انواع نماز

 90 - نماز خوف
واذا کنت فیهم فاقمت لهم الصلوة فلتقم طائفة منهم معکم و لیاءخذوا اسلحتهم فاذا سجدوا فلیکونوا من ورائکم ولتاءت طائفة اخرى لم یصلو فلیصلو معک ولیاءخذوا حذرهم و اسلحتهم ودالذین کفروا لوتغفلون عن السلحتکم و امتعتکم فیمیلون علیکم میلة واحدة ولا جناح علیکم ان کان بکم اذى من مطر او کنتم مرضى ان تضعوا اسلحتکم و خذوا حذرکم ان الله اعد للکافرین عذابا مهینا
و هنگامى که در میان آنها باشى و (در میدان جنگ ) براى آنها نماز برپاکنى ، باید دسته اى از آنها با تو (به نماز) برخیزند، و باید سلاحهاى خود را با خود برگیرند و هنگامى که سجده کردند (و نماز را به پایان رسانیدند) باید به پشت سرشما( به میدان نبرد) بروند و آن دسته دیگرى که نماز نخوانده اند (و مشغول پیکار بوده اند) بیایند و با تو نماز بخوانند و باید آنها وسایل دفاعى و سلاحهاى خود را با خود (در حال نماز) حمل کنند (زیرا) کافران دوست دارند که شما از سلاحها و متاعهاى خود غافل شوید و یک مرتبه به شما هجوم آورند و اگر از باران ناراحت هستید و یا بیمار(و مجروح ) باشید مانعى ندارد که سلاحهاى خود را بر زمین بگذارید، ولى وسایل دفاعى (مانند زره و خود) را با خود بردارید، خداوند براى کافران عذاب خوار کننده اى فراهم ساخته است . (سوره نساء آیه 102).

 91 - نماز مسافر
و اذا ضربتم فى الارض فلیس علیکم جناح ان تقصروا من الصلوة
و هنگامى که سفر کنید گناهى بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید. (سوره نساء، آیه 101).
احادیث :

 1042 - پاداش نماز نشسته
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
صلوة القاعد على النصف من صلوة القائم
پاداش نماز نشسته ، نصف نماز ایستاده است . (شهاب الاخبار، ص 87).

 1043 - نماز سواره
قال عن فیض بن مطر:
دخلت على ابى جعفر و انا ارید ان اساله عن صلوة اللیل فى المحمل قال : فابتد اءنى فقال : کان رسول الله -صلى الله علیه وآله - یصلى على راحلته حیث توجهت به
خدمت حضرت باقر (ع ) رسیدم تا درباه خواندن نماز شب در کجاوه سؤ ال کنم ، اما حضرت پیش از سؤ ال ، فرمود: پیغمبر (ص ) نماز (نافله ) خود را بر شتر مى گذاشت ، در حالى که شتر حرکت مى کرد (اثبات الهداة ، ج 5، ص 306).

 1044 - نماز مسافر
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
خیارکم الذین اذا سافروا قصروا و افطروا
بهترین شماکسانى هستند که چون سفر کردند، نماز خویش را قصر مى خوانند و روزه را افطار مى نمایند. (ثواب الاعمال ، ص 63).

 1045 - پاداش نماز در مسجد جمکران
عن حسین بن مثلة عن المهدى - علیه السلام - انه قال :
من صلاها فکانما صلاها (هما) فى البیت العتیق
حسن بن مثله (جمکرانى ) از حضرت مهدى (ع ) نقل مى کندکه فرمود: هرکس دو رکعت نماز (نماز صاحب الزمان ) را در این مکان (مسجد جمکران ) بخواند، مانند آن است که دو رکعت نماز در کعبه خوانده باشد. (مستدرک الوسائل ، ج 3 ص 445).

 1046 - نماز شب مسافر
عن ابراهیم بن سیاسة قال :
کتب بعض اهل بیتى الى ابى محمد - علیه السلام - فى صلاة المسافر اول اللیل صلاة اللیل فکتب - علیه السلام - فضل صلاة المسافر اول اللیل کفضل صلاة المقیم فى الحضر من اخر اللیل
یکى از بستگان من به امام عسگرى - علیه السلام - نامه نوشت و درمورد نماز شب مسافر، در اول شب سؤ ال کرد (ع ) در پاسخ نوشت : فضیلت نماز شب مسافر در اول شب مثل فضیلت نماز آخر شب غیر مسافر است . (بحارالانوار، ج 87، ص 210).

 1047 - نماز آیات .
قال عن ابى الدرداء:
کان رسول الله -صلى الله علیه وآله - اذا کانت لیلة ریح کان مفزعه الى المسجد حتى یسکن و اذا حدث فى السماء حدث من کسوف شمس او قمر کان مفزعه الى الصلاة
رسم رسول خدا (ص ) چنان بود که اگر شبى باد سهمگینى مى وزید، به مسجد پناه مى برد، تا آرام بگیرد و چون در آسمان کسوف و خسوفى اتفاق مى افتاد به نماز پناه مى برد. (تفسیر در المنثور، ج 1، ص 67).

 1048 - نماز بر اعدامى مسلمان
قال على - علیه السلام -:
وقد علمتم ان رسول الله -صلى الله علیه وآله - رجم الزانى المحصن ثم صلى علیه ، ثم ورثه اهله
مى دانید که پیغمبر (ص ) مرد زناکارى را سنگسار نمود، پس از آن بر او نماز گزارد و ارثش را به کسانش داد. (نهج البلاغه ، فیض الاسلام ، ص 392).

 1049 - روز عید و شعار ((الله اکبر))
کان النبى -صلى الله علیه وآله - یخرج یوم الفطر و الاضحى رافعا صوته بالتکبیر
پیامبر اسلام (ص ) در حالى که با صداى بلند تکبیر مى گفت راهى نماز عید مى شد. (بحارالانوار، ج 91، ص 118).

 1050 - چه روزى عید است ؟
و قال امیرالمؤ منین - علیه السلام - فى بعض الاعیاد:
انما هو عید لمن قبل الله صیامه و شکر قیامه ، و کل یوم لایعصى الله فیه فهو عید
این (امروز) عید کسانى است که خداوند روزه آنان را قبول کرده و پاداش نمازها و شب زنده دارى آنان را داده باشد و هر روزى که در آن معصیت خدا نشود، آن روز، عید است . (نهج البلاغه ، کلمات قصار، ص 428).

 1051 - نماز براى میت
عن الصادق - علیه السلام - قال :
ینبغى لاولیاء المیت منکم ان یؤ ذنوا اخوان المیت بموته ، فیشهدون جنازته و یصلون علیه و یستغفرون له ، فیکسب لهم الاجر و یکسب لمیته الاستغفار سزاوار است که اولیاى میت دیگران را از مرگش با خبر کنند تا آنان در تشیع جنازه او حاضر شوند و بر پیکرش نمازگزارند، وبراى او طلب غفران کنند ودر این صورت براى آنان پاداش و براى میت آمرزش منظور مى گردد. (میزان الحکمه ، ج 9ص 268).

 1052 - عید و شب زنده دارى
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -:
من احیا لیلة العید لم یمت قلبه یوم تموت القلوب
کسى که شب عید را (با خودت ) احیا بدارد، روزى که همه دلها مى میرند دل او زنده خواهد بود. (وسائل الشیعه ج 5، ص 139).

 1053 - روز عید و نماز جماعت
عن ابى عبدالله - علیه السلام - قال :
من لم یشهد جماعة الناس یوم العید، فلیغتسل و لیطیب بما وجد ولیصل وحده کما یصلى فى الجماعة
کسى که نمى تواند روز عید در نماز و اجتماع مردم حضور یابد، غسل کند وخود را به هر مقدار عطرى که در دسترس او است ، خوشبو، نماید و نماز عید را همان گونه که در جماعت مى خوانند بخواند،. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 115).

 1054 - خطبه نماز عید
قال الرضا - علیه السلام -
انما جعلت الخطبة فى یوم الجمعة فى اول الصلاة وجعلت فى المعیدین بعد الصلاة ، لان الجمعة امر دائم ویکون فى الشهور و السنة کثیرا، واذا کثر على الناس ملوا و ترکوا و لم یقیموا علیها و تفرقوا عنه و العید انما هو فى السنة مرتین و هو اعظم من الجمعه و الزحام فیه اکثر و الناس فیه ارغب ، فان تفرق ، بعض الناس بقى ء عامتهم
به این دلیل خطبه نمازهاى جمعه قبل از نماز و خطبه هاى عید پس از نماز ایراد مى شود که نماز جمعه در طول ماه و سال زیاد تکرار مى شود و به همین دلیل مردم از حضور در تمام مراسم و همه بخش هاى آن خسته مى شوند و براى شنیدن خطبه ها نمى شینند، اما نماز عید در طول سال دوبار برگزار مى شود و ازدحام و حضور مردم نیز در آن بیشتر، و مردم براى شرکت در آن مشتاق ترند و اگر تعدادى هم بعد از نماز متفرق شوند، اکثریت آنان خواهند ماند. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 112).

 1055 - عبادت چهار شب
عن جعفر بن محمد عن ابیه عن على - علیه السلام - قال
کان یعجبه ان یفرغ نفسه اربع لیال من السنة ، اول لیلة من رجب و لیلة النحر و لیلة الفطر و لیلة النصف من شعبان
امام صادق - علیه السلام - از پدرش حکایت نموده است که امیرالمؤ منین (ع ) شیفته آن بودکه در چهار شب از سال ، فارغ البال به عبادت بپردازد، شب اول رجب و شب هاى عید فطر و قربان و شب نیمه شعبان .
(وسائل الشیعه ، ج 5، ج 139).

منبع: جامع آیات و احادیث موضوعى نماز (جلد دوم ) عباس عزیزى