مسأله 1126- دوازده چیز1 نماز را باطل می کند و آنها را مبطلات می گویند: 1- زنجانی: ده چیز... ***** بهجت: مسأله- دوازده چیز نماز را باطل می کندو آنها را مبطلات می گویند: 1- از بین رفتن یکی از شروط در اثناء نماز. 2- باطل شدن وضو یا غسل در اثناء نماز عمداً یا سهواً. 3- گذاشتن دستها روی هم عمداً با قصد این که جزء نمازاست. 4- گفتن «آمین» عمداً بعد از حمد. 5- برگرداندن عمدی تمام بدن به پشت سر (روی برگرداندن از قبله). 6- حرف زدن عمدی. 7- خندیدن عمدی (قهقهه کردن). 8- برای امور دنیا با صدای بلند عمداً گریه کردن . 9- کار زیادی که صورت نماز را به هم بزند. 10- خوردن و آشامیدن در بین نماز. 11- شکّ در رکعتهای نماز دو یا سه رکعتی. 12- کم و زیاد کردن رکن نماز عمداً یا سهواً. و تفصیل موارد ذکرشده به ترتیب در مسائل بعدی ذکرمی شود. اوّل: آن که در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود، مثلاً در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است1، 1- خوئی، تبریزی، وحید: مثلا در بین نماز بفهمد لباسش که ساتر است غصبی است. فاضل: مثلاً در بین نماز لباس و بدن او نجس شود. گلپایگانی، صافی: و وقت وسعت داشته باشد و بتواند از
آن مکان غصبی بیرون برود ولی اگر وقت تنگ باشد به طوری که اگر بخواهد بعد
از بیرون رفتن نماز را بخواند قضا می شود نماز باطل نمی شود ولی باید آن را
در حال بیرون رفتن تمام کند و همچنین اگر نتواند بیرون برود مثل محبوس
(زندانی) باید در همانجا نماز را تمام کند و صحیح است. سبحانی: و امکان خواندن در وقت، در مکان مباح ممکن است. ***** زنجانی: اول: «از بین رفتن یکی از شرایط نماز» از مبطلات نماز آن است که در بین نماز یکی از
شرط های آن از بین برود .، مثلا در بین نماز لباس وی نجس شوده و نمازگزار
با توجه به آن ، عمدا یا به علت ندانستن مسأله با همان حال نماز خود را
ادامه دهد . مکارم: اول: از بین رفتن یکی از شروط نماز، یعنی در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین رود. مظاهری: اول: آنکه در بین نماز یکی از شرط ها یا اجزای آن از بین برود. دوم: آن که1 در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری ، چیزی که وضو یا غسل را باطل می کند پیش آید ،مثلاً بول از او بیرون آید2، ولی کسی که نمی تواند از
بیرون آمدن بول و غایط خودداری کند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او
خارج شود چنانچه به دستوری که در احکام وضو گفته شد[1] رفتار نماید نمازش
باطل نمی شود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، درصورتی
که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد، نمازش صحیح است. 1- زنجانی: دوم: «از بین رفتن وضو یا غسل» از مبطلات نماز آن است که ... 2- سیستانی: هرچند بنابراحتیاط واجب پیش آمدن آن پس از تمام شدن سجده آخر نماز از روی سهو یا ناچاری باشد... ***** مکارم: دوم: باطل شدن وضو ، اگر در بین نماز چیزی که وضو را باطل می کند انجام دهد خواهد عمداً باشد
یا سهواً یا ازروی ناچاری نماز او باطل است؛ ولی کسی که نمی تواند از
بیرون آمدن بول و غائط جلوگیری کند باید مطابق دستوری که در احکام وضو گفته
شد عمل نماید ، همچنین خارج شدن خون از زن مستحاضه نماز را باطل نمی کند
به شرط این که به دستورات استحاضه عمل کرده باشد. مظاهری: دوم: از مبطلات آن است که در بین نماز عمدا یا سهوا یا از روی ناچاری کاری که وضو یا غسل را باطل می کند انجام دهد. مسأله 1127- کسی که بی اختیار خوابش برده1، اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، بنابراحتیاط واجب2 باید نمازش را دوباره بخواند3، ولی اگر تمام شدن نماز را بداند و شکّ کند که خواب در بین نماز بوده یا بعد، نمازش صحیح است. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت ، مظاهری و سبحانی نیست 1- مکارم: (مثلاً در حال سجده خوابش برده) امّا نمی داند در سجده نماز بوده یا بعد از آن در سجده شکر، باید نماز را اعاده کند. 2- گلپایگانی، صافی: بنابراحتیاط لازم... [عبارت «بنابراحتیاط واجب» در رساله آیات عظام: اراکی، خوئی، فاضل ، تبریزی و زنجانی نیست] 3- خوئی، اراکی، گلپایگانی، صافی، زنجانی، تبریزی، وحید: [پایان مسأله]. سیستانی: لازم نیست نمازش را دوباره بخواند، به شرط آن که بداند آنچه از نماز بجا آورده به اندازه ای که عرفاً آن را نماز بگویند بوده است. مسأله 1128- اگر بداند به اختیار خودش
خوابیده و شکّ کند که بعد از نماز بوده یا در بین نماز یادش رفته که مشغول
نماز است و خوابیده نمازش صحیح است1. این مسأله دررساله آیات عظام بهجت ، مکارم، مظاهری و سبحانی نیست. 1- تبریزی: و اگر احتمال دهد خوابش در اثناء نماز عمداً و با التفات به نماز بوده باید دوباره بخواند. سیستانی: با شرطی که در مسأله پیش گفته شد صحیح است. مسأله 1129- اگر درحال سجده از خواب بیدار شود و شکّ کند که در سجده آخر نماز است، یا در سجده شکر1، باید آن نماز را دوباره بخواند2. این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت ، مظاهری و سبحانی نیست. 1- خوئی، تبریزی، صافی: چنانچه بداند که بی اختیار خوابش برده... سیستانی: چه بداند به اختیار خوابیده یا بی اختیار خوابش برده است، حکم به صحّت آن می شود و اعاده لازم نیست. 2- خوئی، تبریزی: و اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و احتمال دهد که از روی غفلت در سجده نماز خوابیده نمازش صحیح است. مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1127. سوم: از مبطلات نماز آن است که 1مثل بعض کسانی که شیعه نیستند دستها را روی هم بگذارد2. 1- زنجانی: سوم: «روی هم گذاشتن دست ها» . از مبطلات نماز آن است که ... 2- بهجت: و قصدش این باشد که این کار، جزء نماز است یا
انجام دادن آن لازم است . در غیر این صورت ، اگر عمداً این کار را بکند، از
روی احتیاط نمازش را باید دوباره بخواند. ***** خوئی: سوم: از مبطلات نماز آن است که دستها را به قصد این که جزء نماز باشد روی هم بگذارد.. و اگر به این قصد نباشد، بلکه به عنوان ادب باشد بنابراحتیاط واجب نماز را دوباره بخواند*. . وحید: مگر اینکه جاهل قاصر باشد؛ و همچنین –بنابراحتیاط واجب در صورتی که به قصد عبودیت بجا آورد مگر اینکه جاهل قاصر باشد. * تبریزی: اگر به این قصد نباشد، بلکه به عنوان ادب در نماز باشد، نمازش صحیح است ولکن کار حرام کرده است. سیستانی: سوم: از مبطلات نماز آن است که دستها را به قصد
خضوع و ادب روی هم بگذارد ولی باطل شدن نماز به این کار بنابراحتیاط است
هرچند در حرام بودنش اگر به قصد مشروعیت آورده شود شکّی نیست. مکارم: سوم: دست بسته نماز خواندن. اگر دست بسته نماز
بخواند آن گونه که بعضی از فرق اسلامی انجام می دهند، حتّی اگر به قصد ادب
دستها را روی هم بگذارد ، یا دست به سینه نماز بخواند ، هرچند شبیه آنها
نباشد احتیاط آن است که نماز را اعاده کند، امّا اگر از روی فراموشی و
ناچاری یا برای کار دیگری مثل خاراندن دست و مانند آن باشد اشکال ندارد. نوری، سبحانی: سوم: از مبطلات نماز آن است که دستها را روی هم بگذارد. مظاهری: سوم: از مبطلات آن است که دست بسته نماز بخواند آنگونه که اهل تسنن انجام می دهند ولی اگر از روی فراموشی یا تقیه یانه به قصد جزئیت بلکه برای خاراندن بدن باشد اشکال ندارد. مسأله1130- هرگاه (برای ادب دستها را روی هم بگذارد، اگر چه مثل آنها نباشد1، بنابراحتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر) از روی فراموشی یا ناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن 2، دستها را روی هم بگذارد اشکال ندارد3. 1- بهجت، نوری: هر گاه برای ادب دست ها روی هم بگذارد... سبحانی: هر گاه برای ادب دست ها را به عنوان جزء نمازش روی هم بگذارد... 2- زنجانی: یا بر حسب عادت... 3- بهجت: بنابر أظهر اشکال ندارد. مکارم، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله قبل ***** خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: مسأله- هر گاه از روی فراموشی یا ناچاری یا تقیه یا کاری دیگر مثل خاراندن دست و مانند ان ، دست ها را روی هم بگذارد اشکال ندارد. چهارم: از مبطلات نماز1 آن است که 2بعد از خواندن حمد3، آمین بگوید4 ولی اگر5اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید6: نمازش باطل نمی شود. 1- بهجت: بنابراحتیاط... 2- زنجانی: چهارم: «گفتن آمین » از مبطلات نماز آن است که... 3- خوئی، تبریزی، وحید: درصورتی که قصد دعا ننماید، و یا به قصد این که جزء نماز باشد... 4- سیستانی: و باطل شدن نماز به گفتن آمین در غیر مأموم
بنابراحتیاط است، هرچند در حرام بودنش چنانچه به قصد مشروعیّت آورده شود
شکّی نیست و در هر حال اگر آمین را اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید نمازش
اشکال ندارد. بهجت: و گفتن آن حرام است... وحید: بلکه گفتن آن بعد از خواندن حمد به قصد دعا هم
محل اشکال است. ولی اگر جاهل قاصر باشد و یا اشتباها یا از روی تقیه بگوید
نمازش اشکال ندارد. 5- خوئی، تبریزی: ولی اگر فقط به قصد دعا یا... 6- سبحانی: اگر اشتباها یا از روی ناچاری بگوید... ***** مکارم: چهارم: «آمین آمین» اگر بعد از خواندن حمد آمین
بگوید احتیاط واجب این است که نماز را تمام کند و اعاده نماید ولی اگر از
روی اشتباه یا در حال تقیه بگوید اشکال ندارد. مظاهری: چهارم : از مبطلات آن است که بعد از حمد آمین بگوید آن گونه که اهل تسنّن انجام می دهند، ولی اگر از روی فراموشی یا تقیه یا نه به قصد جزئیّت بلکه به قصد دعا بگوید اشکال ندارد. پنجم: از مبطلات نماز آن است که 1عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد2 بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله است3، اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل است. 1- زنجانی: پنجم: «روی گرداندن از قبله». از مبطلات نماز آن است که... 2- زنجانی: پشت به قبله کند یا سر را به قدری برگرداند که بیشتر از طرف راست و چپ قبله منحرف گردد... 3- مکارم: نمازش باطل است... ***** سیستانی: پنجم: از مبطلات نماز برگشتن از قبله بدون عذر
است و امّا اگر با عذر باشد مثل فراموشی یا به سبب امر قهری (مانند باد
شدیدی که او را از قبله برگرداند) چنانچه به طرف راست یا چپ نرسد نماز او
صحیح است ولی لازم است که بعد از برطرف شدن عذر فوراً به طرف قبله برگردد و
امّا اگر به طرف راست و یا چپ برسد یا پشت به قبله شود اگر فراموش کرده
باشد یا غافل باشد یا در تشخیص قبله اشتباه کرده باشد و وقتی متذکّر یا
متوجّه شود که اگر نماز را قطع کند می تواند دوباره آن را رو به قبله
بخواند (هرچند یک رکعت از آن در وقت واقع شود) باید نماز را از سر بگیرد و
گرنه به همان نماز اکتفا می کند و قضا بر او لازم نیست و همچنین است اگر
برگشت او از قبله بواسطه امری قهری باشد پس چنانچه بتواند که بدون برگشتن
از قبله نماز را دوباره در وقت بخواند (هرچند یک رکعت از آن در وقت واقع
شود) باید نماز را از سر بگیرد وگرنه باید همان نماز را تمام کند و اعاده و
قضا بر او لازم نیست. بهجت: پنجم: آن که عمداً با تمام بدن به پشت سر یعنی
بیش از سمت راست و چپ توجه کند و اگر فقط با صورت به طرف راست یا چپ توجه
کند نمازش باطل نمی شود و اگر عمداً با تمام بدن به راست یا چپ و یا فقط با
صورت به پشت سر توجه نماید بنابرأظهر و أحوط نمازش باطل است و اگر سهواً و
یا از روی فراموشی باشد مانعی ندارد در اوّلی، و محل احتیاط است در دوّمی. وحید: پنجم: از مبطلات نماز آن است که عمدا پشت به
قبله کند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد بلکه اگر عمدا به قدری برگردد
که نگویند رو به قبله است اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد نمازش باطل است
اما در صورت سهو اگر به طرف راست یا چپ نرسد نماز او صحیح است و اگر برسد و
متذکر شود در صورتی که وقت –هر
چند به مقدار یک رکعت- باقی مانده اعاده نماید و اگر به این اندازه باقی
نمانده یا بعد وقت متذکر شود قضا ندارد ولی اگر پشت به قبله کرده باشد
بنابراحتیاط واجب قضا نماید. مظاهری: پنجم: از مبطلات نماز آن است که عمدا یا سهوا پشت
به قبله کند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد بلکه اگر صورت را به تنهایی
به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نیز نماز باطل می شود ولی اگر بدن یا
صورت را کمی برگرداند به طوری که از قبله خارج نشود عمدا باشد یا سهوا نماز
باطل نمی شود. مسأله 1131- اگر عمداً همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است1 بلکه اگر سهواً هم صورت را به این مقدار
بگرداند احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند (و لازم نیست که نماز
اول را تمام نماید2) ولی اگر سر را کمی برگرداند ، عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود. 1- اراکی: اگر گردش به راست یا چپ زیاد باشد، بنابراحتیاط واجب نمازش باطل است، هرچند جلو بدن رو به قبله باشد... 2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله اراکی نیست] بهجت، مظاهری: رجوع کنید به ذیل پنجم از مبطلات نماز. ***** گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر عمداً سر را به پشت بگرداند
نمازش باطل است و اگر سهواً سر را به این مقدار برگرداند، احتیاط واجب آن
است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند ولی اگر سر را به طرف راست یا چپ
بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود ولی کراهت دارد. خوئی، تبریزی: مسأله- اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری
بگرداند که مواجه طرف راست یا چپ قبله یا بیشتر باشد نمازش باطل است، ولی
اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله برگردانده – عمداً
باشد یا اشتباهاً – نمازش باطل نمی شود، و اگر به مقداری برگرداند که
بگویند روی خود را از قبله برگردانده است، ولی به حدّ راست یا چپ قبله
نرسیده باشد، در این صورت چنانچه رو گرداندن عمدی باشد نماز باطل است و اگر
سهوی باشد نماز صحیح است. فاضل: مسأله- اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری
برگرداند که بتواند پشت سر را ببیند نماز باطل است ولی اگر سر را کمی
بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود. مکارم: مسأله- هرگاه عمداً یا سهواً صورت را به
تنهایی کاملاً به طرف راست یا چپ برگرداند بنابراحتیاط واجب نمازش را اعاده
کند، ولی اگر صورت را کمی بگرداند به طوری که از قبله خارج نشود نماز باطل
نمی شود. زنجانی: مسأله- اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری
بگرداند که بیشتر از طرف راست یا چپ قبله منحرف گردد نمازش باطل می شود،
ولی اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله برگردانده – عمداً
باشد یا اشتباهاً – نمازش باطل نمی شود، و اگر به مقداری برگرداند که
بگویند که روی خود را از قبله برگردانده است ولی بیشتر از طرف راست و چپ
قبله منحرف نشده باشد ، نمازش در این صورت چنانچه رو گرداندن عمدی باشد
باطل است و اگر سهوی باشد نمازش صحیح است. سیستانی: مسأله- اگر صورت خود را فقط از قبله برگرداند
ولی بدنش به طرف قبله باشد چنانچه به حدّی گردن را کج کند که بتواند
مقداری از پشت سرش را ببیند حکم او همان حکم برگشتن از قبله است که قبلاً
ذکر شده و اگر انحراف او به این حد نباشد ولی عرفاً زیاد باشد بنابراحتیاط
واجب باید اعاده کند و امّا اگر مقدار کمی گردنش را کج کند نمازش باطل نمی
شود هرچند این کار مکروه است. سبحانی: مسأله- اگر عمداً یا سهواً همه صورت را به
طرف راست یا چپ قبله برگرداند به نحوی که «استقبال به صورت گفته نشود»
نمازش باطل است ولی اگر سر را کمی بگرداند عمدا باشد یا اشتباها نمازش باطل
نمی شود. وحید: مسأله- اگر عمدا سر را به قدری بگرداند که مواجه طرف راست یا چپ قبله یا بیشتر باشد نمازش
باطل است ولی اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله
برگردانده نمازش باطل نمی شود. و اگر به مقداری برگرداند که بگویند روی خود
را از قبله برگردانده است ولی به حد راست یا چپ قبله نرسیده باشد در این صورت چنانچه روی گرداندن عمدی باشد نمازش باطل است و اگر سهوی باشد نماز
صحیح است. و اگر سهوا سر را به قدری بگرداند که مواجه طرف راست یا چپ قبله
باشد و متذکر شود در صورتی که وقت –هر چند به مقدار یک رکعت- باقی مانده
بنابراحتیاط واجب اعاده نماید و اگر به این اندازه باقی نمانده یا بعد وقت
متذکر شود قضا ندارد ولی اگر سهوا پشت به قبله کرده باشد بنابراحتیاط واجب قضا نماید. ششم : از
مبطلات نماز آن است که عمداً کلمه ای بگوید که از آن کلمه قصد معنی کند
اگر چه معنی هم نداشته باشد و یک حرف هم باشد بلکه اگر قصد هم نکند
بنابراحتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند در صورتی که دو حرف یا بیشتر
باشد، ولی اگر سهواً بگوید نماز باطل نمی شود. ***** خوئی، تبریزی: ششم: از مبطلات نماز آن است که عمداً کلمه ای بگوید که یک حرف یا بیشتر باشد، اگر چه معنی هم نداشته باشد. اراکی، گلپایگانی، صافی: ششم: از مبطلات نماز آن است که عمدا کلمه
ای بگوید که دو حرف یا بیشتر باشد؛ اگر چه معنی هم نداشته باشد؛ ولی اگر
سهوا بگوید نماز باطل نمی شود . زنجانی: ششم: «کلام عمدی» از مبطلات نماز آن است که عمدا
لفظی بگوید که دو حرف یا بیشتر باشد اگر چه معنی هم نداشته باشد. ولی اگر
سهوا بگوید نماز باطل نمی شود فاضل: ششم: از مبطلات نماز آن است که عمداً کلمه ای
بگوید و آن را در معنایی استعمال کند ، خواه یک حرف باشد یا بیشتر، و اگر
سهواً بگوید نمازش باطل نمی شود. بهجت: ششم : آن که عمداً کلمه ای بگوید که دو حرف یا
بیشتر داشته، ولی بی معنا باشد و یا این که یک حرف یا بیشتر بوده، ولی معنا
داشته باشد. سیستانی: ششم: از مبطلات نماز آن است که عمداً تکلّم کند
هرچند به کلمه ای که بیش از یک حرف نداشته باشد، اگر آن حرف مفهم معنای
خودش باشد مثل (قِ) که در زبان عربی به معنای این است که (نگهداری کن) یا
مفهم معنای دیگری مثل (ب) در جواب کسی که از حرف دوم الفبا سؤال کند. و
چنانچه مفهم هیچ معنایی نباشد، اگر مرکّب از دو حرف یا بیشتر باشد باز هم
بنابراحتیاط مبطل نماز است. وحید: ششم: از مبطلات نماز آن است که عمدا تکلم نماید به
لفظی که از دو حرف کمتر نباشد و مفید معنایی باشد چه قصد افاده آن معنی را
داشته باشد یا نه، مگر اینکه جاهل قاصر باشد، و هم چنین است –بنابراحتیاط
واجب- اگر دو حرف یا بیشتر داشته باشد و مفید معنی هم نباشد و در هر صورت
اگر سهوا بگوید نمازش اشکال ندارد. وباید سجده سهو بجا اورد. مکارم: ششم: حرف زدن. اگر عمداً حرف بزند ، حتّی یک
جمله، یا یک کلمه، حتّی کلمه دو حرفی مانند «من» و «ما» نماز او باطل است
بلکه بنابراحتیاط اگر دو حرف معنی دار هم نباشد نماز باطل می شود (منظور از
احتیاط در مبطلات نماز آن است که نماز را تمام کرده بعد اعاده کند). سخن
گفتن از روی سهو و فراموشی و نسیان، نماز را باطل نمی کند. مظاهری: ششم: از مبطلات نماز آن است که عمدا جمله یا کلمه ای بگوید و از آن جمله یا کلمه قصد معنی کند گرچه معنی هم نداشته باشد. سبحانی: ششم: از مبطلات نماز سخن گفتن است . مسأله1132- اگر کلمه ای بگوید که یک حرف دارد، چنانچه آن کلمه معنی داشته باشد مثل «ق» که در زبان عرب به معنای این است که نگهداری کن1، چنانچه معنی آن را بداند و
قصد آن را نماید ، نمازش باطل می شود ، بلکه اگر قصد معنای آن را نکند ولی
ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند2. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست 1- مکارم: و معنی آن را قصد کند نمازش باطل است و اگر قصد نکند، امّا متوجّه معنی آن باشد، احتیاط آن است که نماز را اعاده کند. وحید: در صورتی که قصد معنای آن را بکند نماز باطل می شود و هم چنین است –بنابراحتیاط واجب- در صورتی که معنای آن را بداند هر چند قصد معنا نکند و یا مفهم معنا نباشد 2- صافی: [و] بلکه اگر کلمه یک حرفی، معنی هم نداشته باشد احتیاط، دوباره خواندن آن است. ***** خوئی، تبریزی، سیستانی: مسأله- اگر سهواً کلمه ای بگوید که یک حرف یا بیشتر دارد، اگر چه آن کلمه معنی داشته باشد، نمازش باطل نمی شود ولی (سیستانی: بنابراحتیاط) لازم است بعد از نماز سجده سهو بجا آورد چنانچه خواهد آمد. زنجانی: مسأله- اگر با عمد لفظی بگوید که دو حرف یا
بیشتر دارد، نمازش باطل می شود، اگر چه به قصد جدی نباشد، بلکه مثلاً به
جهت شوخی آن لفظ را بگوید. فاضل: مسأله- اگر کلمه ای بگوید چنانچه آن کلمه
معنی داشته باشد مثل (ق) که در زبان عرب به معنای این است که (نگهداری کن)
چنانچه معنی آن را بداند و قصد آن معنی را نماید نمازش باطل می شود، و اگر
قصد معنی آن را نکند ولی ملتفت
معنای آن باشد نمازش باطل نمیشود و نیز اگر آن کلمه معنایی نداشته باشد و
او هم آن را در معنایی استعمال نکند ولی اگر دو حرف یا بیشتر باشد در این
دو صورت نیز بنابراحتیاط واجب نماز را باطل می کند. سبحانی: مسأله- اگر کلمه ای را بگوید که دو حرف دارد مثل «من» و «ما» نماز او باطل می شود و هر گاه کلمه ای
بگوید که یک حرف بیشتر نباشد مانند «ق» که در زبان عرب به معنی نگهداری کن
است، چنانچه معنی آن را قصد کند نیز نماز او باطل می شود؛ و اگر قصد معنای
آن را نکند ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند. مسأله 1133- سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن1 در نماز اشکال ندارد2، ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها که دو حرف است اگر عمدی باشد3 نماز را باطل می کند4. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- تبریزی: یا اشاره کردن... 2- زنجانی: ولی اگر عمدی باشد و از آن دو حرف تولید شود،
مانند آخ و آه ، نماز را باطل می کند، بلکه اگر یک حرف هم تولید شود به
احتیاط واجب نماز را باطل می کند. وحید: و ناله کردن عمدی نماز را باطل می کند مگر اینکه جاهل قاصر باشد 3- خوئی، تبریزی، مظاهری: گفتن آخ و آه و مانند اینها، اگر عمدی باشد... 4- بهجت: ولی اگر بگوید «آه من ذنوبی» اشکال ندارد. ***** مکارم: مسأله- سرفه کردن، آه کشیدن، عطسه زدن، نماز
را باطل نمی کند ، هرچند عمدی باشد، ولی گفتن «آخ» و «آه» و مانند اینها که
دو حرف دارد، اگر عمدی باشد بنابراحتیاط واجب نماز را باطل می کند. سیستانی: مسأله – سرفه کردن و آروغ زدن در نماز اشکال
ندارد و احتیاط لازم آن است که در نماز اختیاراً «آه» نکشد و ناله نکند و
امّا گفتن «آخ» و «آه» و مانند اینها، اگر عمدی باشد نماز را باطل می کند. مسأله 1134- اگر کلمه ای را به قصد ذکر
بگوید مثلاً به قصد ذکربگوید: «الله اکبر» و در موقع گفتن آن، صدا را بلند
کند که چیزی را به دیگری بفهماند اشکال ندارد1 ولی چنانچه به قصد این که چیزی به کسی بفهماند بگوید2، اگر چه قصد ذکر هم داشته باشد، نماز باطل می شود. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- خوئی، تبریزی،زنجانی، مظاهری: بلکه اگر به قصد این که چیزی به کسی بفهماند کلمه ای را به قصد ذکر بگوید اشکال ندارد. سیستانی: و همچنین اگر کلمه ای را به قصد ذکر بگوید هرچند
بداند که این کار سبب می شود که کسی متوجّه مطلبی شود اشکال ندارد ولی اگر
اصلاً قصد ذکر نکند یا قصد هر دو امر را بکند به نحوی که لفظ را در هر دو
معنی به کار برده باشد، نمازش باطل می شود و امّا اگر قصد ذکر کند و انگیزه
اش در گفتن ذکر، متوجّه کردن غیر باشد، نمازش صحیح است. صافی: بلکه چنانچه برای اینکه چیزی را به کسی بفهماند ، به قصد ذکر آن را بگوید، نماز باطل نمی شود. 2- بهجت: کلمه ای را که مناسب مقصودش بگوید... وحید: یا به قصد ذکر و فهماندن با هم بگوید نماز باطل
می شود مگر اینکه جاهل قاصر و در غیر تکبیرة الاحرام باشد و اگر به قصد ذکر
بگوید و اما آنچه او را بر این قصد وادار کرده ، فهماندن چیزی به غیر باشد
نماز باطل نمی شود ***** مکارم: مسأله- ذکر خدا، قرائت قرآن و دعا، در هر
جای نماز جایز است، اگر جمله ای را مانند الله اکبر به قصد ذکر خدا بگوید،
اما در موقع گفتن، صدا را بلند کند که چیزی را به دیگری بفهماند اشکال
ندارد، ولی دعا و ذکر به زبانهای غیر عربی اشکال دارد. مسأله 1135- خواندن قرآن درنماز، غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد 1و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد2. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- خوئی، تبریزی: غیر از چهار آیه ای که سجده واجب دارند و در احکام جنابت گفته شد... زنجانی: غیر از چهار آیه ای که سجده واجب دارند و در مسأله [355 و 1093]گفته شد... نوری: در مسأله [355 ] گفته شد.... 2- گلپایگانی، خوئی، زنجانی، تبریزی، صافی: احتیاط مستحبّ آن است که به غیر عربی دعا نکند. فاضل: احتیاط واجب این است که به عربی باشد. مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1134. ***** سیستانی: مسأله- خواندن قرآن و دعا کردن در نماز
اشکال ندارد ولی احتیاط مستحبّ آن است که به غیر عربی دعا نکند. حکم چهار
آیه ای که سجده واجب دارد، در احکام قرائت مسأله [983] گفته شد. بهجت: مسأله- قرآن یا دعا خواندن در نماز اشکال
ندارد، مگر چهار آیه ای که سجده واجب دارند و در مسأله [1093] گذشت یا این
که دعا خواندن، به طوری که به نظم واجب در قرائت و یا ذکر واجب صدمه بزند و
یا نفرین بر مؤمن باشد که در این صورت ، نماز باطل خواهد بود. دعا یا ذکر
خداوند متعال به هر لغتی که مخصوص نمازگزار باشد، در بین نماز اگر چه به
عربی نباشد ، مانعی ندارد ولی خلاف احتیاط است حتّی در قنوت ولی
بنابراحتیاط واجب ذکرهای مستحبی رکوع، سجود و تشهّد را به غیر عربی نخواند. وحید: مسأله- -خواندن قرآن به قصد قرانیت- نه
قصد جزئیت در نماز- به غیر از چهار آیه ای که سجده واجب دارد و نیز دعا
کردن در نماز اشکال ندارد ولی احتیاط مستحبّ آن است که به غیر عربی دعا
نکند. مسأله 1136- اگر چیزی ازحمد و سوره و ذکرهای نماز را عمداً 1 یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشکال ندارد2. 1- خوئی، وحید: بدون قصد جزئیّت... زنجانی: بدون قصد وجوب یا استحباب ذکر خاص چند مرتبه بگوید اشکال ندارد، ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید چنانچه به مسأله آگاه باشد و بتواند به وسواس عمل نکند گناهکار است و نمازش هم باطل است. 2- اراکی، گلپایگانی: ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید نماز باطل می شود. بهجت: مگر این که به نظم واجب دیگر، مثل قرائت و یا ذکر واجب صدمه بزند. صافی، فاضل: ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید اشکال دارد. وحید: ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید حرام است امّا بطلان نماز، محلّ اشکال است. سبحانی: مشروط به اینکه از روی وسواس نباشد. مظاهری: ولی اگر به خاطر وسوسه باشد جایز نیست. *****
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
