاط واجب) نماز او باطل است... زنجانی: نماز او به احتیاط باطل است... 4- وحید: ولی اگر نعل ان غصبی باشد بطلان نماز محلّ اشکال است. ***** فاضل: مسأله- نماز مستحبّی را می توان هنگام سواری ،
حتّی در حال اختیار خواند؛ کما اینکه نماز واجب را می توان در حال اضطرار و
ناچاری در حال سواری خواند. و در این فرض، اگر زین اسب یا صندلی ماشین و
قطار و هواپیما غصبی باشد، نماز باطل است. مسأله اختصاصی فاضل: مسأله 879- تصرّف در زمین غصبی که فعلاً مالک
مشخّصی ندارد جایز نیست و نماز خواندن در آن باطل است و برای تعیین تکلیف
آن باید به مجتهد جامع الشرایط رجوع شود؛ همچنین تصرّف در ساختمانی که با
مصالحی ساخته شده که مالک آن معلوم نیست حکم تصرّف در مال غصبی را دارد و
جایز نیست، امّا نماز در این ساختمان اگر نماز بر روی زمین مباح باشد که با
مصالح مذکور فرش نشده باطل نیست. (مسأله 872) کسی که در ملکی با دیگری شریک است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شریکش نمی تواند در آن ملک تصرّف کند و نماز بخواند1. 1- زنجانی، وحید: بدون رضایت شریکش نمی تواند در آن ملک تصرّفی بکند و نماز بخواند. سیستانی: بدون اجازه شریکش نمی تواند در آن ملک تصرّف کند و نماز در آن بنابراحتیاط واجب باطل است. مظاهری: مگر شریک حاضر به تفکیک نباشد یا پیدا کردن او مشکل باشد که در این صورت باید از حاکم شرع اجازه بگیرد. (مسأْله 873) اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد1، تصرّف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است2، و همچنین است 3اگر به ذمّه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد4. این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست. 1- سبحانی: حقوق واجبه به ملک منتقل می شود در این صورت بدون اجازۀ حاکم شرع در آن نماز نخواند. 2- خوئی، گلپایگانی، تبریزی، صافی، نوری:[پایان مسأله] اراکی: ولی اگر به ذمّه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد نمازش صحیح است. مکارم: اشکال دارد... 3- فاضل: بنابراحتیاط واجب... 4- مکارم: که بنابراحتیاط واجب باید از آن اجتناب کند. ***** سیستانی: مسأله- اگر
ملکی را با پول خمس نداده خرید ولی معامله به نحو کلّی فی الذمّه بود
همانگونه که غالب معاملات است، تصرّف در ان حلال است و بدهکار خمس پولی است
که پرداخته؛ ولی اگر با عین پولی که خمس آن را نداده ملکی بخرد، تصرّف او
در آن ملک بدون اجازۀ حاکم شرع حرام و نماز در آن بنابراحتیاط واجب باطل
است. زنجانی:مسأله- اگر
با عین پولی که خمس آن را نداده ملکی بخرد تا حاکم شرع معامله را اجازه
ندهد، تصرّف او در آن ملک حرام است و به احتیاط نمازش هم در آن باطل است. وحید: مسأله- اگر با عین پولی که خمس آن را نداده ملکی بخرد، تصرّف او در آن ملک حرام و نمازش در آن باطل است. مظاهری: مسأله- اگر با پولی که خمس یا زکات آن را نداده ملکی بخرد تصرّف و نماز خواندن او در آن ملک حرام است. (مسأله 874) اگر صاحب ملک به زبان، اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند که قلباً راضی نیست، نماز خواندن در ملک او باطل است1. و اگر اجازه ندهد و انسان یقین کند که قلباً راضی است نماز صحیح است2. این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست. 1- سیستانی: جایز نیست... زنجانی: نماز خواندن در ملک او جایز نیست و به احتیاط باطل است و اگر شک داشته باشد که قلباً راضی است نماز او بی تردید صحیح است؛
همچنین است اگر اجازه نداده و انسان بداند که قلباً راضی است. و اگر اجازه
نداده و انسان شک داشته باشد که قلباً راضی است یا نه، نمازخواندن در آن
ملک حرام و به احتیاط باطل است. سبحانی: ولی اگر به زبان از او اجازه نگرفته باشند ولی انسان یقین کند که قلبا راضی است نماز صحیح است. 2- سیستانی: جایز است. ***** مکارم: مسأله-
هر گاه رضایت صاحب ملک از قرائن روشن و قطعی باشد، نماز خواندن در آن ملک
اشکالی ندارد، هر چند به زبان نگوید، و به عکس، اگر با زبان اجازه دهد امّا
بداند قلباً راضی نیست نمی تواند نماز بخواند. مظاهری: مسأله- هر
گاه رضایت صاحب ملک از قرائن روشن باشد نظیر رستوران ها ، تصرّف و نماز
خواندن در آن اشکال ندارد، هر چند به زبان نگوید، و بالعکس، اگر با زبان
اجازه دهد امّا بداند قلبا راضی نیست تصرّف و نماز خواندن در آن مکان جایز نیست. (مسأله 875) تصرّف در ملک میّتی که خمس یا زکات بدهکار است حرام و نماز در آن باطل است1 مگر آن که بدهکاری او را بدهند، یا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و سبحانی نیست. 1- اراکی:[پایان مسأله] گلپایگانی، صافی:
ولی اگر بدهی او را بدهند یا ضامن شوند که ادا نمایند به نحوی که دین از
عهده میّت ساقط شود جایز است. و اگر عین زکات یا خمس در مال میّت موجود
باشد، فقط تصرّف و نماز در آن عین قبل از ادا جایز نیست، ولی تصرّف و نماز
در غیر آن اشکال ندارد. خوئی، تبریزی: ولی اگر بدهی او را بدهند یا ضامن شوند که ادا نمایند تصرّف و نماز در ملک او ا شکال ندارد. نوری: ولی اگر بدهی او را بدهند یا ضامن شوند که ادا نمایند به
نحوی که از عهده میّت ساقط شود جایز است. و اگر عین مالی که خمس یا زکات
به آن تعلّق گرفته معلوم باشد، فقط تصرّف و نماز در آن عین قبل از ادا جایز
نیست، ولی تصرّف و نماز در غیر آن با رضایت ورثه، یا ولّی آنها در صورتی
که صغیر باشند، اشکال ندارد. مکارم: حرام است، مگر آن که بدهی او را بدهند. زنجانی: حرام و به
احتیاط نماز در آن باطل است؛ ولی اگر بدهی او را بدهند یا ضامن شوند که
ادا نمایند به نحوی که دین از عهده میّت ساقط شود، تصرّف و نماز در ملک او
بی تردید اشکال ندارد. ***** فاضل: مسأله- میّتی
که بدهکار است، چنانچه بدهکاری وی از تمام اموال باقیماندۀ او بیشتر باشد
هر نوع تصرّفی در اموال او حرام و نماز خواندن ورثه در زمین و خانۀ او بدون
رضایت طلبکاران باطل است؛ امّا اگر بدهکاری وی از اموال باقیمانده او کمتر
باشد، تصرّف در اموال او و نماز خواندن در خانه و زمین او با یکی از دو
شرط زیر مجاز است: الف- از قرائن خارجی بدانند که طلبکاران او راضی هستند. ب- ورثه تصمیم داشته باشند بدون مسامحه، بدهی اورا پرداخت کنند. سیستانی: مسأله-
تصرّف در ملک میّتی که به زکات یا به مردم بدهکار است، چنانچه منافات با
ادای دین او نداشته باشد- مثل نماز خواندن در خانه اش- با اجازه ورثه اشکال
ندارد؛ و همچنین اگر بدهی او را بدهند یا به ذمّه بگیرند که ادا نمایند یا
به مقدار بدهی او باقی بگذارند، تصرّف در ملک او اشکال ندارد حتّی اگر
موجب تلف شود. وحید: مسأله- تصرّف
در ملک میّتی که خمس یا زکات بدهکار است ، در صورتی که ترکه زائد بر خمس و
زکات نباشد، حرام و نماز در آن باطل است، ولی اگر بدهی او را بدهند یا با
قبول حاکم شرع ضامن شوند که ادا نماید تصرّف و نماز در ملک او با اجازه
ورثه اشکال ندارد. مظاهری: مسأله- تصرّف و نماز خواندن در ملک میّتی که خمس یا زکات یا چیزی به مردم بدهکار است حرام است. (مسأله 876) تصرّف در ملک میّتی که به مردم بدهکار است، حرام و نماز در آن باطل است1 ، ولی تصرّفات جزئی که برای برداشتن میّت معمول است اشکال ندارد؛ و نیز اگر بدهکاری او کمتر از مالش باشد و ورثه هم تصمیم داشته باشند که بدون مسامحه بدهی او را بدهند تصرّف اشکال ندارد2. این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست. 1- گلپایگانی، صافی: ولی اگر ضامن شوند که قرضهای او را بپردازند، یا اینکه طلبکار و وصیّ میّت (گلپایگانی: یا طلبکار و حاکم شرع) اجازه بدهند، تصرّف و نماز در ملک او مانعی ندارد (صافی: و اگر میّت، بدهکار افرادی است که حاکم شرع بر انها ولایت دارد، اذن حاکم معتبر است). زنجانی: حرام و
نماز در آن به احتیاط باطل است؛ ولی اگر ضامن شوند که قرضهای او را
بپردازند، یا طلبکارها یا کسان دیگری که اختیار بدهی ها بدست آنها است راضی
باشند، تصرّف و نماز در ملک او بی تردید مانعی ندارد. فاضل: و در این صورتی است که بدهکاری به
اندازه همه مال باشد، ولی اگر بدهکاری او کمتر از مالش باشد و بدانند
طلبکار یا طلبکاران راضی هستند یا ورثه تصمیم
داشته باشند که بدون مسامحه بدهی او را بدهند، تصرّف در ان ملک و نماز
خواندن در ان اشکال ندارد؛ لیکن در این صورت بنابراحتیاط واجب باید از ولّی
میّت هم اجازه بگیرند. 2- نوری: تصرّفی که غیر فروختن و از بین بردن مال باشد، اشکال ندارد. سیستانی، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 875. ***** اراکی: مسأله- تصرّف در ملک میّتی که به مردم بدهکار
است حرام و نماز در آن اشکال دارد، ولی اگر بدهکاری او کمتر از مالش باشد و
بدانند چون بدهکاری او کم است طلبکار یا طلبکاران راضی هستند و ورثه هم
تصمیم داشته باشند که بدون مسامحه بدهی او را بدهند تصرّف اشکال ندارد. خوئی، تبریزی: مسأله- تصرّف در ملک میّتی که به مردم بدهکار
است، در صورتی که ورثه بنای اداء قرض را بدون مسامحه نداشته باشند، حرام و
نماز در آن باطل است. وحید: مسأله- تصرّف در ملک میّتی که به
مردم بدهکار است ، در صورتی که آن ملک زاید بر بدهکاری میت نباشد ، بدون
رضایت طلبکار حرام و نماز در آن باطل است. ولی اگر ضامن شوند که قرض های او
را بپردازند و طلبکار هم قبول کند با اجازۀ ورثه تصرّف جایز و نماز هم
صحیح است. مکارم: مسأله- تصرّف و نماز خواندن در ملک میّتی که به مردم بدهکار است با اجازه ورثه مانعی ندارد، مگر این که آن تصرّف مزاحم حقّ طلبکاران گردد. سبحانی: مسأله- نماز گزاردن در ملک میّتی که به مردم
بدهکار است با اذن ورثه اشکال ندارد، بلکه هر نوع تصرّفی که غیر فروختن و
از بین بردن مال باشد اشکال ندارد. (مسأله 877) اگر میّت قرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غایب باشند1، تصرّف در ملک او2 حرام و نماز در آن باطل است3 ولی تصرّفات جزیی که برای برداشتن میّت معمول است اشکال ندارد. این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست. 1- فاضل: فقط به مقدار مصارف متعارف (کفن و دفن) که اگر
انجام نشود جنازه روی زمین می ماند، می تواند در اموال او تصرّف کرد، ولی
سایر تصرّفات در آن اموال حرام و نماز خواندن در خانۀ او باطل است، مگر بعد
از تعیین قیّم و عمل بر طبق صلاحدید وی. زنجانی: تصرّف در ملک او بدون رضایت ولیّ آنها حرام و نماز در آن به احتیاط باطل است. سبحانی: نماز گزاردن در آن به اذن دیگر ورثه اگر مزاحم با حق صغیر یا دیوانه نباشد اشکال ندارد. 2- گلپایگانی، صافی: بدون اذن ولیّ شرعی ... خوئی، تبریزی، وحید: بدون اجازۀ ولیّ آنها... 3- خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی، وحید:[پایان مسأله] اراکی: نماز در آن اشکال دارد. [پایان مسأله] ***** مکارم: مسأله- هر گاه بعضی از ورثۀ میّت صغیر یا
دیوانه یا غایب باشند، تصرّف در ملک آنها و نماز در آن حرام است، ولی
تصرّفات جزیی که برای برداشتن میّت معمول است اشکال ندارد. سیستانی: مسأله- اگر
بعضی از ورثۀ میّت صغیر یا دیوانه یا غایب باشند، تصرّف در ملک او بدون
اجازۀ ولیّ آنها حرام است و نماز در آن جایز نیست است ولی تصرّفات معمولی که مقدّمۀ تجهیز میّت است اشکال ندارد. مظاهری: مسأله- اگر بعضی از ورثۀ میّت صغیر یا دیوانه یا غایب باشند، تصرّف و نماز خواندن در ملک او بدون اذن ولی شرعی حرام است ولی تصرّفاتی که برداشتن میّت معمول است اشکال ندارد. (مسأله 878) نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اینها که برای واردین اماده است1 اشکال ندارد2(و اگر وثوق3 پیدا نشود که صاحبش راضی است مشکل است4) ولی در غیر این قبیل جاها، در صورتی می شود نماز خواند 5 که مالک آن اجازه بدهد، یا حرفی بزند که معلوم شود6،
برای نماز خوندن اذن داده است، مثل اینکه به کسی اجازه دهد در ملک او
بنشیند و بخوابد، که از اینها فهمیده می شود برای نماز خواندن هم اذن داده
است. 1- زنجانی: و اطمینان نوعی، به رضایت مالک می باشد... 2- گلپایگانی، نوری: با اطمینان به رضایت صاحبان آنها اشکال ندارد... بهجت: مگر این که انسان بداند یا نشانه هایی در کار
باشد که گمان کند صاحبش به نماز خواندن او راضی نیست. و جاهای دیگر که ملک
کسی می باشد نیز در این مسأله، مانند این مکان های عمومی است، که در صورتی
نماز صحیح نیست که بداند و یا نشانه هایی در کار باشد که گمان کند صاحبش
راضی نیست. 3- اراکی: اگر یقین... 4- [قسمت داخل پرانتز در رسالۀ آیات عظام: گلپایگانی، خوئی، صافی، زنجانی، نوری ، تبریزی و سبحانی نیست] 5- زنجانی:
که رضایت مالک معلوم باشد، هر چند از لازمه حرفش این معنا فهمیده شود، مثل
اینکه به کسی اجازه دهد که در ملک او بنشیند و بخوابد، که از اینها فهمیده
می شود به نماز خواندن هم رضایت دارد. واگر بدون فهمیدن رضایت مالک نماز
بخواند به احتیاط نمازش باطل است. 6- گلپایگانی، صافی: یا اطمینان حاصل شود... مظاهری:رجوع کنید به ذیل مساله 874. ***** فاضل: مسأله-
نماز خواندن در اماکن عمومی مانند هتلها، مسافرخانه ها و حمام ها که برای
ورود مسافران و مشتریان اماده است اشکال ندارد، ولی نماز خواندن برای
دیگران که مسافر و مشتری آن اماکن نیستند اگر قرینه ای که دلالت بر رضایت
صاحب آن بکند وجود داشته باشد مانع ندارد.. و نماز خواندن در اماکن خصوصی بدون
اجازه مالک آن جایز نیست، ولی اگر اجازه تصرّفات دیگری دهد که معلوم شود
برای نماز خواندن نیز راضی است می تواند در آنجا نماز بخواند، مثل اینکه
کسی را برای صرف غذا و استراحت دعوت کند که مسلماً برای نماز رضایت دارد. . مکارم: نماز خواندن در مسافرخانه ها و حمّامها و مانند آن، برای مسافران و مشتریان که طبق متعارف وارد آنجا می شوند اشکال ندارد... سیستانی: مسأله-
نماز خواندن در ملک دیگری در صورتی جایز است که مالک آن یا صریحاً اجازه
بدهد و یا حرفی بزند که معلوم شود برای نماز خواندن اذن داده است- مثل این
که به کسی اجازه بدهد در ملک او بنشیند و بخوابد، که از اینها فهمیده می
شود برای نماز خواندن هم اذن داده است- و یا انسان از راه دیگر، اطمینان به
رضایت مالک داشته باشد. وحید: مسأله- نماز
خواندن در ملک دیگری در صورتی جایز است که یقین یا حجّت شرعیّه ای بر
رضایت مالک داشته باشد ، و همچنین است اگر اذن در تصرّفی بدهد که عرفا از
اذن در آن تصرّف ، اذن در نماز خواندن هم فهمیده شود مثل اینکه به کسی
اجازه بدهد در ملک او بنشیند و بخوابد که از این ها فهمیده می شود برای نماز خواندن هم اذن داده است. (مسأله 879) در
زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است، اگر چه صاحبانش راضی
نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در ان اشکال ندارد، و در زمینهای
زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد1 اگر چه در مالکین آنها صغیر و دیوانه باشد نماز و
عبور و تصرّفات جزیی اشکال ندارد، ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند
تصرّف در ان حرام و نماز باطل است. 1- بهجت: در
زمین بسیار وسیعی که از آبادی دور و چراگاه حیوانات است نماز خواندن و
نشستن و خوابیدن اشکال ندارد، مگر این که انسان بداند و یا نشانه هایی در
کار باشد که گمان کند صاحبش راضی نیست بنابرأظهر؛ و همچنین در زمینهای
زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد... ***** اراکی: مسأله-
در زمین بسیار وسیعی که برای مردم مشکل است موقع نماز بجای دیگر بروند،
اگر چه صاحبانش راضی نباشند نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال
ندارد، هرچند در مالکین انها صغیر و دیوانه باشد، و عبور و تصرّفات جزئی
اشکال ندارد، ولی اگر نارضایتی یکی از صاحبانش معلوم شود بنابراحتیاط واجب
نمی توان نماز خواند. خوئی، تبریزی: مسأله- در زمین بسیار وسیع(خوئی:
که برای بیشتر مردم مشکل است موقع نماز از آنجا بجای دیگر بروند) بی اجازه
مالک می شود نماز خواند، به نحوی که در مسأله [271] در وضو گذشت. گلپایگانی، صافی: مسأله- در زمین بسیار وسیعی که برای بیشتر مردم مشکل است موقع نماز از آنجا به جای دیگر بروند بی اجازه مالک می شود نماز خواند. ولی اگر بداند که مالک زمین راضی نیست أحوط آن است که در آنجا نماز نخواند. . نوری: بدون اجازه مالک نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن، اشکال ندارد. زنجانی: مسأله-
نماز خواندن در زمین بسیار وسیعی که برای بیشتر مردم مشکل است موقع نماز
از آنجا به جای دیگری بروند جایز و صحیح است، هر چند مالک آنها از نماز
خواندن در آنجا نهی کرده باشد یا این که انسان بداند راضی نیست یا این که
مالک آنها صغیر یا مجنون باشد، ولی احتیاط مستحب آن است که در این چند صورت
در انجا نماز نخوانند؛ ولی غاصب نباید در مکان غصبی نماز بخواند هر چند
بسیار وسیع باشد، و نماز او به به احتیاط باطل است؛ همچنین کسانی مانند همسر و فرزندان و مهمانهای غاصب که به حساب او در این مکان تصرّف می کنند. فاضل: مسأله-
در زمینهای بسیار وسیعی که برای مردم اجتناب از آن غیر ممکن یا سخت است،
اگر چه صاحبانش کراهت داشته باشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن
اشکال ندارد، اگر چه در مالکین انها صغیر و دیوانه باشد، هر چند احتیاط این
است که در صورت علم به عدم رضایت صاحبان آنها از آن اجتناب شود. سیستانی: مسأله-
نماز خواندن در زمینهای بسیار وسیع جایز است، هر چند که مالک آنها صغیر و
یا مجنون باشد و یا آن که راضی به نماز خواندن در آنها نباشند؛ و همچنین در
باغها و زمین هایی که در و دیوار ندارند بی اجازه مالک می شود نماز خواند،
ولی در این صورت اگر بداند مالک راضی نیست نباید تصرّف کند و. اگر مالک
صغیر و یا مجنون باشند و یا آن که گمان به راضی نبودن او داشته باشند
احتیاط لازم آن است که در آنها تصرّف نکنند و نماز خوانده نشود. وحید: مسأله- نماز خواندن در زمین بسیار وسیع به تفصیلی که در مسأله [271] گذشت منوط به اجازه مالک نیست. مکارم: مسأله-
در زمینهای بزرگ زراعتی و غیر زراعتی که دیوار ندارد و زراعتی فعلا در آن
نیست نماز خواندن و نشستن و خوابیدن و تصرّفات جزئی اشکال ندارد، خواه
نزدیک شهر و روستا باشد یا دور از آن و خواه مالکین آن صغیر باشند یا کبیر؛
ولی اگر صاحبش صریحاً بگوید راضی نیستم یا بدانیم قلباً راضی نیست، تصرّف
در آن حرام و نماز نیز اشکال دارد. مظاهری: مسأله- در زمین های بزرگ زراعتی یا غیر زراعتی که دیوار ندارد، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن و قضای حاجت نمودن و مانند این ها اشکال ندارد.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
