آداب و مستحبات نماز

  248 - مراقبت حدود و آداب نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
علم الاسلام الصلاة فمن فرع لها قبلة و حافظ علیها بحدها و وقتها و سنتها فهو مؤ من ؛
نماز، پرچم اسلام است ، مؤ من واقعى کسى است که دل به آن دهد و مراقب حدود و آداب وقت آن باشد.
(کنزالعمال ، ج 7، حدیث 1887)

 249 - تربت امام حسین (ع )
قال الصادق - علیه السلام -:
السجود على تربة الحسین - علیه السلام - یخرق الحجب السبع ؛
سجده بر تربت امام حسین (ع ) هفت پرده و مانع را مى شکافد.
(بحارالانوار، ج 101، ص 135)

 250 - صحیح بودن نماز
عن الامام على - علیه السلام -:
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله - ((ان عمود الدین الصلوة و هى اول ما ینظر فیه من عمل ابن ادم فان صحت نظر فى عمله و ان لم یصح لم ینظر فى بقیة عمله )) ؛
رسول خدا (ص ) فرمود: ((ستون دین نماز مى باشد، و از میان اعمال انسان (در روز قیامت ) نماز اولین عملى است که مورد رسیدگى قرار مى گیرد ؛ اگر صحیح بود، سایر اعمال نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت ، و گرنه باقى اعمال نیز مردود خواهد بود.
(میزان الحکمة ، ج 5، ص 374)

 251 - طهارت
قال الصادق - علیه السلام -:
لاصلوة الا بطهور ؛
نماز درست نیست ؛ مگر باطهارت (وضو، غسل ، تیمم ).
(وسائل الشیعه ، ج 1، ص 261)

 252 - مسواک با هر نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
لو لا ان اشق على امتى ، لامرتهم بالسواک مع کل صلوة ؛
اگر بر امت من سخت و دشوار نبود، هرآینه به آن ها دستور مى دادم که با هر نماز مسواک بزنند.
(میزان الحکمة ، ج 4، ص 597)

 253 - لباس نمازگزار
کان الحسن بن على - علیه السلام - اذا قام الى الصلوة لبس اجود ثیابه ، فقیل له یابن رسول الله تلبس اجود ثیابک ، فقال : ان الله جمیل یحب الجمال فاتحل لربى و هو یقول : ((خذوا زینتکم عند کل مسجد)) ؛
حضرت مجتبى (ع ) بهترین جامه هاى خود را در موقع نماز بر تن مى کرد.کسانى که از آن حضرت سبب این کار را پرسش کردند، در جواب فرمود: خداوند جمیل است و جمال و زیبایى را دوست دارد، به این جهت خود را در پیشگاه الهى زینت مى کنم ، خداوند امر فرموده که : ((با زینتهاى خود در مساجد حاضر شوید)).
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 331)

 254 - نماز و عطر
قال الصادق - علیه السلام -:
رکعتان یصلیها المتعطر، افضل من سبعین رکعة یصلیها غیر متعطر ؛
دو رکعت نماز با عطر، بهتر است از هفتاد رکعت نماز کسى که عطر نزده است .
(مکارم الاخلاق ، ص 42)

 255 - نماز و مسواک
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
رکعتین بسواک ، احب الى الله - عز و جل - من سبعین رکعة بغیر سواک ؛
دو رکعت نماز با دندانهاى مسواک زده ، نزد خداوند از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک بهتر است .
(سفینة البحار، ج 1، ص 675)

 256 - نماز صحیح
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
من اسبغ وضوء و احسن صلوته و ادى زکوة ماله و خزن لسانه و کف غضبه و استغفر لذنبه و ادى النصیحة لاهل بیت رسوله فقد استکمل حقائق الایمان و ابواب الجنة مفتحة له ؛
هر که خوب وضو سازد و نمازش را درست بخواند و زکات مالش رابپردازد و زبانش را نگاه دارد و جلو خشم خویش را بگیرد و براى گناهش آمرزش ‍ جوید و براى خاندان پیغمبرش خیرخواهى کند، حقایق ایمان را کامل کرده و درهاى بهشت برایش باز است .
(امالى شیخ صدوق ، ص 333)

 257 - انتظار بعد نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
انتظار الصلوة بعد الصلوة کنز من کنوز الجنة ؛
انتظار کشیدن از نماز تا نماز دیگر، گنجى است از گنجهاى بهشت .
(جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 78)

 258 - قنوت طلایى
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
اطولکم قنوتا فى دار الدنیا اطولکم راحة یوم القیامة فى الموقف ؛
هر کسى از شما قنوتش در این دنیا طولانى تر باشد، در آخرت در موقف محشر راحتى او بیشتر خواهد بود.
(ثواب الاعمال ، ص 59)

 259 - صلوات در رکوع و سجود
قال الباقر - علیه السلام -:
من قال فى رکوعه و سجوده و قیامه : ((اللهم صل على محمد و آل محمد)) کتب الله له ذلک بمثل الرکوع و السجود و القیام ؛
هرکسى در رکوع و سجود و قیام خود بگوید: ((اللهم صل على محمد و آل محمد)) خدا ثواب آن را مانند ثواب رکوع و سجود و قیام براى او مى نویسد.
(ثواب الاعمال ، ص 61)

 260 - نماز همراه با اذان واقامه
قال على - علیه السلام -:
من صلى باذان و اقامة صلى خلفه صف من الملئکة ، لایرى طرفاه و من صلى باقامة صلى خلفه ملک ؛
هرکس نمازش را با اذان و اقامه بخواند، صفى از فرشتگان پشت سر او به نماز مى ایستند که دو طرف آن صف دیده نمى شود و هر کس که نماز خود را با اقامه تنها بخواند، یک فرشته پشت سر او نماز مى گزارد.

 261 - لباس تمیز براى نماز
قال على - علیه السلام -:
النظیف من الثیاب یذهب الهم و الحزن و هو طهور للصلاة ؛
لباس تمیز غم و ناراحتى را برطرف کرده و آن لباس پاک (مناسب )نماز است .
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 346)

 262 - نماز در مسجد
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
الجلوس فى المسجد لانتظار الصلوة عبادة ؛
نشستن در مسجد به انتظار نماز عبادت است .
(بحارالانوار، ج 83، ص 384)

 263 - سلام بر نمازگزار
قال الصادق - علیه السلام -:
اذا دخلت المسجد و القوم یصلون فلا تسلم علیهم و سلم على النبى - صلى الله علیه وآله - ثم اقبل على صلاتک و اذا دخلت على قوم جلوس ‍ یتحدثون فسلم علیهم ؛
هنگامى که داخل مسجدى شدى و زمانى که مردم مشغول نماز هستند، بر آنها سلام نکن ، بلکه بر رسول خدا (ص ) سلام کن و مشغول نماز شو، ولى وقتى وارد بر گروهى شدى که مشغول صحبت هستند، بر آن ها سلام کن .
(بحارالانوار، ج 76، ص 8)

 264 - سلام بر نمازگزار ممنوع
قال الصادق - علیه السلام -:
لاتسلموآموزشى ... و لا على المصلى و ذلک لان المصلى لایستطیع ان یرد السلام لان التسلیم من المسلم تطوع و الرد علیه فریضة ؛
بر سه گروه لازم نیست سلام داده شود که یکى از آن ها نمازگزار است ، چون او آمادگى پاسخ دادن را ندارد، در صورتى که سلام بر سلام کننده مستحب است و پاسخ دادن آن واجب است .
(بحارالانوار، ج 76، ص 9)

 265 - لباس نمازگزار
قال الصادق - علیه السلام -:
خیر لباسک ما لایشغلک عن الله - عز و جل - بل یقربک من شکره و ذکره و طاعته ؛
نیکوترین لباس آن است که تو را از یاد خدا غافل نکند (مشغول به غیر ننماید)، بلکه به شکر و ذکر و طاعتش نزدیک کند.
(مصباح الشریعه ، الباب السابع ، فى اللناس )

 266 - لباس داراى تصویر
قال الصادق - علیه السلام -:
انه کره ان یصلى و علیه ثوب فیه تماثیل ؛
از امام صادق (ع ) روایت شده است که آن حضرت کراهت داشت از اینکه با لباسى که در آن تصویرى هست نماز بخواند.
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 317)

 267 - نماز کامل همراه با صلوات
قال الصادق - علیه السلام -:
ان من تمام الصوم اعطاء الزکوة (لفطرة ) کما ان الصلاة على النبى - صلى الله علیه و اله و سلم - من تمام الصلاة ؛
همانا پرداخت زکات فطره (در آخر ماه رمضان ، مایه تمامیت روزه مى باشد، چنان که صلوات بر محمد (و آل او) باعث تمامیت نماز است (یعنى نماز با صلوات و روزه با زکات فطره کامل مى شود.
(وسائل الشیعه ، ج 6، ص 221)

 268 - شک در نماز
قال الصادق - علیه السلام -:
عن زرارة ابى بصیر قال : قلنا له : الرجل یشک کثیرا، فى صلاته حتى لا یدرى کم صلى و لا ما بقى علیه ؟قال : یعید قلناله : فانه یکثر علیه ذلک کلما عاد شک قال : یمضى فى شکه : ثم قال : لاتعودوا الخبیث انفسکم بنقض ‍ الصلاة فتطمعوه فان الشیطان خبیث یعتاد لما عدد فلیمض احدکم فى الوهم و لایکثرن نقض الصلاة فانه اذا فعل ذلک مرات لم یعد الیه الشک ، قال زرارة : ثم قال : انما یرید الخبیث ان یطاع فاذا عصى لم یعد الى احدکم ؛
زراره و ابوبصیر مى گویند: از امام (امام صادق یا امام باقر علیهماالسلام )پرسیدم : اگر شخصى در نماز شک کند تا آن جا که نداند چند رکعت خوانده و چقدر باقى مانده است ؟حضرت فرمود: اعاده کند.عرض ‍ کردم او همواره شک مى کند، حتى اگر نماز را اعاده کند.حضرت فرمود: به شکش اعتنا نکند.آن گاه فرمود: شیطان پلید را با شکستن نماز عادت ندهید (که شما را فریب بدهد و به وسوسه بیندازد)، زیرا با این کار، او در شما طمع مى کند، شیطان خبیث و پلید است و به آن چه عادت داده شد، عادت مى کند.پس هرگاه براى یکى از شما وهم و اشتباهى حاصل شود، به آن اعتنا نکنید و خیلى نماز را نشکنید، چرا که اگر چند بار چنین کرد دیگر شک براى او نمى آید. زراره گفت که آن گاه حضرت فرمود: آن (شیطان ) خبیث مى خواهد که اطاعت شود پس اگر از او اطاعت نشد، باز خواهد گشت .
(بحارالانوار، ج 88، ص 270)

 269 - کلید نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
الوضوء مفتاح الصلاة ؛
وضو کلید و وسیله افتتاح نماز است .
(نهج الفصاحه ، حدیث 1588)

 270 - نماز در مکانهاى مقدس
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
جعلت لى الارض مسجدا و طهورا؛
همانا زمین براى من سجده گاه و پاک کننده قرار داده شده است .
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 593)

 271 - نماز کامل با پرداخت زکات
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
لاتتم صلاة الا بزکوة ؛
نماز کسى کامل نمى شود مگر با پرداخت زکات .
(بحارالانوار، ج 96، ص 29)

 272 - بى احترامى به نماز
قال على - علیه السلام -:
من لم یاءخذ اهبة الصلوة قبل وقتها فما وقرها ؛
کسى که قببل از نماز خود را براى اقامه نماز آماده نکند، به نماز بى احترامى نموده است .
(شرح نهج البلاغه ، ابن ابى الحدید، ج 20، باب 768، ص 329)

 273 - خواب قبل از نماز عشاء
عن ابى عبدالله - علیه السلام - قال :
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -: لما اسرى بى الى السماء مضیت باقوام ترضح رؤ سهم بالصخر، فقلت : من هولاء یا جبرئیل ؟فقال : هولاء الذین ینامون عن صلاة العشاء؛
از امام صادق (ع ) نقل شده که پیامبر خدا (ص ) فرمود: آن گاه که مرا به آسمان بردند، به جماعتى گذشتم سرهاى آن ها با سنگ کوفته مى شد، گفتم اى جبرئیل اینها کیانند؟ گفت : اینها آنانند که قبل از خواندن نماز عشاء مى خوابند.
(بحارالانوار، ج 2، ص 213)

 274 - رهنمودهاى امام صادق (ع ) در آداب نماز
قال الصادق - علیه السلام -:
اذا قمت الى الصلاة فقل اللهم انى اقدم الیک محمدا - صلى الله علیه وآله - بین یدى حاجتى ، و اتوجه به الیک ، فاجعلنى به وجیها عندک فى الدنیا و الاخرة و من المقربین ، اجعل صلاتى به مقبولة و ذنبى به مغفورا و دعایى به مستجابا، انک انت الغفور الرحیم ؛
هرگاه به نماز ایستادى ، پس بگو: بار خدایا من محمد (ص ) را به شفاعت براى برآورده شدن حاجتم به سوى تو آوردم و به وسیله او به سوى تو توجه نمودم ؛ پس مرا به حرمت و عظمت او در دنیا و آخرت وجیه و آبرومند گردان و از مقربین درگاهت قرار بده ، پروردگارا به حرمت پیامبرت نمازم را مقبول فرما، و گناهانم را بیامرز، و دعایم را مستجاب گردان که به راستى تو آمرزنده مهربانى .
(میزان الحکمه ، ج 5، ص 378)

 275 - رهنمودهاى حضرت ادریس (ع ) در آداب نماز
قال ادریس - علیه السلام -:
اذا دخلتم فى الصلاة فاصرفوا لها خواطرکم و افکارکم و ادعوا الله دعاء طاهرا متفرغا و سلوه مصالحکم و منافعکم بخضوع و خشوع و طاعة و استکانة ، و اذا رکعتم و سجدتم فابعدوا عن نفوسکم افکار الدنیا و هواجس ‍ السوء و افعال الشر، و اعتقاد المکر، و ما کل السحت ، و العدوان ، و الاحقاد، و اطرحوا بینکم ذلک کله ؛
هرگاه به نماز وارد شدید، خاطر و افکارتان را به نماز اختصاص دهید (و به چیزى غیر از نماز نیندیشید) و از خدا بخواهید و دعا کنید دعایى پاک در حالى که از همه چیز غیر از خدا فارغ باشید.و با خضوع و خشوع و اطاعت و استعانت مصالح و منافع خود را از خداوند درخواست نمایید.و هنگام رکوع و سجود، افکار دنیوى و خیالات باطل و ناشایسته و زشتیها را از جانتان دور کنید.عقیده ناسالم و مکارانه نداشته باشید.از غذاى حرام بپرهیزید.دشمنى و کینه توزى و حسد را از خود دور کنید.تمام این بدیها و زشتیها را از خود دور کنید و دنبال خیالات باطل نروید.
(بحارالانوار، ج 84، ص 252)

 276 - صبر در اطاعت
قال على - علیه السلام -:
الصبر ثلاثة : الصبر على المصیبة ، و الصبر على الطاعة ، والصبر على المعصیة ؛
صبر بر سه گونه است : صبر در هنگام مصیبت ، و صبر بر سختى اطاعت ، و صبر در هنگام معصیت (حفظ خود از ارتکاب گناه ).
(تحف العقول ، ص 146)

 277 - نماز و زینت
قال على - علیه السلام -:
لاتصلى المراءة عطلا ؛
زن بدون زینت نماز نخواند.
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 325)

 278 - با سر وریش بازى نکنید
قال زراره :
اذا قمت فى الصلاة فعلیک بالاقبال على صلاتک ؛ فانما لک من الصلاة ما اقبلت علیه بقلبک ، و لاتعبث فیها بیدک و لابراءسک ، و لابلحیتک ، و لاتحدث نفسک ، و لاتتشئاب و لا تمط؛
هرگاه به نماز ایستادى پس بر تو باد، به توجه کامل به نمازت ؛ چون آن مقدار از نمازت که باتوجه باشد براى تو مفید خواهد بود. در نماز با دست و سر و ریش خویش بازى مکن و در دل به کارى حدیث نفس مکن ، (مثلا به بازار روى و خرید و فروش و داد و ستد کنى ) و در حین نماز دهن دره نکش ‍ و قامت کشى مکن (و از هرچه که با شاءن نماز حقیقى ناسازگار است اجتناب کن ؛ زیرا به هر اندازه اى که نمازگزار در نماز به سوى خداوند روى آورد، به همان مقدار نمازش پذیرفته و بقیه مطرود مى گردد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 220)

 279 - حدود نماز
قال الصادق - علیه السلام -:
للصلوة اربعة الاف حد؛
براى نماز چهار هزار حد است .
(فلاح السائل ، ص 23)

 280 - نماز خواندن با آگاهى
قال على - علیه السلام -:
نوم على یقین خیر من صلاة فى شک ؛
خوابیدن با علم و یقین بهتر از نماز و نیایش خدا با شک و تردید است .
(نهج البلاغه ، فیض الاسلام ، ص 1130)

 281 - آداب وضو به حسب باطن و قلب
عن الرضا - علیه السلام -:
انما امر بالوضوء لیکون العبد طاهرا اذا قام بین یدى الجبار و عند مناجاته ایاه مطیعا له فیما امره تقیا من الادناس و النجاسة مع ما فیه من ذهاب الکسل و طرد النعاس و تزکیة الفؤ اد للقیام بین یدى الجبار و انما وجب على الوجه و الیدین و الراءس و الرجلین لان العبد اذا قام بین یدى الجبار فانما ینکشف من جوارحه و یظهر ما وجب فیه الوضوء و ذلک انه بوجهه یسجد و یخضع و بیده یسئل و یرغب و یرهب و یتبتل و براءسه یستقبله فى رکوعه و سجوده و برجلیه یقوم و یقعد ؛
همانا امر شده است به وضو تا آن که بنده پاک باشد هنگامى که مى ایستد مقابل خداى جبار و وقت مناجات نمودن او حق را و براى آن که مطیع باشد در آن چه او را امر فرموده و پاکیزه باشد از گناهان و نجاست با آن که در آن است فواید دیگر از قبیل برطرف شدن کسالت و رفع شدن چرت و پاکیزه شدن دل براى ایستادن در مقابل خداى جبار و همانا واجب شد بر رو و دو دست و سر و دو پا، زیرا بنده وقتى که در حضور حضرت جبار ایستاد، همانا منکشف مى شود از جوارح او، و ظاهر گردد آن چه که وضو در آن واجب شود، زیرا با رویش سجده کند و خضوع نماید و با دستش سؤ ال و رغبت و رهبت نماید و منقطع به حق شود و با سرش استقبال کند حق را در رکوع و سجود، و با پاهایش بایستد و بنشیند.
(عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 104)

 282 - رسیدن به کمال نماز به وسیله آداب آن
قال الصادق - علیه السلام -:
لایتم الصلوة الا لذى طهر سابغ و تمام بالغ غیر نازغ و لازائغ عرف ؛ فاخبت فثبت و هو واقف بین الیاءس و الطمع و الصبر و الجزع کان الوعد له صنع و الوعید به وقع بذل عرضه و تمثل عرضه و بذل فى الله المهجة و تنکب الیه المحجة غیر مرتغم بارتغام یقطع علائق الاهتمام بغیر من له قصد و الیه وفد و منه استرفد فاذا اتى بذلک کانت هى التى تنهى عن الفحشاء و المنکر ؛
نماز به کمال نمى رسد جز براى نمازگزارى که داراى طهارتى همه جانبه و تمامیتى رسا باشد، نه دیگران را اغوا کند و نه خود از حق منحرف گردد، (خدا را) شناخته و سر تسلیم فرود آورده استقامت و ثبات در پیش گیرد، بین نومیدى (از رحمت خدا) و طمع (به رحمت او) و میان شکیبایى و بى تابى ایستاده باشد، گویى وعده نیکوى خدا برایش عملى شده و وعده عذاب بر او واقع گشته ، مال و متاع خود را(در راه خدا) بذل نموده و هدف خود را(از عبادت ) پیش رو قرار داده و در راه خدا خون خود را ارزانى کرده و در راه به سوى خداوند نموده و از ماسواى او روى گرداند، در بینى بر خاک نهادن هیچ ناخوشایندى و کراهتى در دل ندارد، رشته هاى پیوند را به غیر آن کسى که او را قصد کرده و به سویش روانه شده و از او عطا و یارى طلبیده گسسته است قطع کند، پس چون چنین نمازى به جاى آورد، این همان نمازى است که از فحشاء و منکر باز مى دارد.
(فلاح السائل ، ص 23)

 283 - آداب و شرایط نماز
قال الرضا - علیه السلام -:
اذا اردت ان تقوم الى الصلاة فلا تقم الیها متکاسلا و لا متناعسا و لا مستعجلا و لا متلاهیا و لکن تاتیها على السکون و الوقار و التودة و علیک الخشوع و الخضوع متواضعا لله - عز و جل - متخاشعا علیک خشیة و سیماء الخوف راجیا خائفا بالطمانینة على الوجل و الحذر فقف بین یدیه کالعبد الابق المذنب بین یدى مولاه فصف قدمیک و انصب نفسک و لاتلتفت یمینا و شمالا و تحسب کانک تراه فان لم تکن تراه فانه یراک و لاتعبث بلحیتک و لابشى ء من جوارحک و لاتفرقع اصابعک و لاتحک بدنک و لاتولع بانفک و لا بثوبک و لا تصلى و انت متلنم و لایجوز للنساء الصلاة و هن متنقبات و یکون بصرک فى موضع سجودک مادمت قائما و اظهر علیک الجزع و الهلع و الخوف و ارغب مع ذلک الى الله - عز و جل - و لا تتک مرة على رجلک و مرة على الاخرى و تصلى صلاة مودع ترى انک لا تصلى ابدا و اعلم انک بین یدى الجبار و لاتعبث بشى ء من الاشیاء و لاتحدث لنفسک و افرغ قلبک و لیکن شغلک فى صلوتک ، و ارسل یدیک الصقهما بفخذیک فاذا افتحت الصلاة فکبر و ارفع یدیک بحذاء اذنیک و لاتجاوز بابهامیک حذاء اذنیک و لاترفع یدیک بالدعاء فى المکتوبة حتى تجاوز بهما راءسک و لاباس بذلک فى النافلة و الوتر فاذا رکعت فالقم رکبتیک براحتک ، و تفرج بین اصابعک و اقبض علیها و اذا رفعت راسک من الرکوع فانصب قائما حتى ترجع مفاصلک کلها الى المکان ثم اسجد وضع جبیتک على الارض و رغم على راحتیک و اضمم اصابعک وضعهما مستقبل القبلة و اذا جلست فلا تجلس على یمینک و لکن انصب یمینک و اقعد على الیتیک و لا تضع یدک بعضه على بعضه لکن ارسلهما ارسالا فان ذلک تکفیر اهل الکتاب و لا تتمطى فى صلاتک و لاتتجشا و امنعهما بجهدک و طاقتک فاذا عطست فقل الحمدلله و لا تطا موضع سجودک و لاتتقدم مرة و لاتتاخر اخرى و لاتصل و بک شى ء من الاخبثین و ان کنت فى الصلاة فوجدت غمزا فانصرف الا ان یکون شیئا تصبر علیه من غیر اضرار بالصلاة .و اقبل على الله بجمیع القلب و بوجهک حتى یقبل الله علیک ، و اسبغ الوضوء، و عفر جبینک فى التراب و اذا اقبلت على صلاتک اقبل الله علیک بوجهه و اذا عرضت اعرض الله عنک ؛
1 - هنگامى که اراده نمودى براى انجام نماز، پس با بى رغبتى ، کسالت ، خواب آلودگى ، عجله و... مشغول به چیزى نماز، به جا نیاور
2 - با حالت حضور قلب و سکون و آرامش و تاءنى ، مشغول نماز شو.
3 - بر شما باد در نماز به صورت خشوع و خضوع
4 - در پیشگاه الهى چنان خاضع و خاضع باش که خشیت و خوف از سیماى تو ظاهر گردد، و به وسیله طمانینه خوف و رجاء در تو ظهور پیدا کند.
5 - از کثرت ترس و ورعى که بر قلبت عارض گردیده است ، پس در این حالت مقابل پروردگارت چون بنده فرارى گناهکار که در مقابل مولایش ‍ قرار گرفته بایست .
6 - قدمهایت را منظم کن و خود را براى اطاعت از مولایت مستعد و مهیا ساز.
7 - و به چپ و راست توجه مکن .
8 - و خدا را مثل این که تو را مى بیند به حساب آور، زیرا اگر تو خدا را نمى بینى همانا خدا تو را مى بیند.
9- با ریش و سایر اعضا و جوارحت و با جامه ات بازى مکن .
10 - در حال گرفتگى بینى نماز نخوان .
11 - و براى زنان نیزدرست نیست که با نقاب و دو بند نماز بخوانند.
12 - چشمت را در هنگامى که ایستاده اى به موضع سجده بینداز.
13 - و در هنگام نماز از خودت جزع و هول و ترس از خدا ظاهر کن و با این حالات مخصوص ، نشان بده که تو راغب الى الله هستى و به خدا عشق مى ورزى .
14 - در حال قیام گامى به این پا و گاهى به آن پا تکیه مکن .
15 - نمازى به جا آورد مثل اینکه نماز وداع است که دیگر موفق به اداى آن نمى شوى .
16 - بدان که همانا تو در برابر خداوند جبار هستى ، بنابراین با چیزى از اشیاء به بازى مشغول مشو و حدیث نفس مکن و قلبت را از همه چیز غیر از یاد خدا و عبادت او فارغ کن ، و فقط باید به کارنماز بپردازى .
17 - هنگام نماز در حال قیام دستهایت را روى رانهاى پایت قرار بده .
18 - و در شروع نمازت تکبیر بگوى .
19 - و دستهایت را تا نرمه گوشت بلند کن ، به طورى که انگشتهاى ابهامت از گوش و مقابل آن تجاوز نکند.
20 - و در قنوت نماز واجب دستهایت از سر تجاوز نکند و اما در نماز نافله و وتر مانعى نیست .
21 - هرگاه به رکوع رفتى ، پس دستهایت را به زانوهایت بگذار و انگشتانت را بگشا و دستهایت را جمع نموده از محاذى زانوها و پاها خارج مکن .
22 - هنگام برخاستن از رکوع به تمام قامت بایست تا آن که مفاصلت تماما به مکان اصلى خود برگردد، و عروق و رگها جا به جا شود.
23 - در سجده جبین و پیشانى و کف دستهایت را بر زمین بگذار.
24 - و انگشتان دستهایت را هنگام سجده ببند و به طرف قبله قرارش ‍ ده .
25 - و هرگاه نشستى ، پس به قسمت راست بدن ننشین ، بلکه طرف راست را بلند نموده و بر طرف چپ بگذار و بر رانهاى خود بنشین .
26 - دست روى دست مگذار، بلکه دستهایت را آزاد کن و مستقیم بر رانهاقرارش بده زیرا این عمل دست روى دست گذاشتن ، عمل اهل کتاب است .
27 - در هنگام نماز خمیازه مکش و دست و پا را دراز مکن و آروغ نزن ، و هرگاه این دو، تو را فشار آوردند با جد و جهد از خود دفع کن و تحمل نما.
28 - هرگاه عطسه زدى ، ((الحمد لله )) بگو.
29 - در موضع سجده ات حرکت نکن و راه مرو و به جلو وعقب نرو و ثابت و بدون حرکت باش .
30 - و در حالى که در فشار از ادرار و مدفوع هستى به نماز نایست و اگر در نماز بودى و احساس فشار و ناراحتى از آن ها نمودى ، پس از نماز منصرف شو، مگر این که خفیف باشد که توان تحمل آن را بدون زیان و ضرر به نمازت داشته باشى .
31 - وقتى که به نماز ایستادى با تمام توجه قلبى و با همه وجودت به خداوند روى آور، تا خدا نیز به تو روى آورد.
32 - و هرگاه خواستى براى نماز وضو بگیرى وضویى کامل بساز.
33 - و هرگاه خواستى سجده کنى پیشانیت را بر خاک بگذار.
34 - هرگاه به نمازت روى آوردى و با توجه و حضور کامل قلبى به نماز ایستادى و آداب و شرایط نماز را حفظ کردى و باهمه وجودت به سوى خدا رفتى او نیز با همه رحمت و مغفرت و عنایتش به تو روى خواهد آورد.و هرگاه از خدا روگردان شدى و اعراض کردى خداوند نیز از تو روگردان شود.
(بحارالانوار، ج 84، ص 204)

منبع: جامع آیات و احادیث موضوعى نماز (جلد اول) عباس عزیزى