مسأله 1184- اگر کسی1
در یک نماز سه مرتبه شکّ کند، یا در سه نماز پشت سر هم مثلاً در نماز صبح و
ظهر شکّ کند، کثیر الشکّ است و چنانچه زیاد شکّ کردن او از غضب یا ترس یا
پریشانی حواس نباشد، به شکّ خود اعتنا نکند. 1- فاضل: میزان در تشخیص کثیر الشکّ عرف است و اگر کسی... ***** گلپایگانی: مسأله- اگر برای انسان حالتی پیدا شده باشد که نتواند سه نماز پشت سر هم بدون شکّ بخواند کثیر الشکّ است و باید به شکّ خود اعتنا نکند. خوئی، تبریزی: مسأله- کثیر الشکّ کسی است که عرفاً بگویند
زیاد شکّ می کند یا این که حال او به نحوی باشد که در هر سه نماز لااقل یک
مرتبه شکّ کند، چنین شخصی به شکّ خود اعتنا نکند، (تبریزی: ولکن معتبر است زیادی شکّ از جهت عارضه موقتی مانند پریشانی خاطر از غضب و ترس نباشد). وحید: مسأله- کثیرالشکّ کسی است که عرفا بگویند
زیاد شکّ می کند و کسی که حال او به نحوی باشد که لااقل در هر سه نماز پشت
سر هم یک مرتبه شکّ کند مصداق کثیرالشکّ است و چنانچه زیاد شکّ کردن از غضب
یا ترس یا پریشانی حواس نباشد به شکّ خود اعتنا نکند. صافی: مسأله- کثیر الشکّ کسی است که عرفاً بگویند زیاد شکّ می
کند و بعید نیست کسی هم که نتواند سه نماز پشت سر هم بدون شکّ بخواند،
کثیر الشکّ باشد ، که باید به شکّ خود اعتنا نکند. زنجانی: مسأله- کثیر الشکّ ، کسی است که در سه نماز
لااقل یک مرتبه شکّ می کند چنین شخصی به شکّ خود اعتنا نمی کند و کسی که
شکّ او به این اندازه نباشد ولی به قدری است که معمول مردم می گویند زیاد
شکّ می کند بنابراحتیاط واجب به گونه ای رفتار کند که هم به وظیفه شکّ
معمولی و هم به وظیفه کثیرالشکّ عمل کرده باشد بنابراین اگر مثلا بین سه و
چهار شکّ کرده به وظیفه شکّ معمولی عمل کند و اگر شکّ وی از شکّ هایی است
که در افراد معمولی نماز را باطل می کند همانند کثیرالشکّ نماز را ادامه
دهد و پس از تمام کردن آن را دوباره بخواند و اگر وظیفه شکّ معمولی مخالف
وظیفه کثیرالشکّ است به یکی از دو وظیفه رفتار کرده و نماز را دوباره نیز
بخواند بنابراین اگر در حال ایستاده بین چهار و پنج شکّ کند باید یا مانند
کثیرالشکّ بنارا بر چهار گذاشته و نماز را تمام کند یا مانند شکّ معمولی به
وظیفه ای که در مسأله [1199] خواهد آمد عمل کند. و در هر دو حال نماز را دوباره بخواند. سیستانی: مسأله- کثیر الشکّ کسی است که زیاد شکّ می
کند به این معنی که بیش از معمول شکّ می کند با مقایسه حال او با حال کسانی
که مانند او هستند از جهت بودن یا نبودن اسباب اغتشاش حواس، و اختصاص ندارد کثیر الشکّ به کسی که زیاد شکّ کردن عادت او باشد، بلکه کافی است که در معرض عادت به کثرت شکّ باشد. مکارم: مسأله- چهارم: «کثیر الشکّ» یعنی کسی که
زیاد شکّ می کند، نباید به شکّ خود اعتنا کند، خواه در عدد رکعات نماز
باشد، یا در اجزای نماز، یا شرایط نماز، کثیر الشکّ کسی که است بگویند زیاد
شکّ می کند و اگر کسی در یک نماز سه مرتبه شکّ کند یا در سه نماز پشت سر
هم شکّ کند، کثیر الشکّ است ، هرگاه به خاطر یک حالت فوق العاده مانند
بیماری، غضب یا مصیبت موقّتاً گرفتار حالت کثرت شکّ شود، باید به شکّ خود
اعتنا کرده و مطابق احکام آن رفتار کند. بهجت: مسأله- کسی که زیاد شکّ می کند ، نباید به شکّ خود
اعتنا کند و کثیر الشکّ شدن به این است که مردم بگویند تو زیاد شکّ می کنی؛
و زیاد شکّ کردن به این صورت محقق می شود که در یک نماز سه مرتبه شکّ کند،
یا در سه نماز پشت سر هم مثلاً در نماز صبح و ظهر و عصر شکّ کند. مسأله 1185- کثیر الشکّ اگر در بجا آوردن چیزی شکّ کند1، چنانچه بجا آوردن آن نماز را باطل نمی کند2 باید بنابگذارد که آن را بجا آورده مثلاً اگر شکّ کند که رکوع کرده یا نه باید بنابگذارد که رکوع کرده است3 و اگر بجا آوردن آن، نماز را
باطل می کند باید بنابگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شکّ کند که
یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می کند، باید
بنابگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است. 1- سبحانی: باید آن طرف را بگیرد که به سود اوست... 2- خوئی، سیستانی، زنجانی، تبریزی، وحید: کثیر الشکّ اگر در بجا آوردن چیزی از اجزاء (وحید: یا شرایط ) نماز شکّ کند... بهجت: چنانچه بجا نیاوردن آن نماز را باطل می کند... 3- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، وحید: و اگر در بجا آوردن چیزی شکّ کند که
نماز را باطل می کند مثل این که شکّ کند که نماز صبح را دو رکعت خوانده یا
سه رکعت، بنا را بر صحت می گذارد.(زنجانی: اگر در حال ایستاده شکّ کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت بنا را بر این می گذارد که در رکعت چهارم است و نماز را تمام می کند.) ***** گلپایگانی، صافی: مسأله- هرگاه کثیرالشکّ در بجا آوردن چیزی
شکّ کند ، باید بنا بگذارد که آن را بجا آورده مگر این که اگر آن را بجا
آورده باشد نماز باطل باشد که در این صورت، باید بنابگذارد که آن را انجام
نداده، مثلاً اگر شکّ کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون با زیاد شدن رکوع،
نماز باطل است، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است. فاضل: مسأله- کثیر الشکّ در بجا آوردن چیزی شکّ کند باید بنا
را بر این بگذارد که آن فعل را انجام داده است و نماز را ادامه دهد، مثلاً
اگر شکّ کند که سجده کرده یا خیر بنا بگذارد که انجام داده است و اگر شکّ
کند که دو رکعت خوانده است یا سه رکعت بنا بگذارد که سه رکعت خوانده است و
اگر بر انجام آن فعل نماز باطل می شود بنا بگذارد که آن را انجام نداده است
مثلاً اگر در نماز صبح شکّ کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت بنا بگذارد
که دو رکعت خوانده و نماز را تمام کند. مکارم: مسأله- منظور از اعتنا نکردن به شکّ این است
که آن طرف را که به نفع اوست بگیرد، مثلاً اگر شکّ کند که سجده یا رکوع را
بجا آورده؛ بنا بگذارد که بجا آورده است، هر چند از محلّ آن نگذشته است،
یا اگر شکّ کند نماز صبح را دو رکعت خوانده یا سه رکعت، بنا بگذارد که دو
رکعت خوانده است. مسأله 1186- کسی که در یک چیز نماز زیاد شکّ می کند1، چنانچه در چیزهایی دیگر نماز شکّ کند2 باید به دستور آن عمل نماید3، مثلاً کسی که زیاد شکّ می کند سجده کرده یا نه، اگر در بجا آوردن رکوع شکّ کند باید به دستور آن رفتار نماید یعنی اگر ایستاده4 رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته، اعتنا نکند. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- سیستانی: به طوری که زیاد شکّ از مختصّات آن چیز حساب شود... مکارم: مثلاً در حمد و سوره... 2- نوری: بطور معمول شکّ کند... 3- مکارم: [و] تنها در موردی که زیاد شکّ می کند اعتنا نخواهد کرد.[پایان مسأله] 4- خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی، وحید: اگر به سجده نرفته... مسأله 1187- کسی که 1 در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شکّ می کند2 اگر در نماز دیگر مثلاً در نماز عصر شکّ کند، باید به دستور شکّ رفتار نماید. این مسأله دررساله آیت الله بهجت نیست. 1- سیستانی: کسی که همیشه... زنجانی: کسی که فقط... 2- سیستانی: به طوری که کثرت شکّ از مختصات آن شمرده می شود... مکارم: فقط در آن باید اعتنا نکند. [پایان مسأله] مسأله 1188- کسی که وقتی1 در جای مخصوصی نماز می خواند زیاد شکّ می کند2، اگر در غیر آنجا نماز بخواند و شکّی برای او پیش آید به دستور شکّ عمل نماید. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و سبحانی نیست 1- خوئی، زنجانی، سیستانی: کسی که فقط وقتی... 2- سیستانی: به همان نحو که در مسأله قبل آمد... ***** مکارم: مسأله- اگر کسی در مکان مخصوصی (مثلاً وقتی در میان جمع نماز می خواند) زیاد شکّ می کند فقط در همانجا اعتنا به شکّ خود نمی کند. مسأله 1189- اگر انسان شکّ کند که کثیر الشکّ شده یا نه1، باید به دستور شکّ عمل نماید2، و کثیر الشکّ تا وقتی یقین نکند3 که به حال معمولی مردم برگشته4 باید به شکّ خود اعتنا نکند. این مسأله در رساله ایت الله سبحانی نیست. 1- فاضل: یعنی چون نمی داند که آیا در سه نماز قبلی شکّ کرده تا کثیر الشکّ باشد یا فقط در دو نماز قبلی شکّ کرده تا کثیر الشکّ نباشد... 2- مکارم: بنا می گذارد بر این که کثیر الشکّ نشده... 3- زنجانی: تا وقتی اطمینان نکند... 4- سیستانی: اگر منشأ شکّ او شکّ در تغییر حال خودش باشد نه شکّ در معنای کثیر الشکّ... مسأله 1190- کسی که زیاد شکّ می کند اگر شکّ کند رکنی را بجا آورده یا نه و اعتنا نکند بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده1، چنانچه مشغول رکن بعد نشده، باید آن را بجا آورد2 و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است3، مثلاً اگر شکّ
کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه پیش از سجده یادش بیاید که رکوع
نکرده، باید رکوع کند و اگر در سجده یادش بیاید ، نمازش باطل است4. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست 1- وحید: در صورتی که تکبیرة الاحرام باشد نمازش باطل است چه داخل رکن بعد شده باشد یا نشده باشد ، و در غیر آن... 2- سیستانی: باید آن رکن را و آنچه بعد از آن است بجا آورد... 3- مکارم: ولی اگر در غیر رکن باشد و بعد یادش بیاید که
بجا نیاورده چنانچه وارد رکن بعد نشده بجا می آورد واگر وارد رکن بعد شده
بر نمی گردد و نمازش صحیح است. سیستانی: بنابراحتیاط باطل است... 4- خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: چنانچه پیش از سجده دوم یادش بیاید که رکوع نکرده، باید برگردد و رکوع کند و اگر در سجده دوم یادش بیاید، نمازش باطل است (سیستانی: بنابر احتیاط). گلپایگانی، صافی: چنانچه پیش از سجده دوم یادش بیاید
که رکوع نکرده، باید برگردد و رکوع کند و نماز را تمام نماید و احتیاط
مستحبّ آن است که نماز را دوباره بخواند و اگر در سجده دوم یادش بیاید،
نمازش باطل است. ***** زنجانی: مسأله- کسی که زیاد شکّ می کند ، اگر شکّ
کند دو سجده را انجام داده یا نه، و اعتنا نکند و بعد یادش بیاید که آنها
را انجام نداده، چنانچه مشغول رکوع رکعت بعد نشده باید آنها را بجا آورد و
چنانچه مشغول رکوع شده نمازش باطل است، و اگر شکّ کند که رکوع را انجام
داده یا نه، و اعتنا نکند و بعد یادش بیاید که آن را انجام نداده، چنانچه
قبل از سر گذاشتن به زمین برای سجده دوم یادش بیاید باید برگردد و آن را
انجام دهد و اگر پس از سر گذاشتن به زمین برای سجده دوم یادش بیاید ، به
احتیاط واجب دو سجده را نادیده گرفته و پس از انجام رکوع و سجود نماز را
تمام کند و پس از آن نماز را دوباره بجا آورد. مسأله 1191- کسی که زیاد
شکّ می کند ، اگر شکّ کند چیزی را که رکن نیست بجا آورده یا نه و اعتنا
نکند و بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده، چنانچه از محل بجا آوردن آن
نگذشته باید آن را بجاآورد1 و اگر از محل آن گذشته2 نمازش صحیح است 3، مثلاً اگر شکّ کند که حمد خوانده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه در قنوت یادش بیاید که حمد نخوانده ، باید بخواند4 و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت ومظاهری نیست 1- سیستانی: باید آن را و آنچه بعد از آن است بجا آورد... 2- فاضل: یعنی وارد رکن بعد شده... 3- زنجانی: چنانچه واردرکن بعد از آن نشده، باید آن را بجا ورد و اگر وارد رکن بعد شده نمازش صحیح است... 4- سیستانی: باید حمد و سوره را بخواند... مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1190. مسأئل اختصاصی مکارم: مسأله 1068- اشخاص وسواسی باید به یقین و شکّ خود
عمل نکنند بلکه مطابق اشخاص معمولی عمل کنند خواه یقین برای آنها حاصل شود
یا نه، و الا در بسیاری از موارد نمازشان باطل خواهد بود.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
