مسأله 1480- اگر مأموم یک مرد باشد، مستحبّ است طرف راست امام بایستد و اگر یک زن باشد 1(مستحبّ است2 در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد3) و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند مستحبّ است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند (و اگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند4)و اگر چند مرد و چند زن باشند مستحبّ است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند.
این مسأله در رساله آیات عظام فاضل وسبحانی نیست.
1- سیستانی: باز هم مستحبّ است که در طرف راست امام بایستد ولی باید از او عقب تر بایستد لا اقل به مقداری که جای سجده او مساوی جای دو زانوی امام در حال سجده باشد و اگر یک مرد و یا یک زن و یا یک مرد و چند زن باشند مستحبّ است مرد ، طرف راست امام بایستد و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یا یک یا چند زن باشند مستحبّ است مردها عقب امام و زن ها پشت مردها بایستند.
2- مکارم: مستحبّ است امور زیر به امید ثواب الهی در جماعت رعایت شود اگر مأموم یک مرد است ، در طرف راست امام، یا کمی عقب تر از او بایستد و اگر یک زن است...
3- [دررساله آیت الله بهجت، بجای قسمت داخل پرانتز آمده است: مستحبّ است پشت سر امام بایستد]
4- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله مظاهری نیست.]
*****
خوئی، تبریزی، زنجانی،وحید: مسأله- بنابراحتیاط واجب. اگر مأموم یک مرد باشد، (خوئی، زنجانی: قدری عقب تر) طرف راست امام بایستد و اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند، مرد طرف راست امام (خوئی، زنجانی: قدری عقب تر) بایستد و یک یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند*.
. زنجانی: بنابراحتیاط...
*وحید:و در صورتی که یک زن باشد ،مستحب است پشت سر،در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش محاذی زانو یا قدم امام باشد.
*زنجانی: مردها عقب امام ویک زن یا زنها پشت مردها بایستند.
صافی: مسأله- اگر مأموم یک مرد باشد بنابراحتیاط واجب طرف راست امام قدری عقب تر بایستد، و اگر یک زن باشد مستحبّ است در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد، و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند، مستحبّ است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد یا چند زن باشند مستحبّ است پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند مردان پشت سر امام، و زنان پشت سر مردان بایستند.
فاضل:مسأله- احتیاط واجب آن است که اگر مأموم یک مرد باشد طرف راست امام بایستد و. اگر زن باشد در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد و اگر یک مرد و یک زن و یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و چند زن باشند مردها عقب امام وزن ها پشت مردها بایستند.
مسأله 1481- اگر امام و مأموم هر دو زن باشند احتیاط آن است که امام کمی جلوتر بایستد1.
این مسأله در رساله آیات عظام فاضل ،سبحانی و مظاهری نیست.
1- اراکی، صافی، زنجانی: بهتر است که ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.
خوئی، سیستانی، وحید: احتیاط واجب آن است که همه ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.
مکارم: در یک صف می ایستند ولی امام کمی جلوتر می ایستد.
بهجت: بدون تقدم امام بر مأموم کنار هم می ایستند.
تبریزی: واجب است بنابراحتیاط ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.
*****
گلپایگانی: مسأله- در نماز میّت که امامت زن بر زنان جایز است بهتر است که ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.
مسأله 1482- مستحبّ است امام در وسط صف بایستد و اهل علم و کمال و تقوی در صف اول بایستند.
این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست
مسأله 1483- مستحبّ است صفهای جماعت منظم باشد1 و بین کسانی که در یک صف ایستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان ردیف یکدیگر باشد.
این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و سبحانی نیست
1- زنجانی: منظم و نزدیک یکدیگر باشد...
مسأله 1484- مستحبّ است بعد از گفتن 1 «قد قامت الصلوة» مأمومین برخیزند.
این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و سبحانی نیست
1- اراکی: مستحبّ است هنگام گفتن...
مسأله 1485- مستحبّ است امام جماعت حال مأمومی را که ازدیگران ضعیف تر است رعایت کند1 و عجله نکند تا افراد ضعیف به او برسند و نیز مستحبّ است قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد، مگر بداند همه کسانی که به او اقتدا کرده اند مایلند.
این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و سبحانی نیست
1- گلپایگانی، خوئی، اراکی، سیستانی، تبریزی، صافی،زنجانی، وحید: و قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد مگر بداند همه کسانی که به او اقتدا کرده اند، مایلند.(زنجانی: و نیز عجله نکند تا ضعیف ترین شخص به او برسد.)
مسأله 1486- مستحبّ است امام جماعت در حمد و سوره و ذکرهایی که بلند می خواند صدای خود را به قدری بلند کند که دیگران بشنوند ولی باید بیش از اندازه صدا را بلند نکند.
این مسأله دررساله آیت الله سبحانی نیست
مسأله 1487- اگر امام در رکوع بفهمد کسی تازه رسیده و می خواهد اقتدا کند مستحبّ است رکوع را دو برابر همیشه طول بدهد و بعد برخیزد، اگر چه بفهمد کس دیگری هم برای اقتدا وارد شده است.
این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و سبحانی نیست
مسأله اختصاصی
بهجت: مسأله 1208- مستحبّ مؤکد است که امام بعد از نماز خود بنشیند تا همه مأمومین از نماز فارغ شوند.[1] - خوئی، سیستانی، تبریزی: وظیفه امام و مأموم در نماز جماعت.
این مسإله در رساله آیت الله زنجانی قبل از مسأله 1481 آمده است.
