مکارم: مسأله- تکرار کردن آیات حمد و سوره یا ذکرهای
رکوع و سجود و تسبیحات برای ثواب یا برای احتیاط مانعی ندارد، اما اگر به
خاطر وسوسه باشد اشکال دارد. مسأله 1137- در حال نماز، انسان نباید به دیگری سلام کند و اگر دیگری به او سلام کند1، باید طوری جواب دهد که سلام مقدّم باشد مثلاً بگوید «السلام علیکم» یا «سلام علیکم» و نباید «علیکم السلام» بگوید2. 1- گلپایگانی، اراکی، صافی: باید همانطور که او سلام کرده جواب دهد، مثلاً اگر گفته «سلام علیکم» در جواب بگوید «سلام علیکم»، ولی در جواب «علیکم السلام» (اراکی: بنابراحتیاط واجب) باید بگوید «سلام علیکم». خوئی، تبریزی: بنابراحتیاط واجب باید همانطور که او
سلام کرده، جواب دهد مثلاً اگر گفته «سلام علیکم» در جواب بگوید «سلام
علیکم» ولی در جواب «علیکم السلام» هر صیغه ای که می خواهد می تواند بگوید. وحید: باید همانطور که او سلام کرده جواب دهد، مثلا اگر گفته «سلام علیکم» در جواب بگوید «سلام علیکم» مگر در جواب «علیکم السلام» که بنابراحتیاط واجب باید بگوید: «سلام علیکم» سیستانی: باید جواب دهد ولی جواب باید مثل سلام باشد یعنی
نباید بر اصل سلام اضافه داشته باشد مثلاً نباید در جواب بگوید «سلام
علیکم و رحمة الله و برکاته» بلکه بنابراحتیاط لازم نباید لفظ «علیکم » یا
«علیک» را بر لفظ سلام در جواب مقدم بدارد اگر آن کسی که سلام کرده اینچنین
نکرده باشد؛ بلکه احتیاط مستحب آن است که جواب کاملاً همانطور که او سلام
کرده باشد مثلاً اگر گفته «سلام علیکم» در جواب بگوید «سلام علیکم» و اگر
گفته «سلام علیک» بگوید «سلام علیک» ولی در جواب «علیکم السلام» می تواند
«علیکم السلام» یا «السلام علیکم» یا «سلام علیکم» بگوید. مکارم: جواب او واجب است امّا جواب باید مانند سلام باشد
مثلاً اگر گفت «السلام علیک» در جواب بگوید «السلام علیک» و اگر بگوید
«سلام علیکم» در جواب بگوید «سلام علیکم» حتّی اگر بگوید «سلام» در جواب
باید بگوید «سلام». بهجت: باید مثل سلام او جواب دهد، بنابراین اگر گفت :
«سلام علیکم» جواب بگوید : «سلام علیکم» و اگر گفت : «السلام علیک» باید در
جواب بگوید : «السلام علیک». مظاهری: باید جواب او را بدهد. 2- سبحانی: مثلا بگوید: «سلام علیکم» و نباید «علیکم السلام» بگوید. ***** زنجانی: مسأله- در حال نماز، انسان نباید به دیگری سلام کند ولی باید جواب سلام مسلمان ممیز را بدهد، به
این شکّل که اگر سلام کننده کلمه «سلام» را بر «علیکم» و مانند آن مقدم
داشت، باید نمازگزار در جواب سلام را مقدم دارد و به احتیاط مستحبّ از سایر
جهات نیز همانطور که او سلام کرده جواب دهد ، مثلاً اگر «السلام» - با الف
و لام- گفته او نیز با الف و لام جواب بگوید، و اگر «علیکم » به صیغه جمع –
گفته، او نیز به صیغه جمع جواب دهد، و چنانچه سلام کننده «علیکم» و مانند
آن را بر سلام مقدم داشت، بنابراحتیاط واجب با صیغه های سلامی که در قرآن
وارد شده است مانند «سلام علیک» یا «سلام علیکم» به قصد این که از قرآن است
جواب بگوید. مسأله 1138- انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیرنماز فوراً بگوید 1و
اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد، که اگر جواب
بگوید، جواب آن سلام حساب نشود، چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر
در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست. 1- وحید: فورا طوری بگوید که عرفا جواب آن سلام باشد... ***** مکارم: مسأله- در غیر نماز هم جواب سلام واجب، اما
سلام کردن مستحبّ است و باید جواب را طوری بگوید که جواب سلام محسوب شود،
یعنی اگر زیاد فاصله بیندازد که جواب محسوب نشود کار حرامی کرده و جواب
دادن واجب نیست. مسأله 1139- باید جواب سلام را طوری بگوید که سلام کننده بشنود، ولی اگر سلام کننده کر باشد1 چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد کافی است2. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- خوئی، تبریزی، وحید، مظاهری: یا سلام داده و تند رد شود... فاضل: باید با بلند کردن صدا یا با اشاره، طوری جواب او را بدهد که بشنود یا متوجّه جواب سلام شود. سیستانی: یا سلام داده و تند رد شود، چنانچه ممکن باشد که
جواب سلام را با اشاره یا مانند آن به او بفهماند جواب دادن لازم است و در
غیر این صورت، جواب دادن در غیر نماز لازم نیست و در نماز جایز نیست. مکارم: یا درمحیطی است که سر و صدا زیاد است، چنانچه به طور معمول جواب دهد کافی است و احتیاط آن است که با اشاره نیز به او بفماند. 2- گلپایگانی، صافی: و درصورت امکان با حرکت لب یا اشاره جواب را بفهماند. تبریزی: و چنانچه سلام را در نامه یا با سفارش شخصی بفرستد جواب واجب نیست. ***** زنجانی: مسأله- باید جواب سلام را به سلام کننده
بفهماند، اگر چه سلام کننده کر باشد، و لازم نیست جواب سلام را طوری بگوید
که سلام کننده بشنود، و اگر فهماندن جواب سلام به سلام کننده ممکن نباشد،
مثل این که شخص به انسان سلام کند و به سرعت رد شود، و یا از تلویزیون یا
رادیو سلام بدهد، ظاهراً جواب سلام لازم نیست. مسأله 1140- نمازگزار1 جواب سلام را به قصد جواب2 بگوید نه به قصد دعا3. این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست. 1- نوری، فاضل، سبحانی: باید نمازگزار ... 2- اراکی: به قصد قرآن... 3- مکارم: به قصد جواب بگوید نه به قصد قرائت بعضی از آیات قرآن و مانند آن. ***** گلپایگانی، صافی: مسأله- جواب سلام را باید به قصد ردّ تحیّت بگوید، نه به قصد قرآن یا دعا. خوئی، تبریزی: مسأله- واجب نیست که نمازگزار جواب سلام را
به قصد دعا بگوید، یعنی از خداوند عالم برای کسی که سلام کرده سلامتی
بخواهد . بلکه به قصد تحیّت نیز بگوید، مانعی ندارد. سیستانی: مسأله- واجب است نماز گزار جواب سلام را به
قصد تحیّت بگوید و مانعی ندارد که قصد دعا هم بکند یعنی از خداوند عالم
برای کسی که سلام کرده سلامتی بخواهد. زنجانی: مسأله- جواب سلام راباید به قصد تحیّت (یعنی قصد احترام) مخاطب بگوید و لازم نیست در جواب سلام قصد دعا هم داشته باشد یعنی از خداوند عالم برای کسی که سلام کرده سلامتی بخواهد. بهجت: مسأله- نمازگزار می تواند بجای ردّ سلام، جواب سلام را به قصد دعا بگوید. وحید: مسأله- باید نمازگزار جواب سلام را به قصد تحیت بگوید هر چند در نظر گرفتن دعا هم مانعی ندارد. مسأله 1141- اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیّز، یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد1، به نمازگزار سلام کند2، نمازگزار باید 3 جواب او را بدهد4. این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست. 1- بهجت: و به معنای سلام آگاه است... 2- مکارم: به نمازگزار یا غیر نمازگزار سلام کند جواب او واجب است. 3- اراکی، فاضل: نمازگزار می تواند ... 4- گلپایگانی، صافی: ولی درجواب سلام زن باید بگوید: «سلام علیک» و کاف را زیر و زبر و پیش ندهد. خوئی، تبریزی: ولی درسلام زن که «سلام علیک» بگوید، باید بگوید: «سلام علیک».و کاف را زیر و زبر و پیش ندهد. (تبریزی: و بعید نیست در صورتی که کاف را زن با زبر گفته در جواب با زیر بگوید عیبی نداشته باشد). فاضل: و بهتر است به قصد دعا، جواب بگوید. سیستانی: و اگر زن به لفظ «سلام علیک» سلام کند، می تواند در جواب بگوید: «سلام علیک» یعنی کاف را زیر دهد. وحید: ولی اگر زن در سلام بگوید : «سلام علیک» بنابراحتیاط واجب باید نمازگزار بگوید «سلام علیک» و کاف را زیر و زبر ندهد. ***** زنجانی: مسأله- اگر زن یا مردی نامحرم مسلمان یا بچه
ممیز مسلمان ، یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد سلام کند باید جواب او
را بگوید ، چه در حال نماز باشد ، چه نباشد. مسأله 1142- اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت کرده ولی نمازش صحیح است. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. مسأله 1143- اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند 1، به طوری که سلام حساب نشود، جواب او واجب نیست2. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- سیستانی: بنابراحتیاط واجب باید صحیح جواب بگوید. 2- بهجت: مگر این که احتمال بدهد که سلام کننده نمی تواند به طور صحیح سلام دهد، که در این صورت ردّ سلام واجب است. فاضل: و اگر سلام حساب شود جواب او واجب است و بهتر است به قصد دعا جواب بدهد. گلپایگانی، صافی، نوری: جواب او جایز نیست. (صافی: ولی اگر سلام حساب شود جواب او واجب است). ***** زنجانی: مسأله- اگر کسی غلط سلام کند به طوری که سلام حساب نشود، جواب او واجب نیست ، و چنانچه در حال نماز باشد جایز نیست. مکارم: مسأله- هرگاه سلام از روی مسخره یا شوخی باشد و یا طوری غلط بگوید که سلام حساب نشود جواب آنها لازم نیست و احتیاط واجب آن است که در جواب سلام غیر مسلمان فقط «سلام» بگوید یا تنها «علیک». وحید: مسأله- اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند به طوری که سلام حساب شود جواب او واجب و بنابراحتیاط باید به طور صحیح باشد ، ولی اگر به طوری باشد که سلام حساب نشود جواب او جایز نیست. مسأله 1144- جواب سلام کسی که از روی مسخره یا شوخی سلام می کند1 واجب نیست2 و احتیاط واجب آن است که در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید: «سلام» یا فقط «علیک»3. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- گلپایگانی، زنجانی: و جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان... خوئی، تبریزی، سیستانی: و جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان در صورتی که ذمّی نباشند واجب نیست و اگر ذمّی باشند بنابراحتیاط واجب به کلمه «علیک» اکتفا شود. 2- گلپایگانی، صافی، زنجانی: و چنانچه در نماز باشد جایز نیست (صافی: و جواب سلام غیر مسلمان در نماز جایز نیست و در غیر حال نماز به گفتن «علیک» اکتفا شود). وحید: و جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بنابراحتیاط واجب است. و در جواب اکتفا کند به کلمه «سلام» یا کلمه «علیک» هر چند احوط آن است که به کلمه «علیک » جواب بگوید. 3- فاضل: احتیاط واجب آن است که در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان اهل ذمّه بگوید«علیک». مظاهری: خوب است در جواب سلام غیر مسلمان گفته شود «علیک». مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1143. ***** بهجت: مسأله- جواب سلام کسی که مسلمان نیست، در نماز ، واجب
نیست بلکه جایز هم نیست؛ ولی در غیر نماز، ممکن است جواب به لفظ «سلام» فقط
یا «علیک» فقط، جایز باشد؛ مگر این که مصلحتی در کار باشد که در این صورت
با قصد قرآن خواندن، «سلام علیک» یا «سلام علیکم» می گوید که در این صورت،
جایز و گاهی خوب و گاهی واجب می شود. مسأله 1145- اگر کسی به عده ای سلام کند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است، ولی اگر یکی از آنان جواب دهد کافی است. مسأله 1146- اگر کسی به عده ای سلام کند و کسی که سلام کننده قصد سلام دادن به او را نداشته، جواب دهد، باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است.1 این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت و مکارم وسبحانی ومظاهری نیست 1-وحید:جواب سلام اوازدیگران ساقط می شود مسأله 1147- اگر به عده ای سلام کند و کسی
که بین آنها مشغول نماز است شکّ کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را
هم داشته یا نه، نباید جواب بدهد، و همچنین است 1 اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد2. اما اگر بداند که قصد او را هم داشته 3 و دیگری جواب ندهد4، باید جواب او را بگوید5. این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست. 1- سیستانی: بنابراحتیاط واجب... 2- زنجانی: ولی می داند دیگری جواب سلام را می دهد... 3- بهجت: یا این که به وسیله ای بفهمد که فقط او را قصد کرده است... 4- زنجانی: یا شکّ داشته باشد دیگری جواب سلام را می دهد یا نه... سیستانی: یا شکّ کند که جوابش را داده اند یا نه... 5- تبریزی: و [اگر] قبل از آن که دیگری جواب دهد او جواب بگوید، مانعی ندارد. بهجت: ولی اگر بچه ممیزی هم جواب سلام را داد، بنابرأظهر از نمازگزار و دیگران ساقط می شود. مسأله 1148- سلام کردن مستحبّ است 1 و خیلی سفارش شده است 2 که سواره بر پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند3. 1- مکارم: سلام کردن از مستحبات مؤکّد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأکید فراوان شده است... 2- سیستانی: در روایت است ... وحید: در اخبار سفارش شده است... مکارم :و سزاوار است... 3- زنجانی: و ا گر مسلمان ممیّزی سلام کرد، جواب دادن آن بر مکلف واجب است. مسأله 1149- اگر دو نفر با هم به یکدیگر سلام کنند، بر هر یک واجب است جواب سلام دیگری را بدهد1. 1- خوئی، تبریزی، سیستانی، مکارم، زنجانی، وحید: بنابراحتیاط واجب (وحید: بنابراحتیاط) باید هر یک جواب سلام دیگری را بدهد. ***** بهجت: مسأله- اگر دو نفر با هم در یک زمان به یکدیگر سلام
کنند بر هر یک واجب است جواب سلام دیگری را بدهد ولی احتمال دارد که بر
هیچکدام ردّ سلام واجب نباشد، و اگر کسی به یکی از دو نفر – بدون تعیین –
سلام کرد، جواب سلام بر هیچکدام واجب نیست و درحال نماز جایز نیست. مسأله اختصاصی مکارم: مسأله 1029- این که بعضی در جواب سلام می گویند:
«سلام از من » کافی نیست، بلکه سلام دیگر از ناحیه شخص مقابل محسوب می شود و
هر دو احتیاطاً باید بعد از آن جواب دهند. مسأله 1150- در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتراز سلام بگوید مثلاً اگر کسی گفت «سلام علیکم» در جواب بگوید «سلام علیکم و رحمة الله» این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدی است1 و چنانچه سهواً هم با هم با صدا بخندد یا لبخند بزند نمازش باطل نمی شود2. 1- مکارم: و همچنین خنده ای که در آن بی اختیار باشد؛ اما
تبسم و لبخند نماز را باطل نمی کند هرچند عمدی باشد و نیز خنده سهوی به
گمان این که در حال نماز نیست، موجب باطل شدن نماز نمی شود. 2- گلپایگانی، صافی: چنانچه سهواً هم با صدا بخندد به طوری که صورت نماز از بین برود نماز باطل است ولی لبخند نماز را باطل نمی کند. خوئی، تبریزی،: چنانچه عمداً بی صدا یا سهواً با صدا بخندد، ظاهر این است که نمازش اشکال ندارد. ***** بهجت: هفتم: از مبطلات نماز، عمداً قهقهه کردن (یعنی
خندیدن شدید) است ولی اگر سهواً یا از روی فراموشی قهقه کرد ، نمازش صحیح
است و اگر کسی با صدا بخندد ولی به حدّ قهقهه نرسد، در صورتی که مقدّمه
خندیدن به اختیار و توجه او بوده است، بنابرأظهر نمازش باطل است وگرنه باطل
بودن نماز، مطابق احتیاط است که نماز را تمام کرده و بعد، از روی احتیاط
دو مرتبه اعاده نماید. سیستانی: هفتم: از مبطلات نماز ، خنده با صدا و عمدی است
هرچند بدون اختیار باشد اگر مقدّماتش اختیاری باشد، بلکه بنابراحتیاط واجب
هرچند هم مقدّماتش اختیاری نباشد در صورتی که وقت برای اعاده باشد باید آن
را اعاده کند ولی اگر عمداً بی صدا یا سهواً با صدا بخندد نمازش اشکال
ندارد. فاضل: هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و مد و ترجیع
است و نیز بنابراحتیاط واجب هر نوع خنده با صدا اگر عمدی باشد و چنانچه
سهواً هم با صدا بخندد به طوری که صورت نماز از بین برود نماز باطل است ولی
لبخند نماز را باطل نمی کند. زنجانی: هفتم: «خندیدن با صدا» از مبطلات نماز آن است که نمازگزار عمداً با صدا بخندد و چنانچه عمدا بی صدا یا سهوا -با صدا یا بی صدا- بخندد ظاهر این است که نمازش اشکال ندارد. وحید: هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدی است ،
مگر اینکه جاهل قاصر باشد ، و چنانچه بی صدا یا سهوا با صدا بخندد ، نمازش
اشکال ندارد. نوری: هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و ترجیع است، و
بنابراحتیاط واجب خنده با صدا اگر چه ترجیع نداشته باشد و عمدی باشد و
چنانچه سهواً با صدا بخندد ، اگر به هم زننده صورت نماز نباشد یا لبخند
بزند، نمازش باطل نمی شود. مظاهری: هفتم: از مبطلات نماز خنده با صداست ولی اگر
سهوا باشد به این معنی که فراموش کرده است در نماز است ویا اضطرارا باشد به
این معنی که نتواند جلوی خنده خود را بگیرد و یا جهل به مسأله باشد، نماز
باطل نمی شود گرچه در هر سه صورت بهتر است نماز را دوباره بخواند اما تبسم و
لبخند نماز را باطل نمی کند. مسأله 1151- اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند1، مثلاً رنگش سرخ شود2، چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود، باید نمازش را دوباره بخواند. 1- گلپایگانی، صافی: به حدی که از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل است. مکارم: و رنگش سرخ شود و بدن تکان بخورد به طوری که از شکل نمازگزار بیرون رود، نماز او باطل است و اگر به این حد نرسد، اشکالی ندارد. 2- اراکی، سیستانی: بنابراحتیاط واجب نمازش را دوباره بخواند. خوئی، تبریزی: بهتر آن است که نمازش را دوباره بخواند. وحید: لازم نیست نمازش را دوباره بخواند مگر آنکه مانع دیگری پیدا شود مثل آنکه از صورت نمازگزار خارج شود. زنجانی: بنابراحتیاط مستحبّ نمازش را دوباره بخواند. بهجت: نمازش صحیح است. فاضل: چنانچه به حدی باشد که از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل است. مظاهری: نماز باطل نمی شود ولی بهتر است که نماز را دوباره بخواند. هشتم: از مبطلات نماز1 آن است که برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند، ولی اگر برای کار دنیا بی صدا گریه کند اشکال ندارد 2 ولی اگراز ترس خدا یا برای آخرت گریه کند، آهسته باشد یا بلند، اشکال ندارد، بلکه از بهترین اعمال است. 1- تبریزی: بنابراحتیاط ... 2- اراکی، گلپایگانی، خوئی، فاضل، صافی، تبریزی، نوری: احتیاط واجب آن است که برای کار دنیا بی صدا هم گریه نکند... ***** مکارم: هشتم: گریه کردن، گریه کردن با صدا نماز را باطل
می کند هرچند بی اختیار شود، بلکه بنابراحتیاط واجب گریه بی صدا نیز نماز
را باطل می کند، اینها درصورتی است که گریه از ترس خدا و برای آخرت نباشد، و
الّا نه تنها نماز را باطل نمی کند، بلکه از بهترین اعمال و از کارهای اولیای خداست. سیستانی: هشتم: از مبطلات نماز بنابراحتیاط واجب آن است
که برای کار دنیا عمداً با صدا یا بی صدا گریه کند ولی اگر از ترس خدا یا
از روی شوق به سوی او یا برای آخرت گریه کند، آهسته باشد یا بلند، اشکال
ندارد بلکه از بهترین اعمال است بلکه اگر برای خواستن حاجت دنیوی از خدا،
از روی تذلل در پیشگاه او گریه کند اشکال ندارد. وحید: هشتم: از مبطلات نماز بنابراحتیاط واجب آن
است که برای کار دنیا عمدا گریه کند مگر اینکه جاهل قاصر باشد و اگر از ترس
خدا یا برای آخرت گریه کند از بهترین اعمال است. زنجانی: مسأله- گریه کردن با صدا برای کار دنیا
بنابرمشهور از مبطلات نماز است ولی ظاهراً گریه کردن نماز را باطل نمی کند و
بنابراحتیاط مستحبّ چنانچه گریه کند، چه با صدا باشد، چه بی صدا، نماز را
تمام کند آن را دوباره بخواند. سبحانی: هشتم: از مبطلات نماز آن است که برای کار دنیا عمدا با صدا و یا بی صدا گریه کند و اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه کند، آهسته باشد یا بلند اشکال ندارد بلکه از بهترین اعمال است. مظاهری: هششتم: از مبطلات نماز آن است که: برای دنیا با صدا گریه نکند و همچنین اگر برای دنیا بی صدا یا سهوا یا بی اختیار یا از روی ندانستن مسأله گریه کند اشکال
ندارد و همچنین اگر از ترس خدا یا برای آخرت یا مصائب ائمه علیهم السلام
گریه کند، آهسته باشد یا بلند ، اشکال ندارد بلکه از بهترین اعمال است. نهم: از مبطلات نماز کاری است که 1 صورت نماز را به هم بزند مثل دست زدن2 و به هوا پریدن3 و مانند اینها، کم باشد یا زیاد4 عمداً باشد یا از روی فراموشی5 ولی کاری که صورت نماز را به هم نزند مثل اشاره کردن به دست اشکال ندارد6. 1- بهجت: کار زیادی است که نزد افراد متشرّعه... زنجانی: هشتم «از بین رفتن صورت نماز». از مبطلات نماز کاری است که... 2- فاضل: [و] رقصیدن... 3- صافی: از روی بازی به هوا پریدن... 4- خوئی، زنجانی، تبریزی، مکارم: مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند اینها... 5- فاضل: فرقی ندارد... 6- بهجت: مثل کشتن عقرب ، حفظ کردن مال، ساکت کردن و بغل کردن و شیردادن بچه و اشاره کردن با دست، اشکال ندارد. ***** وحید: نهم: از مبطلات نماز کاری است که صورت نماز را به هم بزند به طوری که عرفا نگویند نماز می خواند –مثل به هوا پریدن و مانند ان- عمدا باشد یا از روی فراموشی. ولی کاری که صورت نماز را بهم نزند مثل اشاره کردن به دست اشکال ندارد مظاهری: نهم: از مبطلات نماز کاری است که صورت نماز را به هم زند مثل به هوا پریدن و ساکت ماندن به مقداری که نگویند نماز می خواند عمدا
باشد یا سهوا با اختیار باشد یا بدون اختیار از روی جهل به مسأله باشد یا
نه، ولی کاری که صورت نماز را به هم نزند مثل اشاره کردن به وسیله دست
اشکال ندارد. مسأله 1152- اگر در بین نماز به قدری ساکت بماند که نگویند نمازمی خواند1 نمازش باطل می شود2. 1- فاضل، مکارم: که از صورت نمازگزار خارج شود... 2- تبریزی: بنابر احتیاط نمازش را بعد از تمام کردن اعاده کند. سبحانی: و در این قسمت بین عمد و سهو فرقی ندارد. مظاهری: رجوع کنید به ذیل مورد نهم از مبطلات نماز. مسأله 1153- اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و شکّ کند که نماز به هم خورده یا نه نمازش صحیح است1. این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست 1- خوئی، زنجانی: جایز است نماز را قطع کرده و اعاده نماید و بهتر این است (زنجانی: احتیاط مستحبّ این است) که نماز را تمام کرده و دوباره بخواند. گلپایگانی، صافی: (صافی:
احتیاط این است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند) بلی، اگر از جهت
ندانستن حکم مسأله باشد نماز را رجاءً تمام کند و بعد حکم مسأله را بپرسد و
مطابق وظیفه اش عمل نماید. تبریزی: بنابراحتیاط نماز را تمام کرده و دوباره بخواند. سیستانی: باید نمازرا اعاده نماید ولی بهتر این است که آن را تمام کرده و سپس اعاده نماید. ***** مکارم: مسأله- اگر مقداری سکوت کند و شکّ کند که آیا
این مقدار سکوت، نماز را به هم زده یا نه، نمازش صحیح است، و همچنین اگر
کاری انجام داده که شکّ دارد صورت نماز را به می زند یا نه. وحید: مسأله- اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و در اثر آن شکّ کند که صورت نماز به هم خورده یا نه، باید نمازش را اعاده کند هر چند احتیاط مستحب این است که نماز را تمام کرده و دوباره بخواند. دهم: از مبطلات نماز، خوردن و آشامیدن است، اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد که نگویند نماز می خواند. ***** خوئی، زنجانی، تبریزی ، سیستانی: (دهم: از مبطلات نماز، خوردن و آشامیدن است که.) اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد که نگویند نماز می خواند عمداً باشد یا از روی فراموشی نمازش باطل می شود*، ولی کسی که می خواهد روزه بگیرد، اگر پیش از اذان صبح نماز مستحبی بخواند . و تشنه باشد، چنانچه بترسد که اگر
نماز را تمام کند صبح شود، در صورتی که آب رو به روی او در دو سه قدمی باشد
می تواند در بین نماز آب بیاشامد؛ اما باید کاری که نماز را باطل می کند
مثل روگرداندن از قبله. انجام ندهد. . [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله زنجانی نیست] * وحید: اما اگر طوری باشد که بگویند نماز می خواند ، چنانچه عمدا باشد نماز بنابراحتیاط باطل می شود ولی اگر جاهل قاصر یا از روی فراموشی باشد نمازش اشکال ندارد ... . وحید: نماز وتر بخواند... . گلپایگانی، صافی: مثل پشت کردن به قبله... مکارم: دهم: خوردن و آشامیدن به گونه ای که صورت نماز را
به هم زند، موجب باطل شدن نماز است ولی اگر ذراتی از غذا و مانند آن در
دهان باشد و موقع نماز فرو برد نماز را باطل نمی کند. فاضل: دهم: از مبطلات نماز، خوردن و آشامیدن است، اگر
در نماز طوری بخورد یا بیاشامد که صورت نماز به هم بخورد نمازش باطل می شود
حتّی اگر صورت نماز به هم نخورد ، بنابراحتیاط واجب نماز باطل می شود. مظاهری: دهم: از مبطلات نماز خوردن و آشامیدن است در
صورتی که عمدا و با علم به مسأله باشد ، مانندآب خوردن حتی اگر قند یا شکّر
و مانند این ها را در دهان بگذارد و در حال نماز کم کم آب شود و فرو ببرد
نمازش باطل می شود ولی اگر در بین نماز غذایی را که لای دندان ها مانده فرو ببرد اشکال ندارد. مسأله 1154- احتیاط واجب آن است که در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه موالات نماز به هم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز می خواند یا نگویند. این مسأله در رساله آیات عظام فاضل ، مکارم و مظاهری نیست. وحید: رجوع کنید به ذیل مورد دهم از مبطلات نماز. ***** گلپایگانی، خوئی، زنجانی، صافی: مسأله- اگر به واسطه خوردن یا آشامیدن عمدی، موالات نماز به هم بخورد، یعنی طوری شود که نگویند نماز را پشت سر هم می خواند (خوئی، صافی، زنجانی: بنابراحتیاط واجب) باید نماز را دوباره بخواند. اراکی: مسأله- احتیاط واجب آن است که در نماز از خوردن و آشامیدنی که موالات عرفی نماز را به هم می زند اجتناب کند هرچند صورت نماز از بین نرود. تبریزی: مسأله- اگر بواسطه عملی موالات نماز به هم
بخورد ، یعنی طوری شود که نگویند نماز را پشت سر هم می خواند بنابراحتیاط
واجب باید نماز را بعد از تمام کردن دوباره بخواند. سیستانی: مسأله- اگر خوردن یا آشامیدن عمدی صورت نماز
را هم به هم نزند، بنابراحتیاط واجب نماز را دوباره بخواند خواه موالات
نماز به هم بخورد، یعنی طوری شود که نگویند نماز را پشت سر هم می خواند یا
نه. بهجت: مسأله- اگر عمداً در نماز ، چیز کمی بخورد به طوری که
موالات، یعنی پی در پی آوردن کارهای نماز به هم نخورد و از صورت نمازگزار
هم خارج نشود، بنابراحتیاط واجب نمازش را باید دومرتبه بخواند ولی اگر سهواً باشد، بنابرأظهر نماز صحیح است. مسأله 1155- اگر در بین نماز، غذایی را که لای دندانها 1 مانده فرو ببرد، نمازش باطل نمی شود2، و اگر3 قند یا شکّر و مانند اینها در دهان مانده باشد و درحال نماز کم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا می کند4. 1- خوئی، گلپایگانی، تبریزی،زنجانی، صافی، سیستانی: در دهان یا لای دندانها... 2- نوری: احتیاط واجب آن است که در بین نماز، غذایی را که لای دندانها مانده فرو نبرد... 3- گلپایگانی، خوئی، سیستانی، صافی، تبریزی: و نیز اگر کمی... زنجانی: و نیز اگر... بهجت: و همچنین اگر... نوری: ولی اگر... 4- اراکی، گلپایگانی، خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی، صافی، وحید، بهجت، نوری: نمازش اشکال ندارد. (بهجت: بنابرأظهر). مکارم، مظاهری: رجوع کنید به مورد دهم از مبطلات. ***** فاضل: مسأله- اگر در بین نماز، ذرّاتی از غذا که در دهان یا
لای دندانها باقیمانده فرو ببرد نماز را باطل نمی کند ولی اگر قند یا شکّر و
مانند اینها در دهان مانده باشد و مقصودش آن باشد که در حال نماز کم کم آب
شود و فرو رود، نمازش اشکال پیدا می کند. یازدهم: از مبطلات نماز شکّ در رکعتهای نماز دو رکعتی1 یا سه رکعتی یا در دو رکعت اول نمازهای چهار رکعتی است2. 1- وحید: مانند نماز صبح و نماز مسافر... 2- خوئی، تبریزی، سیستانی، صافی، وحید: در صورتی که نمازگزار در حال شکّ باقی باشد. (تبریزی: یا مقداری از نماز را درحال شکّ بجا آورد). ***** زنجانی: مسأله- نهم: «شکّ های باطل کننده» از مبطلات نماز ، شکهایی است که نماز را باطل می کند و تفصیل آنها در مسأله [1165] خواهد آمد. دوازدهم: از مبطلات نماز آن است که رکن نماز را عمداً یا سهواً کم یا زیاد کند1، یا چیزی2 را که رکن نیست عمداً کم یا زیاد نماید3. 1- مکارم: مانند کم و زیاد کردن رکوع، یا دو سجده با هم،
اما کم و زیاد کردن چیزی که رکن نیست اگر عمدی نباشد اشکالی ندارد و اگر از
روی عمد باشد نماز را باطل می کند، مانند کم و زیاد کردن یک سجده. 2- بهجت: از واجبات... 3- صافی: ولی زیاد شدن سهوی تکبیره الاحرام چنانچه در مسأله [942] گفته شد، بنابراحتیاط ، موجب باطل شدن نماز است. تبریزی: و در مسأله [942] گذشت که زیادی تکبیرة الاحرام سهواً هم مبطل نماز نیست. ***** خوئی: دوازدهم: از مبطلات نماز آن است که رکن نماز را عمداً یا سهواً کم کند، یا چیزی را که رکن نیست عمداً کم نماید. یا
چیزی را عمداً در نماز زیاد کند یا رکنی را مثل رکوع یا دو سجده از یک
رکعت سهواً زیاد کند و اما زیاد کردن تکبیرة الاحرام سهواً هم مبطل نماز
نیست. . سیستانی: یا چیزی از اجزاء نماز را عمداً زیاد کند. و
همچنین اگر رکنی را مثل رکوع یا دو سجده از یک رکعت سهواً زیاد کند نمازش
بنابراحتیاط واجب باطل می شود و اما زیاد کردن تکبیرة الاحرام سهواً مبطل
نماز نیست. وحید: دوازدهم: از مبطلات نماز آن است که رکن نماز را
عمدا یا سهوا کم کند یا چیزی را که رکن نیست عمدا کم یا زیاد نماید مگر
اینکه جاهل قاصر باشد و اگر رکوع یا دو سجده از یک رکعت را عمدا یا سهوا
زیاد کند نمازش باطل می شود ولی زیاد کردن تکبیره الاحرام سهوا مبطل نماز
نیست. وبطلان نماز به زیادی عمدی آن از جاهل قاصر محل اشکال است. زنجانی: دهم: «نقص یا زیادی اجزای نماز» از مبطلات نماز
آن است که رکن نماز را عمدا یا سهوا کم کند یا چیزی را که رکن نیست عمدا کم
کند یا چیزی را عمدا در نماز زیاد کند یا رکوع را سهوا زیاد کند. و حکم
زیاد کردن دو سجده از یک رکعت در مسأله [1109] گذشت. مکارم: دهم: کم یا زیاد کردن ارکان اگر رکنی از ار کان نماز را کم یا زیاد کند عمدا باشد یا سهوا، مانند کم یا زیاد کردن رکوع یا دو سجده با هم موجب باطل شدن نمازاست, اما
کم و زیاد کردن چیزی که رکن نیست اگر عمدی نباشد اشکال ندارد و اگر از روی
عمد باشد نماز را باطل می کند مانند کم و زیاد کردن یک سجده. مسأله 1156- اگر بعد از نماز شکّ کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می کند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
