مسافر باید نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت شرط1، شکسته بجا آورد یعنی دو رکعت بخواند2: 1- مظاهری: چهار شرط... 2- بهجت: 1- آن که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد. 2- از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد. 3- در بین راه از قصد خود بر نگردد. 4- قبل از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود یا جایی که می خواهد ده روز یا بیشتر در آنجا بماند نگذرد. 5- برای کار حرام سفر نکند. 6- از صحرانشینهایی نباشد که در بیابانها گردش می کنند. 7- شغل او مسافرت نباشد. 8- از شهر خارج شده به حدّ ترخّص برسد. تفصیل شروط ذکر شده در مسائل بعدی بیان می شود. شرط اول: آن که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد1. 1- گلپایگانی، صافی: و فرسخ شرعی دوازده هزار ذراع است به ذراع متعارف، و بعضی گفته اند این مقدار تقریباً پنج کیلومتر و نیم است. خوئی، تبریزی، وحید: و فرسخ شرعی مقداری کمتر از پنج کیلومتر و نیم است. نوری: و فرسخ شرعی تقریباً پنج کیلومتر و نیم است. سیستانی: (44 کیلومتر تقریباً). مکارم: (حدود 43 کیلومتر). ***** فاضل: شرط اول: آنکه سفر او هشت فرسخ شرعی یعنی 45 کیلومتر باشد. زنجانی: شرط اول: «مسافت شرعی»از شرایط شکسته خواندن نماز آن است
که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد و فرسخ شرعی تقریباً پنج کیلومتر
است. مظاهری: شرط اول: سفر او هشت فرسخ شرعی باشد (تقریبا 43 کیلومتر) مسأله 1272- کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است، اگر رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد1، باید نماز را شکسته بخواند2، بنابراین اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد3، باید نماز را تمام بخواند4. 1- اراکی، گلپایگانی، صافی: چنانچه هیچ یک از رفتن و برگشتن کمتر از چهار فرسخ نباشد... خوئی، تبریزی، وحید: وچنانچه رفتن و همچنین برگشتنش کمتر از چهار فرسخ نباشد... سیستانی: خواه رفتن یا برگشتن کمتر از چهار فرسخ باشد یا نباشد... زنجانی: خواه رفتن او یا برگشتنش هر یک به اندازه چهار فرسخ باشد یا نباشد... 2- اراکی: ولی اگر رفتن یا برگشتن کمتر از چهار فرسخ باشد، بنابراحتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. تبریزی: ونیز اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ یا به عکس باشد، باید نمازرا شکسته بخواند. نوری: در صورتی نماز او شکسته است که هر یک از رفتن و برگشتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد... 3- گلپایگانی، خوئی، ، نوری، وحید: یا به عکس باشد... 4- صافی: اگر رفتن سه فرسخ
و برگشتن پنج فرسخ یا رفتن پنج فرسخ و برگشتن سه فرسخ باشد باید نماز را
تمام؛ یعنی چهار رکعت بخواند و اگر چه احتیاط این است که اگر رفتن مثلاً سه
فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد جمع بین اتمام و قصر نماید. سیستانی، زنجانی: اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ یا به عکس باشد باید نماز را شکسته و باید نماز را شکسته یعنی دو رکعتی بخواند. ***** بهجت: مسأله- کسی که مجموع مسافت رفت و برگشت او هشت فرسخ است، و بخواهد
همان روز که رفته است برگردد باید نماز را شکسته بخواند و همچنین اگر رفت و
برگشت در شب، یا در روز و شب باشد، باید نماز را شکسته بخواند. مکارم، مظاهری: مسأله- کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ ( مکارم: حدود 43 کیلومتر) است، باید نماز را شکسته بخواند، خواه رفتنش چهار فرسخ ( مکارم: 5/21 کیلومتر تقریباً ) باشد یا کمتر یا بیشتر ،
همین اندازه که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ باشد نماز شکسته است و خواه در
همان روز و شب برگردد یا فاصله ای بیفتد، مگر این که در بین این مسافت، ده
روز قصد اقامه کند. سبحانی: مسأله- کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ باشد خواه
رفتن او کمتر از چهار فرسخ باشد خواه نباشد، باید نماز را شکسته بخواند
بنابراین اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد یا بالعکس، باید نماز را
شکسته بخواند. مسأله 1273- اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند 1چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب. 1- سبحانی: خواه همان روز و شب برگردد یا شب را در محلّ بماند و فردا یا پس فردای آن برگردد. مکارم، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1272. ***** گلپایگانی: مسأله- اگر رفتن و برگشتن، هر یک ، از چهار فرسخ کمتر نباشد نمازش شکسته است و روزه را باید افطار نماید.، خواه همان روز یا شب آن برگردد یا نه. . صافی: اگر چه همان روز یا شب آن برنگردد، اگر چه احتیاط این است که اگر همان روز یا شب آن بر نمی گردد ، تمام نیز بخواند . خوئی، تبریزی: مسأله- اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد اگر چه روزی که می رود. همان روزیا شب آن بر نگردد باید نماز را شکسته بخواند* اگر چه بهتر آن است که تمام نیز بخواند. . زنجانی: یا شب آن برنگردد، باید نمازرا شکسته بخواند؛ اگر چه احتیاط مستحب آن است که تمام نیز بخواند. * سیستانی: ولی بهتر آن است که در این صورت احتیاط کرده تمام را نیز بخواند. بهجت: مسأله- اگر مجموع رفت و برگشت هشت فرسخ باشد ولی همان روز که
رفته، نمی خواهد برگردد باید نماز را شکسته بخواند و روزه را افطار نماید، و
اگر رفت و برگشت، به تنهایی هشت فرسخ یا بیشتر باشد و در بین راه و مقصد،
قصد ماندن ده روز نکرده باشد، باید نماز را شکسته بخواند و روزه را افطار
نماید. وحید:مسأله- اگر رفتن چهار فرسخ و برگشتن چهار فرسخ باشد اگر چه روزی
که می رود همان روز و شب آن برنگردد باید نماز را شکسته بخواند و روزه را
نگیرد و احتیاط مستحب آن است که تمام نیز بخواند. مسأله 1274- اگر سفر، مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد، یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شکسته بخواند 1و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ است یا نه2، در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد3، باید نمازش را تمام بخواند4 و اگر مشقت ندارد5 بنابراحتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو عادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته بخواند6. 1- وحید، زنجانی: باید نماز را تمام بخواند... 2- اراکی: باید نمازش را تمام بخواند و تحقیق لازم نیست مگر آن که به راحتی بتواند مقدارمسافت را بفهمد. 3- فاضل: مشتقی دارد که معمولاً تحمل نمی شود... 4- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، وحید: تحقیق کردن برایش لازم نیست و باید نمازش را تمام بخواند. 5- فاضل: اگر مشقت (به معنایی که گفته شد) ندارد... 6- فاضل: و یا نمازش را احتیاطا هم شکسته و هم تمام بخواند. بهجت: رجوع کنید به ذیل مسأله 1275. ***** مکارم: مسأله- اگر شک دارد سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید
نماز را شکسته بخواند، ولی در صورت شک باید از کسانی که به آن راه آشنا
هستند تحقیق کند، مگر این که مشقت زیادی داشته باشد. سبحانی: مسأله- اگر سفر از هشت فرسخ کمتر باشد یا انسان نداند
که سفر او هشت فرسخ است یا نه، باید نماز را تمام بخواند و چنانچه شک کند
که سفر او هشت فرسخ است یا نه، در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد،
باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد باید تحقیق کند که اگر یک عادل
بگوید ، یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته
بخواند. مظاهری : مسأله- اگر شک دارد که سفر او هشت فرسخ است یا نه،
باید تحقیق کند و اگر یک نفر مورد اعتماد بگوید یا بین مردم معروف باشد که
سفر او هشت فرسخ است کفایت می کند ولی اگر تحقیق ممکن نیست باید نماز را
تمام بخواند. مسأله 1275- اگر یک عادل1 خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است2 بنابراحتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند و روزه بگیرد و قضای آن را هم بجا آورد. 1- خوئی، سیستانی، نوری: یا شخص موثقی... تبریزی: اگر دو عادل یا شخص موثقی... 2- خوئی، تبریزی، نوری: باید نماز را شکسته بخواند. سیستانی: و انسان به گفته او اطمینان پیدا کند باید نمازرا شکسته بخواند. فاضل: ظاهر این است که با خبر عادل واحد، سفر هشت فرسخ ثابت نمی
شود و باید نماز را تمام بخواند و أحوط آن است که هم شکسته و هم تمام (جمع)
بخواند. سبحانی، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1274. ***** مکارم: مسأله- مقدار مسافت را از راههای مختلف می توان
دریافت، نخست این که خودش اندازه گیری کرده و یقین حاصل کند، دوم این که در
میان مردم معروف باشد، سوم این که شخص مورد اعتمادی خبر دهد. زنجانی: مسأله- اگر از راهی اطمینان شخصی یا نوعی حاصل شود یا دو مرد عادل خبر دهند که مقصدی را که قصد کرده است هشت فرسخ است باید
نماز را شکسته بخواند، و بنابراحتیاط واجب اگر یک نفر عادل خبر دهد و
اطمینان از قولش حاصل نشود نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. بهجت: مسأله- اگر علم یا اطمینان داشته باشد و یا دو نفر عادل بگویند که
سفر او هشت فرسخ است، باید ترتیب اثر بدهد و نماز را شکسته بخواند، بلکه
کافی بودن مطلق گمان، اگر چه اطمینان نداشته باشد خالی از وجه نیست، و اگر
برای او سؤال کردن مشکل نیست و حرج ندارد باید بنابراحتیاط سؤال کند. وحید: مسأله- اگر یک عادل خبر دهد یا شخصی که مورد وثوق است خبر دهد و
ظن بر خلاف گفته او نباشد که سفر انسان هشت فرسخ است باید نماز را شکسته
بخواند. مسأله 1276- کسی که یقین دارد1 سفر او هشت فرسخ است، اگر نماز را شکسته بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده، باید آن را چهار رکعتی بجا آورد2 و اگر وقت گذشته قضا نماید3. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- زنجانی: یا به طریق معتبری، همچون خبر دادن دو مرد عادل، برای او ثابت شود که... 2- اراکی: [پایان مسأله] 3- نوری: بنابراحتیاط واجب. بهجت: رجوع کنید به مسأله اختصاصی1035 بعد از همین مسأله. مسائل اختصاصی بهجت: مسأله 1035- اگر دو نفر عادل بگویند سفر هشت فرسخ است و دو
نفر عادل دیگر بگویند نیست، بنابراحوط باید قول دوم را بگیرد و نماز را
تمام بخواند و اگر شکسته خوانده، اعاده کند حتی اگر بعداً هم معلوم شود که
هشت فرسخ بوده، مگراین که نماز اول را با قصد قربت خوانده باشد، که در
اینصورت ، همان نماز کافی است. بهجت: مسأله 1037- اگر طفل ممیزی که قصد سفر دارد، در بین راه بالغ شود، درصورتی که مجموع حرکت از ابتدای سفر، هشت فرسخ باشد، واجب است از زمان بلوغ، نماز را شکسته بخواند. بهجت: مسأله 1038- اگر دو همسفر یکی معتقد به مقدار مسافت شرعی
یعنی هشت فرسخ است و دیگری، معتقد است که هشت فرسخ نیست، باید هر کدام به
وظیفه خود عمل کند و بنابراحتیاط واجب هیچکدام به دیگری اقتدا نکند. مسأله 1277- کسی که یقین دارد1 سفرش هشت فرسخ نیست2 یا شک دارد که هشت فرسخ هست یا نه، چنانچه در بین راه3 بفهمد که سفر او هشت فرسخ بوده4، اگر چه کمی از راه باقی باشد، باید نماز را شکسته بخواند5 و اگر بعد از تمام خواندن نماز فهمید سفرش هشت فرسخ بوده، بنابرأقوی باید نماز را دوباره شکسته اعاده نماید6 و در صورتی که وقت گذشته باشد، باید بنابراحتیاط واجب، نماز را دوباره قضا نماید. این مسأله در رساله آیات عظام سبحانی و مظاهری نیست. 1- گلپایگانی، صافی: کسی که قصد مسافرت به محلّ معینی نموده و یقین دارد... 2- مکارم: و در اثناء راه فهمید که هشت فرسخ بوده، باید نمازرا شکسته بخواند و اگر تمام خوانده اعاده کند. 3- گلپایگانی، صافی: یا بعد از رسیدن به مقصد... 4- گلپایگانی، صافی: باید نماز را شکسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شکسته بجا آورد. [پایان مسأله] 5- خوئی، فاضل، بهجت، تبریزی، سیستانی، نوری: و اگر تمام خوانده دوباره شکسته بجا آورد. (سیستانی: ولی اگر وقت گذشته لازم نیست قضا نماید). وحید: و اگر تمام خوانده باشد چنانچه در وقت فهمید که هشت فرسخ
است باید دوباره شکسته بخواند ، و اگر بعداز وقت فهمید لازم نیست دوباره
بخواند. 6- اراکی: [پایان مسأله] ***** زنجانی: مسأله- کسی که قصد محلّ معینی را داشته و یقین دارد سفرش هشت فرسخ نیست، یا شک دارد که هشت فرسخ هست یا نه، چنانچه در مقصد یا بین
راه بفهمد که مقصد او هشت فرسخ بوده، اگر چه کمی از راه باقی باشد، باید
نماز را شکسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شکسته بجا آورد ، اما اگر
مثلاً قصد ملاقات شخصی را داشته و گمان می کرد که سر هفت فرسخ است، بعد
معلوم شود سر هشت فرسخی یا بیشتر است، در این صورت اگر نمازش را تمام
خوانده صحیح است، و بعد از دانستن هم تا قصد مسافرت هشت فرسخی نکرده، نمازش
تمام است. مسأله 1278- اگر بین دو محلّی که فاصله آنها کمتر از چهار فرسخ است، چند مرتبه رفت و آمد کند1، اگر چه روی هم رفته هشت فرسخ شود، باید نماز را تمام بخواند. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- بهجت: به نحوی که به حدّ ترخّص برگردد... مکارم: نماز او شکسته نخواهد بود، هر چند روی هم رفته هشت فرسخ و
بیشتر شود مگر این که عرفاً به او مسافربگویند، و در این صورت بنابراحتیاط
هم نماز را تمام و هم شکسته بخواند. مسأله 1279- اگر محلّی دو راه داشته باشد یک راه آن کمتر از هشت فرسخ و راه دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد، چنانچه انسان از راهی که هشت فرسخ1 است به آنجا برود، باید نمازرا شکسته بخواند2 و اگر از راهی که هشت فرسخ نیست برود، باید تمام بخواند. 1- زنجانی: یا بیشتر... 2- بهجت: و اگر از راه دیگر بدون قصد برگشت برود باید تمام بخواند. ***** مکارم: مسأله- هر گاه محلّی دو راه دارد که یکی کمتر از هشت
فرسخ و دیگری هشت فرسخ یا بیشتر است اگر از راه اول برود باید تمام بخواند و
اگر از راه دوم برود نمازش شکسته است. مسأله 1280- اگر شهر دیوار دارد، باید ابتدای هشت فرسخ را1 از دیوار شهر حساب کند و اگر دیوار ندارد باید از خانه های آخر شهر حساب نماید2. 1- بهجت: ابتدای مسافت را... 2- فاضل: و در شهرهای بزرگ خارق العاده، در صورتی که خارج شدن از یک
محلّه تا محلّه بعدی در نظر عرف سفر بحساب بیاید ابتدای هشت فرسخ از آخر
محلّه محاسبه می شود. نوری: و در این موضوع فرقی میان شهرهای نسبتاً بزرگ مانند تهران
امروزیا شهرهای متوسط و کوچک تر نیست ولی در صورتی که شهر به اندازه ای
بزرگ و وسیع باشد که رفتن ازیک قسمت آن به قسمت دیگر آن، مسافرت و دور شدن
از وطن محسوب شود بعید نیست در این صورت که لازم باشد ابتدای هشت فرسخ را
از منزل خود حساب نماید. سبحانی: ولی انتهای هشت فرسخ را همان نقطه ای حساب کند که می خواهد برود خواه آن نقطه اوّل شهر یا وسط و یا آخر آن باشد. ***** مکارم: مسأله- برای حساب مسافت هشت فرسخ باید از آخرین خانه های شهر حساب کرد. سیستانی: مسأله- ابتدای هشت فرسخ را باید از جایی حساب کند که شخص پس از گذشت
از آنجا مسافر محسوب می شود و آنجا غالباً آخر شهر است ولی در بعضی از
شهرهای بسیار بزرگ ممکن است آخر محلّه باشد و انتهای آن آخرین مقصد است. مظاهری: مسأله - باید ابتدا و انتهای هشت فرسخ را از ساختمان های آخر شهر که
متصل به شهر است حساب نماید نه از خانه و محلّه خود یا محلّ کار، و فرق
این مسأله میان شهرهای بزرگ و کوچک نیست. شرط دوم: آن که از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد1، پس اگر
به جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند، و بعد از رسیدن به آنجا قصد
کند جایی برود که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود، چون از اول قصد هشت فرسخ
را نداشته، باید نماز را تمام بخواند2، ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود3 یا چهار فرسخ برود4 و به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز بماند برگردد5، باید نماز را شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست. 1- سیستانی: یعنی بداند که هشت فرسخ راه را می پیماید... زنجانی: شرط دوم: «قصد مسافت» از شرایط شکسته خواندن نماز آن است از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد ... سبحانی: شرط دوم:«قصد هشت فرسخ از آغاز سفر» شرط دوم این است که از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد ... 2- زنجانی:و اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود یا به جایی برود و به
وطنش یا جایی که می خواهد ده روز بماند برگردد و مجموع این رفت و برگشت هشت
فرسخ باشد، باید نماز را شکسته بخواند. سبحانی: ولی اگر بخواهد از آنجا
به مقدار هشت فرسخ مسافرت کند باید نماز را شکسته بخواند و همچنین است حکم
برگشتن به وطن اگر هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند. 3- سیستانی: یا مثلاً مسافتی برود که با برگشتن هشت فرسخ می شود، باید نماز را شکسته بخواند. وحید: یا چهار فرسخ محلّی که در آنجا قاطع سفر محقق نشود برود
–مثل آنکه قصد ماندن ده روز در آنجا نداشته باشد- و چهار فرسخ دیگر به وطنش
یا محلّی که می خواهد ده روز در آنجا بماند برگردد باید نماز را شکسته
بخواند. 4- گلپایگانی، صافی: (گلپایگانی: و کمتر از ده روز بماند) و برگردد، باید نماز را شکسته بخواند. خوئی، تبریزی، نوری: و چهار فرسخی دیگر به وطنش یا محلّی که می خواهد ده روز در آنجا بماند برگردد باید نماز را شکسته بخواند. 5- اراکی: چنانچه برگشتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد... ***** مکارم: شرط دوم: از اول قصد هشت فرسخ را داشته باشد. اگر اول می
خواهد به محلّی که کمتر از هشت فرسخ است برود و در وسط راه یا پس از رسیدن
به آن مقصد قصد کند مسافرت خود را ادامه دهد به طوری که مجموع مسافرت او
هشت فرسخ باشد، چون از اول قصد نداشته باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر
در اثناء ، یا پس از رسیدن به مقصد قصد کند از آنجا هشت فرسخ یا بیشتر
برود، نماز او شکسته است. فاضل: مسأله- شرط دوم: آنکه از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد
با توجه به این شرط، اگر فرد قصد داشته باشد به جایی برود که کمتر از هشت
فرسخ می شود و بعد از رسیدن به آنجا تصمیم بگیرد به جایی دیگر برود چنانچه
پس از آن هشت فرسخ می شود و حداقل چهار فرسخ آن رفتن است نمازش شکسته است و
اگر پس از آن هشت فرسخ نمی شود هرچند با محاسبه مسیر قبلی هشت فرسخ بشود
نمازش تمام است و اگر از ابتدا قصد داشته باشد که به مقصد اول رفته و پس از
آن به مقصد دوم برود چنانچه مجموعاً هشت فرسخ می شود نمازش شکسته است هر
چند مقصد اول کمتر از هشت فرسخ باشد. مسأله 1281- کسی که نمی داند سفرش چند فرسخ است، مثلاً برای پیدا
کردن گمشده ای مسافرت می کند و نمی داند که چه مقدار باید برود تا آن
راپیدا کند، باید نماز را تمام بخواند، ولی در برگشتن، چنانچه تا وطنش1 یا جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند، هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید نماز را شکسته بخواند2، و نیز اگر در بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ 3 برود و برگردد4 چنانچه رفتن و برگشتن هشت فرسخ شود، باید نماز را شکسته بخواند5. 1- مکارم: یا محلّ اقامتش هشت فرسخ یا بیشتر باشد، نماز او شکسته است. 2- سبحانی: [پایان مسأله] وحید: و نیز اگر در بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ به محلّی که در
آنجا قاطع سفر محقق نشود مثل انکه ماندن ده روز آنجا نداشته باشد- و چهار
فرسخ برود باید نماز را شکسته بخواند. 3- اراکی: یا بیشتر برود، و برگشتن او هم از چهار فرسخ، کمتر نباشد
باید نماز را شکسته بخواند و چنانچه مجموع رفت و برگشت کمتر از هشت فرسخ
نباشد ولی رفتن یا برگشتن او کمتر از چهار فرسخ باشد، بنابراحتیاط واجب
باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. 4- [عبارت «و برگردد» در رساله آیات عظام: گلپایگانی وصافی نیست] 5- فاضل: با شرط آنکه رفتن چهار فرسخ کمتر نباشد. خوئی، تبریزی، نوری: اگر در بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد باید نماز را شکسته بخواند. سیستانی، زنجانی: اگر در بین رفتن قصد کند که مسافتی برود که با برگشتن هشت فرسخ می شود، باید نماز را شکسته بخواند. ***** مظاهری: مسأله- کسی که برای پیدا کردن گمشده ای مسافرت می کند و
نمی داند که چه مقدار باید برود تا آن را پیدا کند باید نماز را تمام
بخواند. ولی در برگشت چنانچه هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند. مسأله 1282- مسافر در صورتی باید نماز را شکسته بخواند که تصمیم داشته باشد هشت فرسخ برود1، پس کسی که از شهر بیرون می رود و مثلاً قصدش این
است که اگر رفیق پیدا کند، سفر هشت فرسخی برود چنانچه اطمینان دارد که رفیق
پیدا می کند، باید نمازرا شکسته بخواند و اگر اطمینان ندارد، باید تمام
بخواند2. این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و سبحانی نیست. 1- مظاهری: پس اگر به جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت
کند و بعد از رسیدن به آنجا قصد کند جایی برود که با مقداری که امده هشت
فرسخ شود ، چون از اول قصد هشت فرسخ را نداشته باید نماز را تمام بخواند. 2- بهجت: و احتمال دارد که مطلق گمان، کافی باشد. مسأله 1283- کسی که قصد هشت فرسخ دارد1، اگر چه در هر روز مقدار کمی راه برود2 وقتی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و اذان آن را نشنود3باید نماز را شکسته بخواند. ولی اگر در هر روز مقدار خیلی کمی راه برود4 که نگویند5 مسافر است6، باید نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحبّ آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و سبحانی نیست. 1- مکارم: باید نمازش را شکسته بخواند ، هر چند هر روز مقدار کمی راه برود ولی به اندازه ای باشد که به او مسافر گویند. 2- مظاهری: باید نماز را شکسته بخواند[پایان مسأله] 3- خوئی، تبریزی: وقتی به جایی برسد که اذان شهر را نشنود و اهل شهر او را نبینند و نشانه آن این است که او اهل شهر را نبیند... زنجانی: وقتی به جایی برسد که اذا شهر را نشنود و مردم شهر او را نبینند... سیستانی، وحید: وقتی به حدّ ترخّص (که معنایش در شرط هشتم بعد از مسأله [1317] خواهد آمد) برسد... 4- سیستانی: احتیاط لازم آن است که نمازش را هم تمام و هم شکسته بخواند. 5- خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی، زنجانی، وحید: عرفاً نگویند... 6- وحید: مانند ده متر و بیست متر ، باید نمازش را تمام بخواند. مسأله 1284- کسی که در سفر به اختیار دیگری است1، مانند نوکری که با آقای خود مسافرت می کند2 چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند3. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- مکارم: مانند پسری که با پدر خود مسافرت می کند چنانچه بداند سفر
پدرش هشت فرسخ است باید نماز را شکسته بخواند ، حتی اگر کسی را به اجبار به
جایی می برند (مانند زندانی) و بداند مسافت او هشت فرسخ یا بیشتر است همین
حکم را دارد ، مگر این که احتمال عقلائی بدهد که پیش از رسیدن به چهار
فرسخ از آنها جدا می شود و بر می گردد. 2- سیستانی: مانند زن و فرزند و نوکر و زندانی... 3- گلپایگانی، صافی: و اگر نداند، بنابراحتیاط واجب باید از او بپرسد که اگرسفر او هشت فرسخ باشد، نماز را شکسته بجا آورد. خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی: و اگر نداند، نماز را تمام بجا آورد، و پرسیدن لازم نیست (سیستانی: گرچه بهتر است). فاضل: و در صورت شک در قصد او، احتیاط واجب این است که فحص کند ولی بر آن شخص لازم نیست به او خبر بدهد. وحید: واگر نداند باید تمام بخواند ، و لازم نیست از او بپرسد ، واگر هم از او پرسید لازم نیست جواب بگوید. ***** مظاهری: مسأله- کسی که در سفر به اختیار دیگری است مانند
زندانی و نمی داند که چند فرسخ می رود باید نماز را تمام بخواند ولی اگر
بداند هشت فرسخ یا بیشتر او را می برند باید نماز را شکسته بخواند . مسأله 1285- کسی که در سفر به اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد 1 که پیش ازرسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود2، باید نماز را تمام بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: سبحانی و مظاهری نیست. 1- بهجت: بلکه اگر احتمال نیز بدهد... وحید: حتی اگر مردد باشد... 2- گلپایگانی، سیستانی، صافی: و سفر نمی کند... بهجت: و بر می گردد... زنجانی: و به سفر ادامه نمی دهد... مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1284. مسأله 1286- کسی که در سفر به اختیار دیگری است، اگر شک دارد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود یا نه، باید نماز را شکسته بخواند1، و نیز اگر2 شک او از این جهت است که احتمال می دهد
مانعی برای سفر او پیش آید، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا نباشد باید
نمازش را شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم، سبحانی و مظاهری نیست. 1- اراکی: باید نماز را تمام بخواند مگر آن که اطمینان داشته باشد که جدا نمی شود. خوئی، گلپایگانی، صافی: باید نماز را تمام بخواند... فاضل: ظاهر این است که باید تمام بخواند مگر اطمینان به عدم مفارقت داشته باشد... تبریزی: باید نماز را تمام بخواند ولی چنانچه احتمال جدا شدن او در نظر مردم بجا نباشد باید نماز را شکسته بخواند. زنجانی: باید نماز را تمام بخواند ، ولی اگر تصمیم داشته باشد که
چهار فرسخ را سفر نماید و برای برطرف کردن موانع هم تلاش می کند ولی احتمال
می دهد که مانعی غیر اختیاری برای سفر او پیش آید، باید نماز را شکسته
بخواند، و اگر احتمال می دهد که مانعی برای سفر او پیش اید و در صدد بر طرف
کردن آن نباشد باید نماز را تمام بخواند. 2- خوئی، گلپایگانی، صافی: ولی اگر... ***** سیستانی: مسأله- کسی که در سفر در اختیار دیگری است، اگر
اطمینان ندارد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا شده و سفر نمی کند،
باید نماز را تمام بخواند ولی اگر اطمینان دارد، باید نماز را شکسته
بخواند. وحید: مسأله- کسی که در سفر در اختیار دیگری است اگر اطمینان ندارد که
پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا نمی شود باید نماز را تمام بخواند هر
چند عدم اطمینان از او از این جهت
باشد که احتمال می دهد مانعی برای سفر او پیش آید ولی اگر اطمینان داشته
باشد که از او جدا نمی شود احتمال موانعی که مورد انتظار نیست ، اثر ندارد و
باید شکسته بخواند. بهجت: مسأله- کسی که در سفر به اختیار دیگری است اگر نداند که آن دیگری
قصد هشت فرسخ را دارد یا نه، بنابرأحوط باید تحقیق کند و اگر تحقیق ممکن
نیست باید نماز را تمام بخواند، و اگر معلوم شد که از اول هشت فرسخ را
داشته بنابرأظهر بایدنماز را شکسته بخواند، و أحوط جمع بین شکسته و تمام
است مگر این که مسافت باقی مانده هشت فرسخ باشد که در این صورت باید شکسته
بخواند. شرط سوم: آن که در بین راه از قصد خود برنگردد1، پس اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردد شود2، باید نماز را تمام بخواند. 1- زنجانی: شرط سوم:«استمرار قصد»از شرایط شکسته خواندن نماز ان است که دربین راه از قصد خود برنگردد ... سبحانی: شرط سوم: «تصمیم بر ادامه سفر»؛ شرط سوم آن است که در بین راه از قصد خود برنگردد... 2- سیستانی: و مسافتی که رفته با برگشت از هشت فرسخ کمتر است... ***** مظاهری: مسأله- اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردد شود باید نماز را تمام بخواند. اما اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود یا مردد شود باید نماز را شکسته بخواند. مسأله 1287- اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ1 از مسافرت منصرف شود چنانچه تصمیم داشته باشد که همانجا بماند یا بعد از ده روز برگردد ، یا در برگشتن و ماندن مردد باشد2، باید نماز را تمام بخواند3. 1- سیستانی: اگر بعد از پیمودن مقداری از راه که با برگشتن هشت فرسخ می شود... 2- زنجانی: دربرگشتن یا قصد اقامه ده روز مردد باشد... 3- زنجانی: و همچنین است اگر احتمال دهد سی روز بدون قصد در آنجا می ماند. مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1288. مظاهری: رجوع کنید به ذیل شرط سوم. بهجت: رجوع کنید به مسأله اختصاصی1050بعد از مسأله 1292 متن اصلی. مسأله 1288- اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ1 از مسافرت منصرف شود 2و تصمیم داشته باشد که برگردد3 باید نمازرا شکسته بخواند4. این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست 1- سیستانی: اگر بعد از پیمودن مقداری از راه که با برگشتن هشت فرسخ می شود... 2-مکارم: باید نماز را شکسته بخواند مگر اینکه مردد در ماندن و برگشتن باشد و یا بخواهد همانجا ده روز بماند. 3- گلپایگانی: تصمیم داشته باشد که ده روز در آنجا بماند... صافی: تصمیم داشته باشد که پیش از ماندن ده روز از آنجا برگردد... زنجانی: تصمیم داشته باشد از همان راه یا راه دورتر برگردد... وحید: در صورتی که قاطع سفر –مثل قصد ماندن ده روز در ان محلّ-
برایش پیش نیامده باشد باید نماز را شکسته بخواند به شرط آنکه برگشتن هم
کمتر از چهار فرسخ نباشد. 4- خوئی، تبریزی، سیستانی: اگر چه بخواهد کمتر از ده روز در آنجا بماند. زنجانی: وهمچنین اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف
شود و تصمیم داشته باشد از راه دیگری برگردد که مجموع رفت و برگشت به
مقدارهشت فرسخ باشد، باید نماز را شکسته بخواند. بهجت: رجوع کنید به مسأله اختصاصی1050بعد از مسأله 1292 متن اصلی. مسأله 1289- اگر برای رفتن به محلّی حرکت کند1 و بعد از رفتن مقداری از راه بخواهد جای دیگری برود، چنانچه از محلّ اولی که حرکت کرده تا جایی که می خواهد برود2 هشت فرسخ باشد، باید نماز را شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست. 1- گلپایگانی، خوئی، تبریزی، صافی، وحید، سیستانی: اگر برای رفتن به محلّی که هشت فرسخ باشد، حرکت کند... زنجانی: اگر برای رفتن به محلّی که به تنهایی یا به ضمیمه برگشت هشت فرسخ فاصله دارد حرکت کند... 2- زنجانی: به تنهایی یا به ضمیمه برگشت... ***** مظاهری: مسأله- اگر برای
رفتن به محلّی که هشت فرسخ است حرکت کند و بعد از رفتن مقداری از راه
بخواهد جای دیگری که هشت فرسخ است برود باید نماز را شکسته بخواند. مسأله 1290- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد1 مردد شود که بقیه راه را برود یا نه2 و در موقعی که مردد است راه نرود و بعد تصمیم بگیردکه بقیه راه را برود، باید تا آخر مسافرت نماز را شکسته بخواند3. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- سیستانی: اگر پیش از آن که هشت فرسخ را طیّ کند... 2- صافی: یا تصمیم بگیرد، در صورتی که به چهار فرسخ رسیده، و قصد دارد پیش از ده روز از آنجا برگردد و هشت فرسخ دیگر برود، باید تا آخر مسافرت نماز را شکسته بخواند. 3- مظاهری: و اگر در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد که بقیه راه را برود چنانچه راهی که پیش از مردد شدن پیموده و راهی که بعد از آن می رود روی هم هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند. ***** خوئی، تبریزی، وحید: مسأله- (وحید: کسی که برای رفتن به محلی که هشت فرسخ
است سفر می کند) اگر بعد از آن که چهار فرسخ رفت، مردد شود که بقیه هشت
فرسخ را برود یا بدون این که ده روز در جایی بماند، به محلّ خود برگردد، چه
در موقعی که مردد است راه برود یا نرود باید نماز را شکسته بخواند چه آن
که بعداً تصمیم بگیرد که بقیه راه را برود یا این که برگردد. مکارم: مسأله- هرگاه بخواهد به محلّی که هشت فرسخ یا بیشتر
است برود، اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد مردد شود که بقیه راه را برود
یا نه و در آنجا مقداری متوقف شود و بعد تصمیم بگیرد بقیه راه را ادامه
دهد باید نماز را شکسته بخواند. مسأله 1291- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد، مردد شود که
بقیه راه را برود یا نه و در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد
تصمیم بگیرد که هشت فرسخ دیگر برود1، یا چهار فرسخ برود و برگردد2 تا آخر مسافرت باید نمازرا شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام فاضل , نوری و سبحانی نیست 1- سیستانی: و یا تا جایی برود که رفت و برگشتنش هشت فرسخ شود، باید تا آخر مسافرت نمازرا شکسته بخواند. زنجانی: یا مجموع رفت و برگشت وی پس از تردید هشت فرسخ باشد، تا آخر مسافرت باید نماز را شکسته بخواند. بهجت: یا چهار فرسخ رفته و برگردد و یا این که تصمیم بگیرد بقیه
راه را برود و باقیمانده سفر او هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد ولی
بخواهد برود و برگردد ، باید نماز را شکسته بخواند. 2- گلپایگانی، صافی: چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد... مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1292. مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1290. ***** خوئی، تبریزی،وحید: مسأله- اگر بعد از آن که چهار فرسخ برود، مردد شود که
بقیه هشت فرسخ را برود یا این که به محلّ خود برگردد، ولی احتمال این
رابدهد که در محلّ تردید یا جای دیگر ده روز توقف می نماید، اگر چه بعد
تصمیم بگیرد که بدون ماندن ده روز بقیه را برود.، در این صورت لازم است نماز را تمام کند ، چه
در حال تردید راه برود چه نرود ولی اگر تصمیمش این باشد که هشت فرسخ
دیگربرود، یا چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد از وقتی که شروع به رفتن
نماید نمازش شکسته است. . وحید:در این صورت باید نماز را تمام بخواند و اگر
تصمیمش بعد از تردید این باشد که هشت فرسخ دیگر برود یا چهار فرسخ برود و
چهار فرسخ برگردد از وقتی شروع به رفتن نماید نمازش شکسته است. مسأله 1292- اگر پیش ازآن که به هشت فرسخ برسد، مردد شود که بقیه
راه را برود یا نه و در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم
بگیرد که بقیه راه را برود، چنانچه باقیمانده سفر او هشت فرسخ باشدیا چهار
فرسخ باشد ولی بخواهد برود و برگردد1 باید نماز را شکسته بخواند2. ولی اگر راهی که پیش از مردد شدن و راهی که بعد از آن می رود روی هم هشت فرسخ باشد، بنابراحتیاط نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند3، اگر چه جمع واجب نیست و نماز شکسته است. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- گلپایگانی، صافی: چنانچه باقیمانده سفر او چهار فرسخ باشد که با برگشتن هشت فرسخ شود... 2- نوری: و اگرراهی که پیش از مردد شدن و راهی که بعد از آن می رود روی هم هشت فرسخ شود، نیز نماز را شکسته بخواند. سیستانی: چنانچه مجموع مسافت رفت و برگشت منهای مسافتی که با تردید
پیموده است کمتر از هشت فرسخ باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر کمتر
نیست نمازش شکسته است. زنجانی: چنانچه باقیمانده سفر او کمتر از هشت فرسخ باشد و مجموع
رفت و برگشت وی – به استثنای مقداری که درحال تردید راه رفته است – نیز
کمتر از هشت فرسخ باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر باقیمانده سفر کمتر
از هشت فرسخ باشد ولی راهی که پیش از مردد شدن و راهی که بعد از آن می رود
روی هم هشت فرسخ باشد بنابراحتیاط باید نماز را هم شکسته و هم تمام
بخواند. 3-اراکی ، گلپایگانی، صافی، فاضل: بنابراحتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. بهجت: رجوع کنید به ذیل مسأله 1291. مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1290 ***** خوئی،وحید، تبریزی: مسأله- اگر پیش ازآن که چهار فرسخ برود، مردد شود که
بقیه راه را برود یا نه و بعد تصمیم بگیرد که بقیه راه را برود، چنانچه
باقیمانده سفر او هشت فرسخ باشد یا آن که بخواهد مثلاً چهار فرسخ رفته و
چهار فرسخ دیگر برگردد.، از وقتی که شروع به راه رفتن بعد از تصمیمش نماید، نمازرا شکسته می خواند* و در این صورت نیز فرقی نیست که در حال تردید راه برود یا نرود. . وحید: از وقتی که شروع به رفتن نماید نماز را باید شکسته بخواند. *تبریزی: والا باید نماز را تمام بخواند ... مکارم: مسأله- اگر در حال تردید مقداری از مسافت را طیّ کند،
سپس تصمیمش بر ادامه راه شود، چنانچه باقیمانده راه با آنچه قبلاً با قصد
طیّ کرده هشت فرسخ یا بیشتر باشد، نماز را شکسته می خواند. مسأله اختصاصی بهجت: مسأله 1050- اگر درحال سفر بعد از گذشتن از حدّ ترخّص مانعی
برای مسافرت پیش بیاید تا وقتی که تصمیم او بر سفر باقی است و مشروط به
تحقق امر دیگر نیست، باید نماز را شکسته بخواند، ولی اگر از تصمیم سفر
برگردد و یا بخواهد در همان مکان ده روز بماند باید نماز را تمام بخواند. شرط چهارم: آن که 1نخواهد پیش ازرسیدن به هشت فرسخ، از وطن خود بگذرد2، یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند3؛ پس کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد 4، یا ده روز درمحلّی بماند، باید نماز را تمام بخواند5. 1- سبحانی: شرط چهارم:«از وطن عبور نکند» شرط چهارم این است که... 2- سیستانی: و در آنجا توقف کند... 3- سبحانی: در این صورت، سفر او قطع می شود... 4- سیستانی: و در آن توقف کند... 5- سیستانی: و اگر می خواهد از وطن بدون توقف بگذرد باید احتیاطاً هم شکسته بخواند و هم تمام. ***** مکارم: شرط چهارم: قبل از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود عبور نکند و
نخواهد ده روز یا بیشتر در اثناء راه توقف کند. [و]اگر مسافر به وطن خود
وارد شود، سفر او قطع می گردد و همچنین اگر به محلّ اقامه ده روز برسد، حتی
اگر تردید دارد که از وطنش بگذرد یا در جایی ده روز اقامه کند، باز هم
نماز او تمام است. زنجانی: شرط چهارم – «نبودن قاطع »از شرایط شکسته خواندن نماز آن است که تصمیم
داشته باشد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود نگذرد، و درجایی قصد
اقامه ده روز یا بیشتر نداشته باشد، و سی روز بدون قصد در جایی نماند، پس
کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا می خواهد در
جایی ده روز بماند، یا احتمال می دهد که در جایی سی روز بدون قصد بماند،
باید نماز را تمام بخواند. مظاهری: کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد
یا ده روز در محلّی بماند باید نماز را تمام بخواند چون از اول قصد هشت
فرسخ را نداشته است. مسأله 1293- کسی که نمی داند1 پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش می گذرد یا نه، یا ده روز در محلّی می ماند یا نه2، باید نماز را تمام بخواند. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- زنجانی: مسافری که شک دارد... 2- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی: یا ده روز در محلّی قصد اقامت می نماید یا نه... مکارم: رجوع کنید به ذیل شرط چهارم. مسأله 1294- کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ، از وطنش بگذرد1، یا ده روز در محلّی بماند (و نیز کسی که مردد است که از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلّی بماند2) اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر باقیمانده راه هشت فرسخ باشد3 ، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود4 و برگردد5، باید نماز را شکسته بخواند. این مسأله در رساله آیات عظام: مظاهری، مکارم و سبحانی نیست 1- سیستانی: و در آن توقف کند... زنجانی: یا قصد داشته ده روز در محلّی بماند، و نیز کسی که مردد
است از وطنش بگذرد، یا قصد اقامت ده روز در محلّی بنماید، اگر در بین راه ،
تصمیم بگیرد که از وطن نگذرد یا قصد اقامه نکند، باز هم باید نماز را تمام
بخواند، ولی اگر باقیمانده راه به تنهایی یا به ضمیمه برگشت، هشت فرسخ
باشد، باید نماز را شکسته بخواند. 2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله فاضل نیست] 3- سیستانی: اگر باقیمانده راه هر چند با برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند. 4- وحید: بدون اینکه سر چهار فرسخ قاطع سفر برایش پیش آید... 5- خوئی، تبریزی، وحید: و برگشتن نیز چهار فرسخ باشد... شرط پنجم1: آن که برای کار حرام سفر نکند 2 و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد3، مثل آن که برای او ضرر4 داشته باشد، یا زن بدون اجازه شوهر5 سفری برود که بر او واجب نباشد6 ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخواند. 1- مظاهری: شرط دوم :... 2- زنجانی: شرط پنجم: «سفر حلال باشد » از شرایط شکسته خواندن نماز آن است که برای کار حرام سفر نکند... سبحانی: شرط پنجم: «سفر برای کار حرام نباشد» شرط پنجم آن که برای کار حرام سفر نکند... 3- مظاهری: مثل آنکه زن بدون اجازه شوهر سفری برود که برا و واجب نباشد ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد ، باید نماز را شکسته بخواند. 4- خوئی، تبریزی، زنجانی: ضرری که اقدام به آن شرعاً حرام است ... سیستانی: ضرری که موجب مرگ یا نقص عضو است ... 5- خوئی، تبریزی: (خوئی:
در صورتی که نشوز بر او صادق شود) و فرزند با نهی پدر و مادر که موجب
عقوقش باشد سفری بروند که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب
باشد باید نماز را شکسته بخوانند. گلپایگانی، صافی: و فرزند با نهی پدر و مادر که باعث اذیت آنها
شود سفری برود که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید
نماز را شکسته بخوانند. فاضل، بهجت، نوری: و فرزند با وجود نهی پدر و مادر (فاضل: در صورتی که مخالفت با آن موجب اذیت و ناراحتی یا اسائه
ادب به پدر و مادر باشد) سفری بروند که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل
سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخوانند. سبحانی: و فرزند با نهی پدر و مادر که از روی دلسوزی باشد برای
منافع شخصی خود سفری بروند که بر انان واجب نیست ولی اگر مثل سفر حج واجب
باشند باید نماز را شکسته بخواند . 6- زنجانی: زن بدون اجازه شوهر سفر کند. [پایان مسأله] ***** وحید: شرط پنجم: انکه برای کار حرامی سفر نکند واگر برای کار حرامی –مانند دزدی یااعانت ظالم در ظلمش یا ضرر رساندن به مسلمانی- سفر کند یا خود سفر حرام باشد –مثل آنکه قسم شرعی خورده باشد که به سفر نرود ، یا برای او ضرری داشته باشد که تحمل آن ضرر حرام باشد- باید نماز را تمام بخواند. مکارم: شرط پنجم: سفر او برای کار حرامی نباشد، اگر به قصد دزدی،
خیانت یا کار حرام دیگری سفرکند، باید نماز را تمام بخواند، همچنین اگر خود
سفر، حرام باشد مثل این که چنان مسافرتی برای بدن او ضرر قابل ملاحظه ای
دارد، یا زن بدون اجازه شوهر سفر کند (بنابر احتیاط واجب) یا فرزند با نهی
پدر و مادر سفر نماید به طوری که مایه اذیت آنها شود، باید نماز را تمام
بخواند. ولی اگر سفر واجبی مانند حجّ واجب بوده باشد، رضایت شوهر و پدر و
مادر شرط نیست و نماز شکسته است. مسأله 1295- سفری که اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد. این مسأله، در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست مکارم: رجوع کنید به ذیل شرط پنجم. ***** خوئی، تبریزی، وحید: مسأله – سفری که واجب نیست اگر سبب اذیت پدر ومادر باشد. ، حرام است و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد. . سیستانی: سبب اذیت – ناشی از شفقت پدر و مادر بر او – باشد... زنجانی: مسأله- سفر به منظور اذیت کردن مومن حرام و نماز در آن سفر
تمام است و همچنین اگر پدر و مادر سفر غیر واجبی را به صلاح فرزند ندانند و
از روی دلسوزی او را از سفر نهی کنند چنانچه مسافرت فرزند سبب اذیت آنها
شود حرام و نماز در آن سفر تمام است. ولی اگر سفر واجب باشد – مانند سفر
برای حج واجب- ، حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند، هر چند سبب اذیت
پدر و مادر باشد. مسأله 1296- کسی که سفر او حرام نیست و برای کار حرام 1 هم سفر نمی کند2 اگر چه در سفر، معصیتی انجام دهد3، مثلاً غیبت کند4 یا شراب بخورد5 باید نماز را شکسته بخواند6. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست 1- زنجانی: یا ترک واجب... 2- مکارم: ولی در اثناء سفر، معصیت یا معصیتهایی انجام می دهد، مثل
این که در سفر شراب بخورد، یا غیبت کند و به مردم ظلم نماید، نماز او شکسته
است. 3- زنجانی: یا واجبی را ترک کند... 4- بهجت: مثلاً «نعوذ بالله» غیبت کند... 5- زنجانی: یا نماز نخواند... 6- بهجت: و اگر مقصود از سفر، هم طاعت و هم معصیت باشد، اگر هر دو
قصد، مستقل باشد باید نماز را تمام بخواند ولی مقصود اصلی، طاعت است و
معصیت ، مقصود فرعی و تبعی است ، نماز را شکسته می خواند. زنجانی: و اگر سفر وی مستلزم معصیت یا ترک واجبی باشد نیز همینطور
است، هر چند احتیاط مستحبّ در این صورت این است که نمازرا تمام نیز بخواند. مسأله 1297- اگر مخصوصاً برای آن که کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید1 نمازش تمام است، پس کسی که بدهکار است اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبکار هم مطالبه کند2، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً 3برای فرار از دادن قرض4 مسافرت نماید باید نماز را تمام بخواند 5 ولی اگر مخصوصاً برای ترک واجب مسافرت نکند، باید نماز را شکسته بخواند6 و احتیاط مستحبّ آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.7 این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست 1- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی: اگر برای انکه کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید(خویی، تبریزی، سیستانی: چه غرض دیگری در سفرداشته باشد یا نه)... 2- زنجانی: کسی که بدهکار است و وقت آن رسیده، اگر بتواند بدهی خود را بدهد و رضایت طلبکار را در تأخیر پرداخت احراز نکرده باشد...، 3- [کلمه «مخصوصاً» در رساله آیات عظام: خوئی، زنجانی، تبریزی ، سیستانی و وحید نیست] 4- نوری: یا ترک واجب دیگری... 5- زنجانی: [پایان مسأله] خوئی، سیستانی، تبریزی: ولی اگر سفرش برای کار دیگری است اگر چه در سفر ترک واجب نیز بنماید، باید نماز را شکسته بخواند. وحید: ولی اگر سفرش برای ترک واجب نباشد، هر چند در سفر ترک واجب کند، نمازش شکسته است. بهجت: ولی مسافرت برای ترک روزه، حرام نیست. [پایان مسأله] 6- گلپایگانی، صافی: اگر چه سفر باعث ترک واجب شود و احتیاط مستحب آن است که در این صورت هم شکسته و هم تمام بخواند. 7- فاضل: احتیاط آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند. ***** مکارم: مسأله – هرگاه برای فرار از انجام کار واجبی مسافرت
نماید مثل این که بدهکار است و می تواند بدهی خود را بدهد و طلبکار هم
مطالبه می کند، اما او برای فرار ازپرداخت بدهی مسافرت نماید، باید نماز را تمام بجا آورد، ولی اگر چنین قصدی را ندارد باید نماز را شکسته بخواند. مظاهری: مسأله- اگر برای آنکه کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید مثلا برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید باید نماز را شکسته بخواند. مسأله 1298- اگر سفر او سفر حرام نباشد، ولی حیوان سواری1 یا مرکب دیگری که سوار است غصبی باشد2، نمازش شکسته است ولی اگر در زمین غصبی مسافرت کند، بنابراحتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند3. 1- زنجانی: ولی ماشین... 2- گلپایگانی، صافی، زنجانی: یا درزمین غصبی مسافرت کند بنابراحتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. خوئی، تبریزی: یا در زمین غصبی مسافرت کند، باید نماز را شکسته بخواند. بهجت: و یا این که در زمین غصبی سفر می کند، بنابرأظهر نمازش تمام است. 3- اراکی: باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحبّ است که تمام هم بخواند. ***** سیستانی: مسأله- اگر در سفر، حیوان سواری او یا مرکب دیگری که
سوار است غصبی باشد و برای فرار از مالک مسافرت کرده باشد یا در زمین غصبی
مسافرت کند، باید نماز را تمام بخواند. وحید: مسأله- اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی در زمین غصبی مسافرت کند یا
حیوان سواری یا مرکب دیگری که سوار است غصبی باشد بنابراحتیاط واجب باید
نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند مگر اینکه سفر او بر آن مرکب برای فرار
از رد آن به مالک باشد که در این صورت باید تمام بخواند. سبحانی: مسأله- اگر کسی با ماشین غصبی سفر کند نماز او شکسته است و احتیاط مستحب آن است که هم تمام و هم شکسته بخواند . مکارم: مسأله- اگر سفر حرام نیست ولی سوار بر مرکب غصبی شود
یا در زمین غصبی مسافرت می کند، بنابراحتیاط جمع میان نماز شکسته و تمام
کند، یعنی هم نماز دو رکعتی و هم چهار رکعتی بجا آورد. مظاهری: مسأله- اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی مرکبی که سوار است غصبی باشد ، یا در زمین غصبی مسافرت کند ، باید نماز را شکسته بخواند. مسأله 1299- کسی که با ظالم1 مسافرت می کند، اگر ناچار نباشد و مسافرت او کمک به ظالم باشد2، باید نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد3 یا مثلاً برای نجات دادن مظلومی با او مسافرت کند، نمازش شکسته است. این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست. 1- سیستانی: کسی که به تبع ظالم... 2- سیستانی، زنجانی: مسافرت او کمک به ظالم در ظلمش (زنجانی: یا سبب تقویت شوکت وی) باشد... وحید: مسافرت او کمک به ظالم در ظلمش یا سبب جلال و شوکت و تقویت حکم ظالم شود... نوری: مسافرت او کمک به ظالم یا موجب شکوه و افزایش یافتن عظمت ظالم باشد... 3- زنجانی: یا به جهتی که اهمیت آن کمتر نیست، مثل نجات دادن مظلومی از مرگ، با او مسافرت کند، نمازش شکسته است. ***** مکارم: مسأله- هرگاه کسی همراه ظالمی سفر کند و مسافرت او کمک
به ظالم محسوب شود سفر او حرام است و نمازش را باید تمام بخواند، مگر آن
که مجبور باشد یا برای وظیفه مهمتری مانند نجات جان مظلومی با او سفر کند
که در این صورت نمازش شکسته است. مساله 1300- اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند، حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند. ***** مکارم: مسأله- مسافرت به قصد تفریح و گردش و استفاده از اب و
هوا و مانند آن تا آنجا که موجب اسراف و کار حرام دیگری نباشد، جایز است و
نماز را باید شکسته بخواند. زنجانی: مسأله- مسافرت برای تفریح و گردش حرام نیست و کسی که به این قصد مسافرت می کند باید نماز را شکسته بخواند.
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
