مسأله 1301- اگر برای لهو و خوش گذرانی به شکار رود1، نمازش تمام است2 و چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود، نمازش شکسته است3 و اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود4، احتیاط واجب آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند، ولی باید روزه نگیرد. 1- تبریزی: حرام نیست ولی... 2- خوئی: نمازش درحال رفتن تمام است و در برگشتن قصر است در صورتی که به حد مسافت باشد... سیستانی: گرچه حرام نیست ولی نمازش در حال رفتن تمام است و در برگشتن قصر است در صورتی که به حد مسافت باشد و مانند رفتن برای شکار نباشد... 3- اراکی، تبریزی: و همچنین اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود (اراکی: نمازش شکسته است ؛ گرچه احتیاط مستحب است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند، ولی باید روزه نگیرد). خوئی، سیستانی: و همچنین است اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود، اگر چه در این صورت احتیاط (سیستانی: احتیاط مستحب) آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. نوری: چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود و همچنین اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود، نمازش شکسته است و روزه را نیز نباید بگیرد. زنجانی: اگر برای لهو و خوشگذرانی به شکار رود حرام و نمازش تمام
است و باید روزه اش را بگیرد و چنانچه برای امرار معاش به شکار رود سفرش
حلال و نمازش شکسته است... 4- بهجت: پس اگر از کسانی می شود که شغلشان در مسافرت کردن است ،
نمازش تمام است و روزه می گیرد، وگرنه احتیاط واجب، در جمع بین شکسته و
تمام است ولی روزه را افطار می کند. ***** وحید: مسأله- اگر برای
لهو و خوشگذرانی به شکار رود ، سفرش در رفتن حرام و نمازش تمام است و در
برگشتن اگر هشت فرسخ باشد و برای شکار لهوی نباشد شکسته است و چنانچه برای
تهیه معاش به شکار رود نمازش شکسته است و همچنین است اگر برای تجارت به شکار برود و احتیاط مستحب ان است که نمازش را شکسته و تمام بخواند ، و روزه را بگیرد و قضا نماید. مکارم: مسأله- کسی که برای امرار معاش به شکار می رود سفرش
حلال و نمازش شکسته است، همچنین اگر برای فراهم کردن در آمد بیشتر باشد،
اما کسی که برای لهو و تفریح و خوشگذارنی به شکار می رود، سفرش حرام و نمازش را باید تمام بخواند. سبحانی: مسأله- اگر برای
لهو خوشگذرانی به شکار رود مسافرت حرام و نمازش تمام است و چنانچه برای
تهیه معاش و یا برای کسب و زیاد کردن مال به شکار برود باید نماز را شکسته
بخواند و روزه نگیرد. مظاهری : مسأله- اگر برای
تهیه معاش یا برای کسب و زیاد کردن مال به شکار یا صید ماهی برود حرام
نیست و باید نماز را شکسته بخواند . ولی اگر برای لهو و خوشگذرانی باشد فعل
حرام انجام داده اما نماز شکسته است. مسأله 1302- کسی که برای معصیت سفر کرده1، موقعی که از سفر بر می گردد اگر توبه کرده2، باید نماز را شکسته بخواند، و اگر توبه نکرده3 و چیزی هم که بازگشت را از جزئیت سفر
معصیت خارج کند حادث نشده باشد باید تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که
هم شکسته و هم تمام بخواند. 1-زنجانی: کسی که برای معصیت به مقدار مسافت شرعی سفر کرده ... 2- مکارم: و تا محلّی که می خواهد برگردد هشت فرسخ یا بیشتر باشد،
باید نماز را شکسته بخواند، و همچنین اگر توبه نکرده ولی در بازگشت آلوده
به معصیت نیست. 3- اراکی: باید تمام بخواند مگر آن که برگشتن، سفر جداگانه ای به حساب آید، که در این صورت نماز شکسته است چه توبه کرده باشد یا نکرده باشد. زنجانی، مظاهری: باید تمام بخواند (زنجانی:و احتیاط مستحبّ آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند). فاضل: باید نماز را تمام بخواند و اگر برگشتن از سفر در نظر عرف،
جزء رفتن به سفر معصیت محسوب شود بعید نیست وظیفه اش تمام باشد گرچه
احتیاط آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند. نوری: و در بازگشت فقط قصد عود به وطن را دارد نماز را باید تمام بخواند و احتیاط مستحبّ آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند. ***** گلپایگانی، صافی: مسآله- کسی که
برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر بر می گردد، اگر برگشتن به اندازه
مسافت شرعی باشد چنانچه توبه کرده، یا برگشت، سفر مستقلی باشد، باید نماز
را شکسته بخواند و اگر برگشت به اندازه مسافت شرعی نیست ولی مجموع رفت و
برگشت به اندازه مسافت است، احتیاط لازم آن است که نمازرا هم شکسته و هم
تمام بخواند. خوئی، سیستانی، وحید: مسأله- کسی که برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر
بر می گردد اگر برگشتن به تنهایی هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند و
احتیاط مستحب آن است که در صورتی که توبه نکرده، هم شکسته و هم تمام
بخواند. تبریزی: مسأله- کسی که برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر
بر می گردد چنانچه قبل از برگشتن قصد اقامت کرده، یا سی روز با تردد در
مقصد مانده، یا توبه کرده و برگشتن به تنهایی هشت فرسخ است، باید نماز را
شکسته بخواند، و احتیاط واجب آن است که در صورتی که توبه نکرده ، هم شکسته و
هم تمام بخواند و اگربرای شکار لهوی باشد و برگشتن به حد مسافت باشد، باید
در مراجعت قبل از اقامه، یا سی روز با تردد در مقصد ماندن، جمع بین قصر و
تمام نماید. بهجت: مسأله- کسی که سفرش برای معصیت است اگر در بین راه توبه کرده، در
صورتی که باقیمانده سفر به اندازه مسافت شرعی باشد، نمازش شکسته است و اگر
توبه نکرده و پس از ارتکاب معصیت و یا بدون آن برگشت، در صورتی که بقیه سفر
به اندازه مسافت شرعی باشد، بنابرأظهر نماز را شکسته می خواند. سبحانی: مسأله- کسی که برای معصیت سفر کرده موقعی که از سفر بر می گردد، باید نماز را شکسته بخواند خصوصا اگر توبه کرده باشد. مسأله 1303- کسی که سفر او سفر معصیت است، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد1، چنانچه باقیمانده راه هشت فرسخ2 باشد، یا چهار فرسخ باشد 3 و بخواهد برود و برگردد4، باید نماز را شکسته بخواند5. 1- سیستانی: خواه باقیمانده راه به تنهایی یا مجموع رفت و برگشت از آنجا هشت فرسخ باشد یا نه، باید نماز را شکسته بخواند. سبحانی: چنانچه باقیمانده راه و یا مسافتی را که بعد از پشیمان شدن از معصیت می رود و بر می گردد هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند. 2- مکارم: یا بیشتر باشد و یا مجموع رفتن و برگشتن هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند. 3- گلپایگانی، صافی: که با برگشت هشت فرسخ شود و قصد اقامه ده روز
نداشته باشد، باید نماز را شکسته بخواند و اگر بقیه راه به اندازه مسافت
شرعی نباشد ولی مجموع راهی که قبل از توبه رفته و بعد از توبه می رود، به
اندازه مسافت شرعی باشد احتیاط لازم آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام
بخواند. 4- خوئی، تبریزی، وحید: بخواهد برود و چهار هم فرسخ برگردد... 5- فاضل: به شرط آن که رفتن آن از چهار فرسخ کمتر نباشد. وحید: باید از وقتی که شروع به سیر و رفتن می کند نماز را شکسته بخواند. بهجت: رجوع کنید به ذیل مسأله 1302. ***** زنجانی: مسأله- کسی که سفر او سفر معصیت بوده، یا برای معصیت
سفر کرده، اگر در بین راه سفرش حلال شود یا از قصد معصیت برگردد، چنانچه
باقیمانده راه هشت فرسخ باشد، یا می خواهد به جایی رود که به ضمیمه برگشت
هشت فرسخ می باشد، باید نماز را شکسته بخواند. مسأئل اختصاصی بهجت: مسأله 1060- اگر قسمتی از سفر برای کار حرام و قسمتی دیگر
برای کار غیر حرام باشد آن قسمت سفر که برای غیر حرام است ملاک شروع مسافت
شرعی برای شکسته بودن نماز است. نوری: مسأله 1302- سبحانی: مسأله 1027- شخصی که از سفر معصیت بر می گردد چنانچه انگیزه رجوعش مقصد مستقلی غیر از رجوع به وطن باشد نماز او نیز شکسته است. مسأله 1304- کسی که برای معصیت سفر نکرده، اگر در بین راه قصد
کند که بقیه راه را برای معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند ولی
نمازهایی را که شکسته خوانده صحیح است1. این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و سبحانی نیست 1- خوئی، تبریزی، صافی: درصورتی که مقدار گذشته به قدر مسافت صحیح است و الا احتیاط واجب آن است که آن نمازها را اعاده نماید. وحید: باید نماز را بعداز آن که شروع به سیر و رفتن کرد تمام بخواند و نمازهایی را که شکسته خوانده در صورتی که به مقدار گذشته مسافت بوده صحیح است وگرنه بنابراحتیاط واجب در وقت ، اعاده و در خارج وقت قضا نماید. ***** زنجانی: مسأله – کسی که سفر او سفر معصیت نبوده و برای معصیت هم
سفر نکرده، اگر در بین راه، سفرش معصیت شود یاقصد کند که بقیه راه برای
معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند، و نمازهایی را که شکسته خوانده، در
صورتی که مقدار گذشته مسافت شرعی بوده صحیح است ، و الا احتیاط واجب آن است
که آن نماز ها را اعاده نماید. شرط ششم: آن که صحرانشینهایی نباشد که دربیابانها گردش می کنند1 و هر جا آب و خوراک برای خود و حشمشان
پیدا کنند می مانند و بعد از چندی به جای دیگر می روند و صحرانشینها در این
مسافرتها باید نماز را تمام بخوانند. 1- سیستانی: شرط ششم: آن که از کسانی نباشد که خانه شان همراه خودشان است مانند صحرانشینهایی که در بیابانها گردش می کنند... زنجانی: شرط ششم: «صحرا نشین نباشد» از شرایط شکسته خواندن نماز آن است که از صحرا نشین هایی نباشد که در بیابانها گردش می کنند ... سبحانی: شرط ششم: خانه به دوش نباشد؛ شرط ششم: آنکه از صحرانشین هایی نباشدکه در بیابانها گردش می کنند... ***** وحید: شرط ششم: آنکه از کسانی نباشد که خانه به دوشند ، مانند
صحرانشین هایی که در بیابانها گردش می کنند و هر جا آب و خوراک برای خود و
احشامشان پیدا کنند می مانند، و بعد از چندی به جای دیگر می روند و چنین
کسانی که خانه و لوازم زندگیشان هر جا بروند با خودشان است باید نماز را
تمام بخوانند. مکارم: شرط ششم: از صحرانشین های خانه به دوش نباشد. «صحرانشینهای
خانه بدوش» که وطن خاصی ندارند و هر جا آب و خوراک برای خود و حیواناتشان
فراهم باشد توقف می کنند باید در این مسافرتها نمازشان را تمام بخوانند و
روزه را بگیرند. مظاهری:مسأله- صحرانشین هایی که در بیابانها گردش می
کنند و هر جا آب و خوراک برای خود و حیواناتشان پیدا کنند می مانند و بعد
از چندی به جای دیگر می روند باید نماز را تمام بخوانند . مسأله 1305- اگر یکی از صحرانشینها برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتشان سفرکند1، چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد، احتیاط واجب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و بهجت نیست. 1- گلپایگانی، صافی: بدون چادر و اثاثیه، بلکه فقط به منظور تعیین محلّ و مرتع مناسب برای احشام خودشان باشد... وحید: اگر چادر و لوازم زندگی اش همراهش باشد نمازش تمام است وگرنه نماز را شکسته بخواند. زنجانی: چنانچه با چادر و اثاثیه باشد نماز را تمام بخواند و الا
چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد، بنابراحتیاط باید نماز را هم شکسته و هم تمام
بخواند. نوری: چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد، و چادر و اثاثیه او همراهش نباشد نمازش را شکسته بخواند. فاضل: بدون این که منزلش همراهش باشد چنانچه سفر او هشت فرسخ
باشد و قبل از این سفر هم ده روز دریکجا نمانده است، باید نمازش را تمام
بخواند. سبحانی: باید نمازش را تمام بخواند هر چند سفر او هشت فرسخ باشد. ***** خوئی، تبریزی، سیستانی: مسأله- اگر یکی از صحرانشینها [مثلاً] برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتشان سفرکند، چنانچه با بنه و دستگاه باشد، (سیستانی: که صدق کند خانه اش همراهش می باشد) نماز را تمام بخواند و الا چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد، نماز را شکسته بخواند. مظاهری: مسأله – اگر یکی از صحرانشین ها برای پیدا کردن منزل و
چراگاه حیواناتشان یا برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند این ها مسافرت
کند باید نماز را تمام بخواند. مسأله 1306- اگر صحرانشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها 1 مسافرت کند، باید نماز را شکسته بخواند2. این مسأله دررساله آیت الله بهجت نیست 1- فاضل: قبل از اینکه ده روز در یک جا بماند... 2- سیستانی: اگر صدق عنوان خانه به دوش بر آن در این سفر نکند؛ باید نماز را شکسته بخواند و اگر صدق کند نمازش تمام است. سبحانی: باید نماز را تمام بخواند خصوصا اگر با همان چادر و اثاثیه سفر کند. مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1305 ***** مکارم: مسأله- هرگاه صحرانشین خانه به دوش مانند مردم دیگر
برای زیارت خانه خدا، یا تجارت، یا مسافرت دیگری غیر از آن مسافرت که جزء
زندگی اوست برود، باید نماز را شکسته بخواند. زنجانی: مسأله- اگر صحرانشین برای کار دیگری مانند زیارت و حج مسافرت کند، نماز ش تمام است و بنابراحتیاط مستحب شکسته نیز بخواند. شرط هفتم: آن که شغل او مسافرت نباشد، بنابراین شتر دار و راننده و چوبدار و کشتیبان و مانند اینها اگر چه برای بردن اثاثیه منزل خود مسافرت کنند1، در غیر سفر اول باید نماز را تمام بخوانند2. ولی در سفر اول اگر چه طول بکشد، نمازشان شکسته است. 1- بهجت: نمازشان تمام است . [پایان مسأله] 2- گلپایگانی، صافی: و همچنین در سفر اول اگر طول بکشد یا از مکانی
به مکان دیگر برود که عرفاً بگویند: عمل او سفر است باید نمازش را تمام
بخواند ولی اگر سفر طولانی نباشد به طوری که عرفاً نگویند سفر عمل اوست،
نمازشان شکسته است. نوری: ولی در سفر اول نمازشان شکسته است مگر اینکه سفر اول نیز
طولانی باشد که در این صورت پس از اینکه صدق کند که شغل او مسافرت شده
نمازش تمام است. ***** اراکی: شرط هفتم: شغل او یا مقدمه شغلش مسافرت نباشد،
بنابراین شتر دار و راننده و چوبدار و کشتیبان و مانند این ها اگر چه برای
بردن اثاثیه منزل خود مسافرت کنند ، در سفر باید نماز
را تمام بخوانند، ولی در سفر اول نمازشان شکسته است مگر به قدری طول بکشد
که بگویند مسافرت را شغل خود قرار داده، که در این صورت نماز تمام است. مکارم: شرط هفتم: شغل و کار او مسافرت نباشد، راننده ها ،
خلبانها، کشتیبانها ، ساربانها و مانند آنها که سفر، شغل آنهاست باید
نمازرا تمام بخوانند ولی در آغاز کار بنابراحتیاط دو سه روز او را جمع
بخوانند. سبحانی: شرط هفتم: سفر برای شغل نباشد، [یعنی] شغل و کار او مسافرت
نباشد. کسانی که دارای چنین شرطی نیستند به سه گروه تقسیم می شوند: 1-
راننده ها و خلبان ها و کشتیبان ها و ساربان ها و مانند آنها سفر شغل
آنهاست باید نماز را تمام بخوانند. 2- کسی که سفر شغل او نیست ولی سفر مقدمه شغل
اوست یعنی برای انجام آن به طور مرتب سفر کند. مانند معلمی که باید هر روز
یا غالبا به مقدار مسافت شرعی مسافرت کند و پس از تدریس به وطن باز می گردد
و همچنین است محصل و بیله وری که برای خرید و یا فروش باید به مقدار مسافت
شرعی سفر کند و سپس برگردد آن گروه نیز باید نماز خود را تمام بخوانند. 3- کسی که سفر شغل او نیست ولی برای زیارت هر
هفته مرتب سفر می کند. این گروه نیز باید نماز تمام و روزه را بگیرند خلاصه
کسانی که سفر برای انان به صورت یک امر عادی درآید نماز آنان تمام و روزه
را باید بگیرند. خوئی: شرط هفتم: آنکه شغل او مسافرت نباشد، بنابراین شتر دار و
راننده و چوبدار و کشتیبان و مانند این ها، اگر چه برای بردن اثاثیه منزل
خود مسافرت کنند باید نماز را تمام بخوانند.
و ملحق می شود به کسی که کارش سفر است کسی که کارش در جای دیگری است که
مقدار معتدّبهی از روزها را مثلاً ماهی ده روز یا بیشتر به آنجا سفر نموده و
بر می گردد مانند کسی که اقامتش در جایی است و کارش در جای دیگر از قبیل
تجارت و تدریس. . تبریزی: و ملحق می شود به کسی که عملش سفراست، شخصی که کارش در جای
معینی است و حداقل هفته ای یک بار به آنجا سفر نموده و بر می گردد مانند
کسی که اقامتش در جایی و کارش در جای دیگر است مثل رفتن برای تجارت و
تدریس. زنجانی: شرط هفتم: (کثیر السفر نباشد) از شرایط شکسته خواندن نماز آن است که بسیار
مسافرت نکند بنابراین کسی که شغل او مسافرت است، مانند ساربان و راننده و
چوبدار و کشتیبان و مانند اینها، باید نماز را تمام بخوانند. کثیر السفر باید نمازش را تمام بخواند، خواه
شغلش مسافرت باشد، یا بخاطر شغل و گذران زندگی بسیار مسافرت می کند، و خواه
به جهت دیگر باشد، بنابراین کسی که در سفر تجارت، یا تدریس می کند، یا به
جهت تفریح، - مثلاً – زیاد سفر می کند نمازش تمام است. وحید: شرط هفتم: انکه شغل او مسافرت نباشد، بنابراین شتر دار و
راننده و کشتیبان و مانند این ها اگر چه برای بردن اثاثیه منزل خود،
مسافرت کنند باید نماز را تمام بخوانند و مدار بر این است که عرفا بگویند
شغلش سفر است، مثلا بگویند کار او رانندگی یا ساربانی است و همچنین باید
شغل او هم در سفر نباشد. مانند کسی که اقامتش در جایی است و کارش –از قبیل
تجارت و تدریس و طبابت- در جای دیگری است به طوری که اکثر ایام را روز در
میان – مثلا – برای انجام کار سفر می کند. سیستانی: شرط هفتم: آنکه «کثیر السفر» نباشد و اما کسی که کارش
متوقف بر سفر است مانند راننده و کشتیبان و پستچی و چوپان یا کسی که زیاد
سفر می کند هر چند کار او متوقف بر آن نباشد مانند کسی که سه روز در هفته
در مسافرت باشد هر چند برای تفریح یا سیاحت باشد اینگونه افراد باید نماز
را تمام بخوانند. مظاهری: شرط سوم: کثیرالسفر نباشد: (کثیرالسفر به کسی گفته می شود
که ده روز در یک محلّ نماند.) بنابراین کسانی که شغلشان مسافرت است مانند
راننده ، یا شغلشان در مسافرت است مانند معلم که ساکن جایی است و هر روز
برای انجام کار خود چهار فرسخ یا بیشتر می رود و بر می گردد یا
کسی که به علت دیگری مسافرت های پی در پی می کند مثلا همه هفته به زیارت
می رود یا در شهری جنسی دارد که برای حمل ان مسافرت های پی در پی می کند،
باید نماز را تمام بخواند. مسائل اختصاصی اراکی: مسأله 1299- کسی که مسافرت مقدمه شغل او می باشد، حکم کسی
را دارد که شغل او مسافرت است، بنابراین کسی که بین محلّ کار و سکونت او به
اندازه مسافت شرعی یا بیشتر فاصله باشد و معمولاً بین آن دو محلّ رفت و
آمد می کند، به طوری که ده روز در یک محلّ نمی ماند، نمازش تمام است. بهجت: مسأله 1062- مسافرتهایی که همیشه لازمه شغل انسان است، مثل
سفر برای پیدا کردن منزل قبل از حرکت کاروان، مانند همان شغل است، بخلاف
مسافرتهای اتفاقی که نماز در آن شکسته است. مکارم: مسأله 1146- کسی که شغلش مسافرت نیست ولی مسافرت مقدمه شغل
اوست مانند معلم و کارگر و کارمندی که خودش ساکن شهری است و همه روزه برای
انجام کار به نقطه دیگری می رود که رفت و امد او هشت فرسخ یا بیشتر است،
باید نماز را تمام بخواند و روزه را بگیرد.ولی در آغاز کار بنابراحتیاط دو
سه روز اول را جمع بخواند. مسأله 1307- کسی که شغلش مسافرت است1 اگر برای کار دیگری مثلاً برای زیارت یا حجّ2 مسافرت کند ، باید نماز را شکسته بخواند3، ولی اگر مثلاً شوفر، اتومبیل خود را برای زیارت کرایه بدهد4 و در ضمن خودش هم زیارت کند، باید نماز را تمام بخواند5. 1- سیستانی: کسی که شغلش درمسافرت است... 2- مکارم: یا مقصد دیگری... 3- سیستانی: مگر آن که عرفاً او را کثیر السفر بگویند مانند کسی که دائماً سه روز در هفته مسافر است... زنجانی: نمازش تمام است و بنابراحتیاط مستحب نماز را شکسته هم بخواند. [پایان مسأله] فاضل: باید نماز را تمام بخواند... 4- بهجت: اگر مثلاً راننده عده ای را برای زیارت با اتومبیل خود ببرد... 5- سیستانی: در هر حال باید نماز را تمام بخواند. ***** سبحانی: مسأله- اگر راننده برای کار دیگری مثلا برای زیارت یا
حج هم مسافرت کند، باید نماز را تمام بخواند و همچنین است اگر اتومبیل خود
را برای زیارت کرایه بدهد و در ضمن خودش هم زیارت کند باید نماز را تمام
بخواند. مظاهری: مسأله- کسی که کثیرالسفر است گرچه برای کار دیگری مثلا برای زیارت یا حج مسافرت کند باید نماز را تمام بخواند. مسأله 1308- حمله دار یعنی: کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت می کند1، چنانچه شغلش مسافرت باشد، باید نمازرا تمام بخواند و اگر شغلش مسافرت نباشد2، باید شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست 1- زنجانی: اگر بسیار مسافرت می کند باید نماز را تمام بخواند، ولی امروزه که معمولاً بسیار مسافرت نمی کنند نمازشان شکسته است. 2- خوئی: و فقط در ایام حج برای حمله داری سفر می کند، احتیاط واجب
آن است که بین نماز تمام و شکسته جمع نماید، ولی چنانچه مدت سفر او کم باشد
مثل این که زمان که سفر با هواپیما است بعید نیست حکم وظیفه او شکسته
خواندن باشد. سیستانی: و فقط در ایام حج برای حمله داری سفر می کند چنانچه مدت
سفر او کم باشد مثلاً دو سه هفته، نماز او شکسته است و اگر زیاد باشد مانند
سه ماه، نماز او تمام است و اگر شک داشته باشد که کثیر السفر بر او صدق می
کند یا نه، احتیاطاً جمع کند بین قصر و تمام. تبریزی: و فقط در ایام حج برای حمله داری سفر می کند اگر چه مدت
سفرش کم باشد مانند این زمان که سفر با هواپیما است بنابراحتیاط تمام و
شکسته بخواند. وحید: و مدت سفر او هم
کم باشد –مانند آن که سفرش مثلا با هواپیما باشد- باید شکسته بخواند، ولی
اگر مدت سفر او زیاد باشد احتیاط واجب آن است که هم شکسته و هم تمام
بخواند. ***** نوری، فاضل: مسأله- حمله دار یعنی کسی که فقط در ماههای حج به مسافرت اشتغال می ورزد، نماز را باید شکسته بخواند. مکارم: مسأله- کسانی که راهنمای حج و مدیرکاروان حجّاج ومانند
آن می باشند، در صورتی که مسافرت جزء یا مقدمه شغل آنها محسوب شود و این
کار مدت قابل ملاحظه ای (حدود چند ماه ) به طول انجامد باید نماز را تمام
بخوانند. سبحانی: مسأله- کسانی که راهنمای حج و مدیر کاروان حجاج و
مانند آنها می باشند ، چون سالی یک بار اتفاق می افتد و در مدت کمی انجام
می گیرد نماز آنها شکسته است و حکم آنها با حمله داری که سال های گذشته که بخش عمده سال را در سفر بودند تفاوت دارد. مسأله 1309- کسی که شغل او حمله داریی است و حاجیها را از راه دور به مکه می برد، چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد1، باید نماز راتمام بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: زنجانی، مکارم، سیستانی ،بهجت و مظاهری نیست. 1- خوئی: چنانچه مقدار معتنابهی از ایام سال را در راه باشد... وحید: چنانچه تمام سال یا قسمت عمده سال را در راه باشد... تبریزی: چنانچه چند ماه از سال را درراه باشد... سبحانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 1308. مسأله 1310- کسی که در مقداری از سال شغلش مسافرت است، مثل شوفری
که فقط در تابستان یا زمستان اتومبیل خود را کرایه می دهد، باید در سفری
که مشغول به کارش هست نماز را تمام بخواند1، و احتیاط مستحبّ آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند. 1- مکارم، سبحانی: [پایان مسأله] تبریزی: باید درآن سفر نماز را تمام بخواند. [پایان مسأله] خوئی، سیستانی: باید در آن سفر نماز را تمام بخواند... وحید: باید در آن سفری که کار اوست در آن قسمت از سال نماز را تمام بخواند... گلپایگانی، صافی: باید در سفری که برای شغلش می رود نماز را تمام بخواند... فاضل: باید در زمانی که اشتغال به سفر دارد نماز را تمام بخواند... بهجت: اگر به او راننده گفته می شود باید نماز را تمام بخواند... ***** زنجانی: مسأله- کسی که فقط در مقداری از سال شغلش مسافرت است،
مانند راننده ای که فقط در تابستان یا زمستان مسافران را جابجا می کند،
باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحبّ آن است که شکسته نیز
بخواند، ولی اگر مدت سفر او کم باشد به قدری که عرفاً به او کثیر السفر
نگویند، مانند حمله داری که سالی یک بار حجاج را به مکه می برد، باید نماز
را شکسته بخواند. مظاهری: مسأله- کسی که در مقداری از سال کثیرالسفر است مثل
راننده ای که فقط در تابستان یا زمستان رانندگی می کند باید در ایامی که
مشغول به کارش است نمازش را تمام بخواند . مسائل اختصاصی بهجت: مسأله 1064- در کثیر السفر لازم نیست که انسان سفرهای متعدد
داشته باشد بلکه یک سفر طولانی که بیشتر سال را فرا گیرد مثل سفرهای متعدد
است، پس همین که بگویند فلانی راننده است و یا شغلش سفر است اگر چه در یک سفر طولانی و بدون تکرار و تعدد باشد کافی است. سیستانی: مسأله 1296- در صدق عنوان راننده و مانند آن معتبر است که
تصمیم بر ادامه رانندگی داشته باشد و زمان استراحتش بیش از مقدار معمول
رانندگان طولانی نباشد پس کسی که مثلاً در هفته یک روز سفر می رود، راننده
بر او صدق نمی کند و اما عنوان کثیر السفربرکسی صدق می کند که حداقل ده بار
در ماه و در ده رور آن سفر برود یا ده روز در حال سفر باشدهر چند در ضمن دو
یا سه سفر، بااین شرط که تصمیم بر ادامه بمدت شش ماه در یک سال یا سه ماه
در چند سال داشته باشد. و در این صورت نماز او در همه مسافرتها هر چند غیر
سفرهای متکرر او باشد تمام است البته در دو هفته اول بین نماز شکسته و تمام
احتیاطا جمع بنماید، و اگر عدد و یا روزهای مسافرت او در ماه هشت یا نه
روز باشد بنابراحتیاط واجب در همه سفرها هم شکسته بخواند و هم تمام و اگر
کمتر از این باشد نمازشکسته است. مسأله 1311- راننده و دوره گردی که در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد می کند، چنانچه اتفاقاً سفر هشت فرسخی برود1، باید نماز را شکسته بخواند. 1- بهجت: ولی این سفر جزء شغل او باشد، باید نماز را تمام بخواند. وحید: چنانچه اتفاقا سفر شرعی برود ... ***** مکارم: مسأله- کسی که شغلش رانندگی داخل شهرهاست اگر اتفاقاً
به سفر خارج از شهر برود و هشت فرسخ و بیشتر باشد نمازش شکسته است ، اما
کسی که هم رانندگی داخل شهر می کند و هم راننده بیابانی است وقتی به خارج
شهر می رود، نماز راباید تمام بخواند. زنجانی: مسأله- کسی که در کمتر از چهار فرسخی شهر رفت و آمد می
کند به صورتی که عرفاً او را کثیر السفر می گویند، چنانچه اتفاقاً سفری
برود که مسافت شرعی است بنابراحتیاط نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند، و
اگر رفت و آمد او به جایی نزدیک
شهر است به حدی که رفتن به آنجا عرفاً مسافرت محسوب نشود، در مسافرتی که به
قدر مسافت شرعی است باید نماز را شکسته بخواند. مسأله 1312- کسی که شغلش مسافرت است1 اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند،
چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد، چه بدون قصد بماند، باید در
سفر اولی که بعد از ده روز می رود، نماز را شکسته بخواند2. 1- اراکی: یا مسافرت مقدمه شغل اوست... خوئی، تبریزی، وحید: چارواداری که شغلش مسافرت است... زنجانی: کسی که زیاد مسافرت می کند... 2- خوئی، تبریزی: و همچنین است اگر در غیر وطن خود، ده روز با قصد بماند. وحید: ولی کسان دیگری که شغلشان سفر است یا شغلشان در سفر است احتیاط واجب آن است که در آن سفر جمع کنند بین شکسته و تمام. بهجت: رجوع کنید به ذیل مسأله 1313. ***** سیستانی: مسأله- کسی که شغلش مسافرت است چه ده روز یا بیشتر در
وطن خود بماند و از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد، یا بدون قصد بماند
باید در همان سفر اولی که بعد از ده روز می رود، نماز را تمام بخواند و
همچنین است اگر در غیر وطن خود ده روز با قصد یا بدون قصد بماند ولی در
خصوص چاروادار یا راننده ای که اتومبیلش را کرایه می دهد اگر چنین باشد
احتیاط مستحبّ آن است که در سفر اولی که بعد از ده روز می رود هم شکسته
بخواند و هم تمام. مکارم: مسأله- کسی که شغلش مسافرت است اگر ده روز یا بیشتر در
محلّی بماند، خواه وطن او باشد یا نه، و خواه از اول قصد ده روز داشته یا
نه، باید در سفر اول نماز را شکسته بخواند و اگر شک کند که ده روز مانده یا
نه، باید نمازش را تمام بخواند. سبحانی: مسأله- کسی که به یکی از عناوین سه گانه [که در شرط هفتم گذشت] باید نماز را تمام بخواند اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند یا
در نقطه ای ده روز قصد اقامت کند باید در سفر اولی که بعد از ده روز می
رود نماز را شکسته بخواند .اگر چنین گروهی شک کنند که در وطن خود یا جای
دیگر ده روز مانده اند یا نه، باید نماز را تمام بخوانند. مظاهری: مسأله- کسی که کثیرالسفر است گرچه ده روز یا بیشتر در
جایی بماند ، چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد و چه بدون قصد
بماند باید در سفر اولی که بعد از ده روز می رود نماز را تمام بخواند. کسی که تصمیم گرفته است کثیرالسفر شود باید در همان سفر اول نمازش را تمام بخواند. مسأله 1313- کسی که شغلش مسافرت است1، اگر در غیر وطن خود ده روز بماند2 در سفراولی که بعد از ده روز می رود باید نماز را شکسته بخواند3، چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد یا نداشته باشد. 1- اراکی: یا مسافرت مقدمه شغل اوست... زنجانی: کسی که زیاد مسافرت می کند... 2- گلپایگانی، صافی، زنجانی: چنانچه از اول قصد ماندن ده روز را داشته... اراکی، نوری، فاضل: با قصد اقامه بماند... 3- نوری: [پایان مسأله] اراکی، گلپایگانی، صافی: و اگر از اول، قصد ماندن ده روز را نداشته باشد احتیاط واجب (گلپایگانی، صافی: احتیاط لازم) آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. (صافی: اگر چه اکتفا به تمام هم بدون توجیه نیست). زنجانی: و اگر از اول قصد ماندن ده روز را نداشته باشد، بنابراحتیاط در سفر اوّل، هم شکسته و هم تمام بخواند. فاضل: و اگر قصد ده روز ماندن را نداشته به احتیاط واجب جمع بخواند. مکارم، سبحانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 1312. ***** خوئی، تبریزی: مسأله- کسی که شغلش مسافرت است، غیر از چاروادار اگر چه (تبریزی: اگر) در غیر وطن خود با قصد ده روز بماند، یا در وطن خود
هر چند بدون قصد باشد ده روز بماند، در سفر اولی که بعد از ده روز می
رودنیز حکمش تمام است ولی احتیاط مستحبّ آن است که بین نماز تمام و شکسته
جمع نماید. . تبریزی: در سفر اولی که بعد از ده روز می رود احتیاط واجب آن است که بین نماز تمام و شکسته جمع نماید سیستانی: مسأله- کسی که شغلش مسافرت است شرط نیست که سه بار
مسافرت کند تا نمازش تمام باشد بلکه همین که عنوان راننده و مانند آن بر او
منطبق شود هر چند در اولین سفر باشد نمازش تمام است. بهجت: مسأله- کسی که شغلش مسافرت است، اگر در وطن یا غیروطن خود ده روز
بماند، در سفر اولی که بعد از ده روز می رود مانند سفر اولی است که این شغل
را در ابتداء شروع کرده بود و بنابراین تا زمانی که این سفر، عرفاً شغل او
حساب نمی شود باید نماز را شکسته بخواند، بلی ماندن ده روز متصل در
غیروطن، باید با قصد اقامه باشد، ولی در وطن اگر چه بدون قصد هم باشد، همین
حکم را دارد. وحید: مسأله- چارواداری که شغلش مسافرت است، اگر در غیر وطن خود ده روز یا بیشتر بماند چنانچه از اول قصد ماندن ده روز داشته باشد ، در سفر اولی که بعد از ده روز می رود باید نماز را شکسته بخواند ولی کسان دیگری که شغلشان سفر یا شغلشان در سفراست احتیاط واجب ان است که در آن سفر جمع کنند بین شکسته و تمام. مسائل اختصاصی سیستانی: مسأله 1301- کسانی که چون چاروادار و راننده که شغل آنها
مسافرت است، در صورتی که مسافرت بیش از مقدار معمول بر آنها موجب مشقت و
خستگی شود باید نماز را شکسته بجا آورد. فاضل: مسأله 1325- الف- کسانی که به هر علتی معمولا در هر کمتر از
ده روز حداقل یک سفر بیش از 45 کیلومتر دارند در تمام سفرها و تمام مکان
ها نمازشان تمام است و روزه آنها صحیح می باشد . ب- این افراد لازم نیست حداقل سه ماه یا چهار
ماه مسافت کنند بلکه همین که در طول یک ماه حداقل چهار سفر پی در پی بدون
فاصله ده روز داشته باشند نمازشان تمام است. ج- به طور کلی کسانی که نمازشان تمام است اگر ده روز در وطن یا در جایی با قصد اقامه بمانند در سفراول بعد از ده روز نمازشان شکسته و در سفر بعد نمازشان تمام است. د- محلّ تحصیل و محلّ کار در حکم وطن نیست بلکه وطن جایی است که انسان به قصد سکونت همیشگی و مادام العمر در انجا ساکن شده باشد. پس کسانی که به صورت مأموریت در شهر دیگری برای مدتی معین ولو طولانی سکونت می کنند آنجا وطن آنها محسوب نمی شود. و- این حکم مربوط به افردای است که حداقل در کمتر از ده روز یک سفر داشته باشند. اما دانشجویان و کارمندان و طلاب و کسانی که در محلّ تحصیل یا
محلّ کار بیش از ده روز می مانند یا هنگام مرخصی در وطن بیشتر از ده روز
می مانند شامل این حکم نمی شوند و نماز آنها در سفر شکسته است مگر اینکه
قصد اقامت ده روز کنند. مسأله 1314- کسی که شغلش مسافرت است 1، اگر شک کند که در وطن خود یا جای دیگر ده روز مانده یا نه، باید نماز را تمام بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت ، فاضل ،سیستانی و مظاهری نیست. 1- خوئی: چارواداری که شغلش مسافرت است... زنجانی: کسی که زیاد مسافرت می کند... مکارم، سبحانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 1312 مسأله 1315- کسی که در شهرها سیاحت می کند و برای خود وطنی اختیار نکرده، باید نماز را تمام بخواند. این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست. مسأله 1316- کسی که شغلش مسافرت نیست، اگر مثلاً1 در شهری یا در دهی جنسی دارد که برای حمل آن 2مسافرتهای پی درپی می کند3، باید نماز را شکسته بخواند4. 1- زنجانی: کسی که زیاد مسافرت نمی کند، اگر اتفاقاً... 2-سبحانی: در یک زمان معین... 3- فاضل: اگر حداقل چهار سفر یا بیشتر داشته باشد، نمازش تمام است. 4- گلپایگانی، صافی: ولی کسی که کارش این است که هفته ای یکبار یا
بیشتر برای انجام شغلی در محلّی سفر می کند، مثلاً همه روزه از تهران به
کرج برای تدریس یا درس خواندن می رود یا آنکه برای کاری مثل خرید و فروش از
تهران به قم یا بالعکس سفر می نماید، همین که به مقداری سفر کند که عرفاً
این کار را شغل او بگویند، باید نماز را تمام بخواند. نوری: ولی کسی که کارش این است که هفته ای یکبار یا بیشتر برای
انجام کاری به محلّی مسافرت می کند، مثلاً همه روزه یا دو روز یک مرتبه،
مثلاً از تهران به کرج برای تدریس یا انجام کار اداری یا برای کسب و تجارت
می رود همین که مقداری سفر کند که عرفاً این کار یعنی کار توأم با سفر را
شغل او بگویند نماز را تمام بخواند. سیستانی: مگر آن که «کثیر السفر» باشد که در مسأله [اختصاصی 1296 بعد از مسأله 1308 متن اصلی ] معیار آن گذشت. وحید: مگر در صورتی که سفر او بیشتر از بودن در وطنش باشد. مظاهری: رجوع کنید به ذیل شرط هفتم. مسأله 1317- کسی که از وطنش صرف نظر کرده و می خواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند1، اگر شغلش مسافرت نباشد2 باید در مسافرت نماز را شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست 1- مکارم: باید در مسافرت نماز را شکسته بخواند، مگر آن که سفرش طولانی شود و جزء افراد خانه به دوش حساب شود. 2- زنجانی: اگر کثیر السفر نباشد... سیستانی: اگر عنوانی که موجب تمام شدن نماز است مانند کثیر السفر یا خانه بدوش بر او صدق نکند... ***** سبحانی: مسأله - کسی که از وطنش صرفنظر کرده و می خواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند اگر سفرش طولانی است باید نماز را تمام بخواند . نماز کارمندان هواپیما و قطار تمام ، و روزه را
باید بگیرند. و ا گر ده روز یا بیشتر در وطن خود یا جای دیگر بمانند در غیر
سفر اول نمازشان تمام است. کسی که در سال دو یا سه سفر می رود که هر کدام سه یا چهار ماه طول می کشد و بقیه سال را در وطن است نماز او تمام است . چوبانی که در سال نه ماه همراه گوسفندان می رود بدون آنکه در جایی ده روز بماند و سه ماه زمستان را در وطن خود به سر می برد نماز او تمام و باید روزه را بگیرد. شرط هشتم: آن که به حدّ ترخّص برسد1 یعنی از وطنش (یا جایی که قصد کرده ده روز در آنجا بماند2) به قدری دور شود 3 که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود 4،ولی باید در هوا، غبار یا
چیز دیگری نباشد که از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری کند و لازم نیست به
قدری دور شود که مناره ها و گنبدها را نبیند5، یا دیوار ها هیچ پیدا نباشد، بلکه همین قدر که دیوارها کاملاً معلوم نباشد کافی است6. 1- فاضل: از حدّ ترخّص بگذرد... سبحانی: شرط هشتم: رسیدن به حد ترخص؛ شرط هشتم آن که به حدّ ترخّص برسد... 2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: نوری و فاضل نیست]. 3- اراکی: که اهل آنجا او را نبینند و اذان آنجا را نشنود.[پایان مسأله] 4- مظاهری: شرط چهارم: به حد ترخص(تقریبا یک کیلومتر) برسد یعنی از
وطنش یا محلّ اقامتش به قدری دور شود که دیوار ساختمان های شهر را تشخیص
ندهد یا صدای اذان معمولی آخر شهر را نشنود... 5- گلپایگانی، صافی: بلی، اگر به قدری دور شده که دیوار خانه های
شهر کاملاً معلوم نیست ولی شبح آنها نمایان است، احتیاط لازم آن است که
نماز نخواند تا وقتی که شبح پنهان شود یا هم شکسته بخواند و هم تمام. فاضل: یا دیوارها پیدا نباشد بلکه همین قدر که دیوار کاملاً
تشخیص داده نشود کافی است و کسی که از جایی که قصد کرده ده روز در آنجا
بماند به قصد هشت فرسخ خارج شود، تا به حدّ ترخّص نرسیده بنابراحتیاط واجب
باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. 6- نوری: و کسی که از جایی که قصد کرده ده روز در آنجا بماند به قصد
هشت فرسخ خارج شود، تا حدّ ترخّص نرسیده بنابراحتیاط واجب باید نماز را هم
شکسته و هم تمام بخواند. مظاهری: و در این حکم فرقی میان شهرهای بزرگ مثل تهران و شهرهای کوچک نیست. ***** خوئی، تبریزی: شرط هشتم: آن که به حد «ترخص» برسد و معنی حدّ
ترخّص در (مسأله 1283) گذشت، اما درغیر وطن، اعتباری به حدّ ترخّص نیست و
همین که از محلّ اقامت خارج شود، نمازش قصر است. سیستانی: شرط هشتم: آن که اگر از وطن حرکت می کند به «حد ترخص» برسد
و اما در غیر وطن، حدّ ترخّص اثری ندارد و همین که از محلّ اقامت خارج
شود، نمازش قصر است. حدّ ترخّص جایی است که اهل شهر حتی آنها که در خارج
شهر و توابع آن هستند مسافر را نتوانند ببینند و نشانه آن این است که او
اهل شهر را نتواند ببیند. زنجانی: شرط هشتم: «به حدّ ترخّص برسد» یعنی از وطنش یا جایی که
قصد کرده ده روز در آنجا بماند، به قدری دور شود که صدای اذان بلند آخر
آنجا را نشنود و نیز اهل آن محلّ او را نبینند. وحید: شرط هشتم: آنکه به حدّ ترخّص برسد ، یعنی از وطنش به قدری
دور شود که اذان شهر را نشنود و وقتی اهل شهر را نبیند یقینا به حدّ ترخّص
رسیده است ، ولی باید مانعی نباشد ، و اما در غیر وطن همین که از محلّ
اقامت یا محلّی که سی روز در آنجا به طور تردید مانده خارج شود نمازش قصر
است . مکارم: شرط هشتم: به «حد ترخص» برسد. «حدّ ترخص» یعنی از وطن یا
محلّ اقامتش به اندازه ای دور شود که صدای اذان شهر را نشنود و مردم شهر او
را نبینند، اما دیدن و ندیدن دیوارهای شهر اثری ندارد، ولی باید در هوا
گرد و غبار یا مه یا چیز دیگری که مانع دیدن است یا سر و صدایی که مانع
شنیدن است وجود نداشته باشد، و اگر یکی از این دو علامت حاصل شود کافی است ،
به شرط این که یقین به نبودن دیگری نداشته باشد، و الا احتیاط، جمع میان
نماز شکسته و تمام است. مسأله 1318- کسی که به سفر می رود اگر به جایی برسد که اذان را نشنود ولی دیوار شهر را ببیند، یا دیوار ها را نبیند1 و صدای اذان را بشنود، چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند، بنابراحتیاط واجب باید هم شکسته و هم تمام بخواند2. این مسأله در رساله آیات عظام: سیستانی ، وحید و مظاهری نیست. 1- اراکی: اگر به جایی برسد که اذان را نشنود ولی اهل آنجا او را ببینند، یا او را نبینند... خوئی، تبریزی: اگر به جایی برسد که اذان را نشنود ولی اهل شهر را ببیند یا اهل شهر را نبیند... 2- اراکی: ولی اگر یکی محقق شده و نسبت به دیگری شک دارد، باید
نمازرا شکسته بخواند مثل این که اذان آنجا را نمی شود و نمی داند که اهل
آنجا او را می بینند یا نه. مکارم: رجوع کنید به ذیل شرط هشتم. ***** زنجانی: مسأله- کسی که به سفر می رود اگر به جایی برسد که اگر
درآخر شهر با صدای بلند اذان بگویند صدای اذان را نمی شنود و اهل شهر او را
نمی بینند ولی دیوارهای شهر را می بینند، چنانچه بخواهد در آنجا نماز
بخواند باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحبّ در آن است که تمام نیز
بخواند. مسائل اختصاصی بهجت مسأله 1070- اگر کسی بدون قصد سفر، تا حدّ ترخّص رفته و از
آن جا، قصد سفر کرده، همین که آن محلّ شروع به حرکت کرد، به طوری که عرفاً
بگویند سفرش را آغاز کرده ، باید نمازش را شکسته بخواند و در این صورت،
دیگر خروج از حدّ ترخّص آن محلّ، اعتباری ندارد ابتدای مسافت شرعی را هم
باید از همان جا حساب کرد، و همچنین اگر در جایی بود که نه وطن او بود و نه
قصد ماندن ده روز را در آنجا داشت و نه سی و یک روز به طور تردید ، در
آنجا مانده بود، و در عین حال ، نمازش در آن شهر یا محلّ، تمام بود مثل این
که به دنبال گمشده ای بدون قصد سفر به آنجا رسیده بود و از آنجا ، قصد سفر
کرده، خروج از حدّ ترخّص آن محلّ، اعتباری ندارد و همین که مسافت شرعی را
عرفاً شروع کرد، نمازش را شکسته می خواند. بهجت: مسأله 1071- اگر مسافر به اجبار یا به اختیار خود بدون
اینکه از قصد سفر برگردد به کمتر از حدّ ترخّص برگشت، نمازش در آنجا تمام
است، ولی اگر برگشتن او به کمتر از حدّ ترخّص نبود نماز شکسته است، مگر آن
که از قصد سفر بر گردد. مسأله 1319- مسافری که به وطنش بر می گردد، وقتی دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود ، باید نماز را تمام بخواند1 ولی مسافری که می خواهد ده روز در
محلّی بماند، وقتی دیوار آنجا را ببیند و صدای اذانش را بشنود، بنابراحتیاط
واجب باید نماز را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد، یا نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست 1- گلپایگانی، صافی: و نیز مسافری که می خواهد ده روز در محلّی
بماند، وقتی دیوار آنجا را ببیند و صدای اذانش را بشنود، باید نماز را تمام
بخواند و احتیاط مستحبّ آن است که نماز را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد،
یا هم شکسته و هم تمام بخواند. (صافی: و سزاوار است این احتیاط را ترک نکند). ***** اراکی: مسأله- مسافری که به وطنش بر می گردد، وقتی به جایی
برسد که اهل وطن او را ببیند و اذان آنجا را بشنود باید نماز را تمام
بخواند و همچنین مسافری که می خواهد ده روز در محلّی بماند، وقتی به جایی
برسد که اهل محلّ او را ببیند و اذان آن را بشنود باید نمازرا تمام بخواند. خوئی، تبریزی، وحید: مسأله- مسافری که به وطنش بر می گردد، وقتی که (خوئی، تبریزی: اهل وطن خود را ببیند و ) صدای اذان آن را
بشنود باید نماز را تمام بخواند، ولی مسافری که می خواهد ده روز در محلّی
بماند مادامی که به آن محلّ نرسیده نمازش قصر است. سیستانی: مسأله- مسافری که به وطنش بر می گردد، تا وقتی که داخل
وطنش نشده باید نماز را قصر بخواند و همچنین مسافری که می خواهد ده روز در
محلّی بماند، مادامی که به آن محلّ نرسیده نمازش قصر است. بهجت: مسأله- مسافری که به وطن خود بر می گردد، برای این که نماز را
تمام بخواند، بنابراحتیاط باید هم دیوار وطن را ببیند و هم اذان آن را
بشنود، اگر چه أظهر، کفایت شنیدن اذان است، ولی مسافری که می خواهد ده روز
در محلّی بماند، اگر به جایی برسد که دیوار آن محلّ را ببیند و صدای اذان
را بشنود، چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند بنابراحتیاط واجب باید هم
شکسته و هم تمام بخواند. زنجانی: مسأله- مسافری که به وطنش بر می گردد، وقتی به جایی
برسد که صدای اذان آخر شهر را می شنود یا اهل شهر او را می بینند، باید
نماز را تمام بخواند ، و نیز مسافری که می خواهد ده روز در محلّی بماند،
وقتی به جایی برسد که صدای اذان آنجا را بشنود یا اهل آنجا او را ببینند،
باید نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحبّ آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. یا آن را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد. مظاهری: مسأله- مسافری که به وطنش بر می گردد یا به جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند می رود وقتی به حدّ ترخّص برسد باید نماز را تمام بخواند. مسأله 1320- هرگاه شهر در بلندی باشد که از دور دیده شود، یا به
قدری گود باشد که اگر انسان کمی دور شود دیوار آن را نبیند، کسی که از آن
شهر مسافرت می کند، وقتی به اندازه ای دور شود که اگر آن شهر در زمین هموار
بود، دیوارش از آنجا دیده نمی شد، باید نماز خود را شکسته بخواند، و نیز
اگر پستی و بلندی خانه ها بیشتر از معمول باشد ، باید ملاحظه معمول را
بنماید. این مسأله دررساله آیت الله سبحانی نیست. ***** اراکی: مسأله- هرگاه شهر در بلندی باشد که انسان از دور دیده
شود، یا به قدری گود باشد که اگر انسان کمی دور شود، او را نمی بیند، کسی
که از آن شهر مسافرت می کند وقتی به اندازه ای دور شود که اگر آن شهر در
زمین هموار بود، آن شخص از آنجا دیده نمی شد، باید نماز خود را شکسته
بخواند. خوئی، تبریزی، سیستانی: مسأله- هرگاه شهر در بلندی باشد که از دور، اهل آن
دیده شود، یا به قدری گود باشد که اگر انسان کمی دور شود اهل آن را نبیند،
کسی که از اهالی آن شهر مسافرت می کند .،
وقتی به اندازه ای دور شود که اگر آن شهر در زمین هموار بود، اهلش از آنجا
دیده نمی شد، باید نماز خود را شکسته بخواند و نیز اگر پستی و بلندی راه
بیشتر از معمول باشد، باید ملاحظه معمول را بنماید. .وحید: برای ان که یقین کند به حدّ ترخّص – که در شرط هشتم معنی ان
گذشت- رسیده است باید به اندازه ای دور شود که اگر ان شهر در زمین هموار
بود اهلش از انجا دیده نمی شد و نیز اگر پستی و بلندی راه بیشتر از معمول باشد ، باید برای حصول یقین به حدّ ترخّص ملاحظه معمول را بنماید زنجانی: مسأله- هرگاه موقعیت جغرافیایی شهر به طوری باشد که از
دور صدای اذان آن شنیده شود، یا طوری باشد که با کمی فاصله گرفتن صدای
اذان قطع گردد، اهالی آن شهر نیز در مسافرت وقتی به جایی برسند که صدای
اذان بلند آخر شهر را نشنوند باید نماز را شکسته بخوانند، بلی اگر شهر در
مسیر بادهای تند باشد، و صدای اذان تا مسافتهای زیادی برسد، باید موقعیت
متعارف را در نظر بگیرد، و اگر باد مانع رساندن صدای اذان باشد ولی اهالی
شهر، مسافر را ببیند، نمازش تمام است. مکارم: مسأله- معیار در شهرها، شهرهای معمولی است و اگر شهری
زیاد در گودی یا در بلندی قرار گرفته باشد باید مطابق شهرهای معمولی با آن
رفتار کرد، یعنی ببینیم چه اندازه مسافت سبب می شود که در شهرهای معمولی،
انسان صدای اذان را نشنود، و اهالی شهر او را نبینند. مسأله اختصاصی بهجت: مسأله 1074- در شهرهای بزرگی مثل تهران، همین که عرفاً صدق
کند کسی که در آن شهر زندگی می کند به راحتی می تواند در نواحی مختلف شهر
رفت و آمد کند بدون این که عرف، اورا مسافر حساب کند، بنابرأظهر آن شهر حکم
شهرهای دیگر را دارد. مسأله 1321- اگر از
محلّی مسافرت کند که خانه و دیوار ندارد، وقتی به جایی برسد که اگر آن محلّ
دیوار داشت از آنجا دیده نمی شد، باید نماز را شکسته بخواند. این مسأله دررساله آیات عظام: مکارم، سبحانی و مظاهری نیست. ***** اراکی: مسأله- اگر از محلّی مسافرت کند که ساکنینی ندارد وقتی
به جایی برسد که اگر آن محلّ ساکنینی داشت در آنجا او را نمی دیدند باید
نماز را شکسته بخواند. خوئی، تبریزی، سیستانی: مسأله- اگر از محلّی مسافرت کند که اهل ندارد، وقتی به جایی برسد که اگر آن محلّ اهل داشت، از آنجا دیده نمی شد. باید نماز را شکسته بخواند. . زنجانی: وقتی به جایی برسد که اگر در آخر آن محلّ، با صدای بلند اذان بگویند شنیده نمی شود، و اگر کسی در آن محلّ باشد او را نمی بینند... . وحید: یقیناً به حدّ ترخّص رسیده و خواندن نماز شکسته بی اشکال است. مسائل اختصاصی سیستانی: مسأله 1308- کسی که در کشتی یا قطار نشسته و قبل از رسیدن
به حدّ ترخّص به نیت نماز تمام مشغول شود ولی قبل ازرکوع رکعت سوم به حدّ
ترخّص برسد، باید نمازش را شکسته بجا آورد. سیستانی: مسأله 1309- اگر در فرضی که در مسأله پیش گذشت بعد از رکوع
رکعت سوم به حدّ ترخّص برسد، باید نماز دیگری را شکسته بجا آورد و تمام
کردن نماز اول لازم نیست. سیستانی: مسأله 1310- اگر کسی یقین پیدا کند که به حدّ ترخّص رسیده و
نماز را شکسته بجا آورد و سپس معلوم شود که در وقت نماز به حدّ ترخّص
نرسیده بود باید نماز را دوباره انجام دهد پس چنانچه در این حال هنوز به
حدّ ترخّص نرسیده باشد، باید نماز را تمام بخواند و درصورتی که از حدّ
ترخّص گذشته باشد نماز را شکسته بجا آورد و اگر وقت گذشته نماز را مطابق
وظیفه اش در هنگام فوت آن بجا آورد. مسأله 1322- اگر به قدری دور شود که نداند صدایی را که می شنود صدای اذان است یا صدای دیگری1 ، باید نماز را شکسته بخواند. ولی اگر بفهمد اذان می گویند و کلمات آن را تشخیص ندهد، باید تمام بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و سیستانی نیست. 1- اراکی: و همچنین اگر بفهمد اذان می گویند و کلمات آن را تشخیص ندهد، بنابراحتیاط واجب باید هم شکسته و هم تمام بخواند. سبحانی: و یا بفهمد اذان می گویند ولی کلمات آن را تشخیص ندهد، احتیاط جمع میان تمام و شکسته است. مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1326. مسأله 1323- اگر به قدری دور شود که اذان خانه ها1 را نشنود ولی اذان شهر را که معمولاً در جای بلند می گویند بشنود، نباید نمازرا شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: سیستانی و مکارم، سبحانی و مظاهری نیست. 1- فاضل: خانه های آخر شهر... مسأله 1324- اگر به جایی برسد که اذان شهر را که معمولاً در جای بلند می گویند نشنود1 ولی اذانی را که در جای خیلی بلند2 می گویند بشنود، باید نماز را شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: سیستانی، سبحانی و مظاهری نیست. 1- مکارم: نمازش شکسته است، هر چند اذانی را که با بلندگوهای قوی می گویند بشنود. 2- زنجانی: یا با وسایلی همچون بلندگو... مسأله 1325- اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان، غیر معمولی باشد در محلّی باید نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط دیوار خانه ها را نبیند1 و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود. این مسأله در رساله آیات عظام: سبحانی و مظاهری نیست. 1- خوئی، تبریزی: چشم متوسط اهل شهر را نبیند... ***** وحید: مسأله – اگر گوش او یا صدای اذان ، غیر معمولی باشد در محلّی باید نماز را شکسته بخواند که گوش متوسطه صدای اذان معمولی را نشنود. مکارم: مسأله – اگر کسی گوش و چشمش از معمول ضعیف تر یا بسیار قوی تر است اعتباری به آن نیست بلکه اعتبار به گوش و چشمهای معمولی است. زنجانی: مسأله- اگر گوش او یا صدای اذان، غیر معمولی باشد در
محلّی باید نماز را شکسته بخواند که گوش معمولی صدای اذان بلند معمولی را
نشنود و اهل محلّ نیز او را نبینند. سیستانی: مسأله- اگر چشم او غیر معمولی باشد، در محلّی باید نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط، اهل شهر را نبیند. مسأله 1326- اگر بخواهد در محلّی نماز بخواند که شک دارد به حدّ ترخّص یعنی جایی که اذان را نشنود1 و دیوار را نبیند، رسیده یا نه، باید نماز را تمام
بخواند و در موقع برگشتن اگر شک کند که به حدّ ترخّص رسیده یا نه، باید
شکسته بخواند، و چون در بعضی موارد اشکال پیدا می کند باید2 یا آنجا نماز نخواند یا هم شکسته و هم تمام بخواند3. این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست 1- اراکی: و او را نبیند ، رسیده یا نه باید نماز را تمام بخواند و
در موقع برگشتن اگر شک کند که به حدّ ترخّص رسیده یا نه، باید شکسته
بخواند. 2- [کلمه «باید» در رساله آیت الله فاضل نیست] 3- نوری: چون در بعض موارد اشکال پیدا می کند – مانند آن که در فرض
مسأله موقع رفتن نماز ظهر را تمام بخواند و موقع برگشتن همانجا نماز عصر را
شکسته بخواند – باید یا آنجا نماز نخواند – و درصورت رفتن پس از علم به
رسیدن به حدّ ترخّص نماز را شکسته بخواند و در برگشتن پس از رسیدن به خانه
نماز را تمام بخواند – یا هم شکسته و هم تمام بخواند. ***** گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر موقعی که سفر می رود شک کند که به حدّ
ترخّص – یعنی جایی که اذان را نشنود و دیوار را نبیند – رسیده یا نه، باید
نماز را تمام بخواند. و در موقع برگشتن اگر شک کند که به حدّ ترخّص رسیده
یا نه باید شکسته بخواند. ولی اگر در برگشتن در همانجا که در رفتن تمام
خوانده شکسته بخواند بنابراحتیاط لازم باید نمازی را که در این مکان تمام
خوانده قضا نماید و نمازی را که شکسته خوانده تمام اعاده نماید و اگر اعاده
نکرد قضای آن را تمام بجا آورد. خوئی، سیستانی، تبریزی: مسأله- اگر موقعی که سفر می رود، شک کند که به حدّ ترخّص رسیده یا نه، باید نماز را تمام بخواند (خوئی، تبریزی: و مسافری که از شهر «تبریزی: از سفر» بر می گردد اگر شک کند که به حدّ ترخّص رسیده یا نه باید شکسته بخواند). وحید: مسأله- اگر موقعی که سفر می رود شک کند که به حدّ ترخّص رسیده یا
نه، باید نماز را تمام بخواند و مسافری که به وطن برمی گردد اگر شک کند که
به حدّ ترخّص رسیده یا نه، باید شکسته بخواند، مگر اینکه هنگام رفتن بداند
که وقت برگشتن به همین شک مبتلا می شود یا در برگشتن در همان محلّ مبتلا به
همان شک بشود که در این صورت باید احتیاط کند به اینکه در رفتن و برگشتن
نماز را از آن محلّ تأخیر بیندازد تا یقین کند که از حدّ ترخّص گذشته، و یا
هم شکسته بخواند و هم تمام ، چه رفتن و برگشتن هر دو در وقت باشد یا در
برگشتن وقت نماز اول گذشته باشد. مکارم: مسأله- هرگاه شک کند به حدّ ترخّص رسیده یا نه، یا
نداند صدایی را که می شنود صدای اذان است یا صدای دیگر، باید نماز را تمام
بخواند، اما اگر بفهمد صدای اذان است ولی کلمات آن قابل تشخیص نباشد احتیاط
، جمع است. زنجانی: مسأله- اگر موقعی که سفر می رود، شک کند که به حدّ
ترخّص رسیده یا نه، و بخواهد نماز بخواند، بنابراحتیاط واجب نماز را هم
تمام و هم شکسته بخواند، مگر برگشت به آن جا در وقت نماز چهار رکعتی عرفاً
امکان نداشته باشد که باید نماز را تمام بخواند و کفایت می کند، و در برگشت
از سفر نیز اگر شک کند که به حدّ ترخّص رسیده یا نه، و بخواهد نماز
بخواند، بنابراحتیاط واجب نماز را هم تمام و هم شکسته بخواند.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
