واجبات نماز یازده چیز است: اول:
نیّت، دوم: قیام یعنی ایستادن، سوّم: تکبیرة الاحرام یعنی گفتن الله اکبر
در اول نماز، چهارم: رکوع، پنجم سجود، ششم: قرائت، هفتم: ذکر1، هشتم: تشهّد، نهم: سلام، دهم: ترتیب، یازدهم: موالات یعنی پی در پی بودن اجزاء نماز. 1- مکارم، زنجانی: ذکر رکوع و سجود... ***** مظاهری : مسأله- واجبات نماز یازده مورد است: 1- نیّت؛
2- قیام یعنی ایستادن؛ 3- تکبیرة الاحرام یعنی گفتن الله اکبر در اول
نماز؛ 4- قرائت؛ 5- قیام متصل به رکوع؛ 6- رکوع؛ 7- سجود؛ 8- تشهّد؛ 9-
سلام؛ 10- ترتیب؛ 11- موالات یعنی پی در پی بودن اجزاء نماز. (مسأله 942) بعضی از واجبات نماز رکن است، یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد، (یا در نماز اضافه کند1) عمداً باشد یا اشتباهاً2، نماز باطل می شود. و بعضی دیگر رکن نیست3. یعنی اگر عمداً کم یا زیاد شود، نماز باطل می شود و چنانچه اشتباها 4کم یا زیاد گردد نماز باطل نمی شود5 و رکن نماز پنج چیز است: اول: نیّت. دوم: تکبیره الاحرام6 سوم: قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع، یعنی ایستادن پیش از رکوع7. چهارم: رکوع. پنجم: دو سجده8. 1- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی، سیستانی، تبریزی و زنجانی نیست]. 2- مظاهری: عمدا باشد یا سهوا یا جهلاً... 3- خوئی، سیستانی، تبریزی: یعنی اگر اشتباها کم گردد نماز باطل نمی شود. و رکن نماز پنج چیز است: اوّل: نیّت. دوم: تکبیرة الاحرام. سوم قیام متصل به رکوع، یعنی ایستادن پیش از رکوع. چهارم: رکوع. پنجم: دو سجده از یک رکعت؛ و امّا نسبت به زیادی در صورتی که عمدی باشد، مطلقاً نماز باطل می شود و در صورتی که از روی اشتباه باشد اگر زیادی در رکوع یا در دو سجده از یک رکعت باشد نماز(سیستانی: بنابراحتیاط لازم) باطل است و الا باطل نیست. زنجانی: یعنی اگر اشتباهاً کم گردد نماز باطل نمی شود. رکن نماز پنج چیز است اول: نیّت. دوم: تکبیرة
الاحرام (با توضیحی که در مسأله 948 خواهد آمد) سوم: قیام متصل به رکوع
یعنی از حالت ایستاده به رکوع رفتن. چهارم: رکوع. پنجم: سجده. زیادی عمدی، واجبات، نماز را باطل می کند و در زیادی سهوی تفصیلاتی وجود دارد که در مسأله [1109و نیز در مسأله [1264] به بعد خواهد آمد. 4- مظاهری: اشتباها یا جهلا... 5- وحید: بعضی از واجبات نماز رکن است ، یعنی اگر انسان
آنها را بجا نیاورد عمدا باشد یا اشتباها نماز باطل می شود و بعضی دیگر رکن
نیست یعنی اگر اشتباها کم گردد نماز باطل نمی شود... 6- صافی: ولی زیاد شدن سهوی آن بنابراحتیاط، موجب باطل شدن نماز است بنابراین، احتیاط، اتمام و اعاده آن است... 7- وحید، مظاهری: سوم: قیام متصل به رکوع (یعنی ایستادن پیش از رکوع)... 8- گلپایگانی، صافی، نوری: پنجم: دو سجده از یک رکعت... وحید: پنجم: دو سجده از یک رکعت و امّا نسبت به زیادی
در صور تی که عمدی باشد مطلقا نماز باطل می شود –و بطلان نماز زیادی عمدی
تکبیرة الاحرام از جاهل قاصر محل اشکال است- و در صورتی که از روی اشتباه باشد ، اگر زیادی در رکوع یا در دو سجده از یک رکعت باشد نماز باطل است و گرنه باطل نیست. مظاهری: [و] کم شدن رکن در نمازهای مستحبی نماز را باطل می کند ولی زیاد شدن آن در نمازهای مستحبی نماز را باطل نمی کند مثلا اگر قنوت نماز وتر را فراموش کند و به رکوع رود می تواند برگردد و قنوت را بجا آورد و دوباره رکوع کند. ***** مکارم: مسأله- واجبات نماز بر دو گونه است: بعضی
رکن است و بعضی غیر رکن، رکن چیزی است که اگر آن را بجا نیاورد یا اضافه
کند نماز باطل است خواه عمداً باشد یا از روی سهو و اشتباه، ولی در واجبات
غیر رکنی هنگامی نماز باطل می شود که آن را عمداً کم یا زیاد کند و اگر از
روی سهو و اشتباه کم و زیاد کند نماز صحیح است. ارکان نماز پنج چیز است:
اول نیّت، دوم تکبیرة الاحرام، سوم قیام در موقع گفتن تکبیره الاحرام و
قیام متصل به رکوع، یعنی ایستادن پیش از رکوع. چهارم رکوع، پنجم: دو
سجده.(البته در نیّت، زیادی تصور نمی شود و زیادی تکبیره الاحرام نیز اگر
از روی سهو باشد نماز را باطل نمی کند هر چند احتیاط مستحب آن است که آن را
اعاده کند.) نیّت (مسأله 943) انسان باید نماز را به نیّت قربت، یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم1 بجا اورد، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربة الی الله2. 1- سیستانی: برای تذلّل و کرنش در پیشگاه خداوند عالم... زنجانی: فقط برای خداوند عالم... 2- گلپایگانی، صافی: بلکه در نماز احتیاط، احتیاط لازم، نگفتن به زبان است. مکارم: همین اندازه که اگر سؤال کنند چه می کنی بتواند جواب دهد که برای خدا نماز می خوانم، کافی است. بهجت: بلکه همین قدر که انگیزه انسان از این کار نماز
خواندن برای خدا باشد در تحقق نیّت کافی است، ولی بهتر و أفضل این است که
نیّت نماز را از قلب خود بگذراند مگر این که نزدیک به حدّ وسوسه برسد. ***** وحید: مسأله- انسان باید نماز را به قصد قربت -چنانچه در وضو گذشت- و با اخلاص بجا آورد و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا
بر زبان جاری کند ، مثل آنکه بگوید : (چهاررکعت نماز ظهر می خوانم برای
انجام فرمان خداوند ) بلکه در نماز احتیاط جایز نیست به زبان بگوید. مظاهری: مسأله- نیّت یعنی توجه به عمل برای انجام فرمان خداوند عالم، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند و یا به زبان بگوید و همین مقدار که توجه داشته باشد که نماز می خواند برای خدا کفایت می کند. (مسأله 944) اگر در نماز ظهر یا عصر نیّت کند که چهار رکعت نماز می خوانم و معین نکند، ظهر است یا عصر1، نماز او باطل است2. و نیز کسی که مثلاً قضای
نماز ظهر بر او واجب است اگر در وقت نماز ظهر بخواهد آن نماز قضا یا نماز
ظهر را بخواند، باید نمازی را که می خواند ، در نیّت معین کند3. 1- بهجت: و تصمیم هیچکدام از این دو را نداشته باشد... وحید: نه تفصیلا و نه اجمالا... 2- سیستانی: ولی کافی است نماز ظهر را به عنوان نماز اول و نماز عصر را به عنوان نماز دوم تعیین کند... وحید: و مقصود از نیّت اجمالی این است که مثلا نسبت به نماز ظهر قصد کند که آنچه اول بر من واجب شده بجا می آورم... مظاهری: نماز او صحیح است و اگر ظهر را نخوانده ، ظهر و الا عصر حساب می شود ولی اگر کسی که مثلا قضای نماز ظهر بر او واجب است، بخواهد در وقت نماز ظهر ، نماز قضا یا نماز ظهر را بخواند باید نمازی را که می خواند در نیّت معین کند. 3- بهجت: بنابرأحوط. وحید: اگر چه اجمالا؛ مثلا نسبت به قضای نماز ظهر ، نیّت کند آنچه را که اوّل به ذمه من آمده بجا می آورم. سبحانی: که نماز قضا یا نماز اداست. ***** مکارم: مسأله- در موقع نیّت باید قصد کند که نماز
ظهر را می خواند یا عصر، یا نمازهای دیگر و اگر فقط نیّت کند چهار رکعت
نماز می خوانم کافی نیست، بلکه نمازی را که می خواند باید در نیّت خود
معیّن کند و احتیاط واجب آن است که قضاء و اداء بودن آن را نیز معین نماید. زنجانی: مسأله- در نیّت نماز باید نمازی را که می خواند معین کند و لو به نحو اجمال، پس اگر در نماز ظهر نیّت کند آنچه بر من اول واجب شده بجا می آورم صحیح است ولی اگر فقط نیّت کند که چهاررکعت نماز می خوانم و به نحو
اجمال هم معین نکند ظهر است یا عصر، نماز او باطل است. و نیز کسی که مثلا
قضای نماز ظهر بر او واجب است اگر در وقت نماز ظهر بخواهد آن نماز قضا یا
نماز ظهر را بخواند، باید نمازی را که می خواند در نیّت معین کند. (مسأله 945)
انسان باید از اول تا آخر نماز به نیّت خود باقی باشد، پس اگر در بین نماز
به طوری غافل شود که اگر بپرسند چه می کنی ، نداند چه بگوید، نمازش باطل
است. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. (مسأله 946) انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم1 نماز بخواند، پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است2 خواه فقط برای مردم باشد، یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد. 1- سیستانی: برای تذلّل در پیشگاه خداوند عالم... زنجانی: فقط برای خداوند عالم... 2- بهجت: بنابراحوط... زنجانی: علاوه بر آنکه گناهکار است نمازش باطل است... ***** مکارم: مسأله- هر کس برای ریا، یعنی نشان دادن به
مردم، نماز یا عبادت دیگری را انجام دهد، علاوه بر این که عبادتش باطل است،
گناه کبیره نیز انجام داده است و اگر خدا و مردم هر دورا در نظر بگیرد ،
باز عملش باطل و گناه کبیره است. (مسأله 947) اگر قسمتی از نماز را هم برای غیر خدا بجا آورد، نماز باطل است، (چه ان قسمت 1، واجب باشد مثل حمد و سوره، چه مستحب باشد مانند قنوت2) بلکه اگر تمام نماز را برای خدا بجا آورد3
ولی برای نشان دادن به مردم در جای مخصوصی مثل مسجد، یا در وقت مخصوصی مثل
اول وقت، یا به طرز مخصوصی مثلا با جماعت نماز بخواند، نمازش باطل است4. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- فاضل: چه آن قسمت ریائی... 2- گلپایگانی، صافی: ولکن در مستحبّ احتیاط لازم آن است که نماز را تمام و دوباره اعاده نماید... مکارم: بنابراحتیاط واجب هر گاه اصل نماز را برای خدا
می خواند ولی به قصد ریا آن را در مسجد یا در اول وقت یا با جماعت انجام می
دهد ، نمازش باطل است، ولی اگر برای ریا نیست بلکه نماز خواندن در اول وقت
یا در مسجد برای او راحت تر است، اشکالی ندارد. بهجت: و چه از افعال نماز باشد یا از قبیل دعا و ذکر
باشد، مگر این که از چیزهایی باشد که شرط صحیح بودن نماز است ولی قصد قربت
در انجام آن لازم نیست مثل پوشاندن عورت.[پایان مسأله] [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی ، تبریزی و وحید نیست] 3- سیستانی: اگر قسمتی از نماز را برای غیر خدا بجا اورد چه آن قسمت، واجب باشد مثل حمد یا مستحبّ باشد مثل قنوت، اگر آن قصد غیر خدائی به
تمام نماز سرایت کند مثلا قصد ریا در عملی باشد که مشتمل بر آن جزء است یا
آن که از تدارک آن قسمت زیادی مبطل لازم آید نمازش باطل است و اگر نماز را
برای خدا بجا آورد... 4- خوئی: و بنابراحتیاط ، اگر جزء مستحبّی را نیز مثل قنوت برای غیر خدا بجا آورد نمازش باطل است. تبریزی: و بنابراحتیاط ، اگر جزء مستحبّی را نیز مثل قنوت برای غیر خدا بجا آورد آن را تمام کرده بعد نماز را اعاده کند. وحید: و بنابراحتیاط واجب ، اگر مستحباتی را که ظرف آن نماز است – مثل قنوت- برای غیر خدا بجا آورد نمازش باطل است. ***** زنجانی: مسأله- اگر قسمتی از نماز را برای خداوند عالم انجام ندهد، چنانچه به جهت نشان دادن به مردم باشد علاوه بر
آنکه گناهکار است نمازش باطل است؛ خواه آن قسمت واجب باشد مثل «حمد» یا
مستحب باشد مثل «قنوت». و چنانچه به جهت مباحی، مانند اعلام مطلبی به غیر
باشد، آن قسمت باطل است، پس اگر آن قسمت را عمداً زیاد کرده باشد نمازش
باطل است، در غیر این صورت، فقط همان قسمت باطل می شود، پس اگر آن قسمت را
دوباره بخواند یا آن قسمت ، مستحبّی باشد نمازش صحیح است. و اگر تمام نماز
را برای خدا بجا آورد ولی برای نشان دادن به مردم در جای مخصوصی مثل مسجد،
یا در وقت مخصوصی مثل اوّل وقت، یا به طرز مخصوصی مثلا با جماعت نماز
بخواند علاوه بر آنکه گناهکار است نمازش باطل است؛ ولی اگر به خاطر کار مباحی ، مثل خنک بودن مسجد یا خنک بودن هوا
در اوّل وقت یا نخواندن حمد و سوره در جماعت باشد، اشکالی ندارد، همچنان
که اگر نماز را برای خدا بجا آورد لکن برای اعلام مطلبی به دیگری با صدای
بلند بخواند نمازش صحیح است. مسائل اختصاصی بهجت: مسأله784- اگر کسی مثلا خواست نماز ظهر بخواند ولی موقع شروع در نماز اشتباهاً بجای لفظ
ظهر، لفظ عصر به زبان او امد یا این که در قلبش بجای ظهر مثلا عصر اشتباها
خطور کرد، ولی انگیزه او از این عمل نماز ظهر بود مانعی ندارد و نماز او
صحیح است.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
