جایگاه و فلسفه نماز جمعه

الف ) جایگاه جمعه و نماز جمعه از دیدگاه معصومین (ع )

 1207 - نماز جمعه ، حج فقرا
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
الجمعة حج المساکین
نماز جمعه حج فقرا است . (کنزالعمال ج 7، ص 707، ح 21031).

 1208 - علت نامگذارى جمعه
قال الباقر - علیه السلام -
ان الله - عزوجل - جمع فیها خلقه لولایة محمد و وصیة فى المیثاق فسماه یوم الجمعة لجمعه فیه خلقه
خداوند در آن روز خلق خود را جهت گرفتن پیمان براى ولایت حضرت محمد (ص ) و وصى اش على (ع ) جمع نمود و سپس به خاطر گرد آمدن مخلوقاتش در آن روز آن را جمعه نامگذارى کرد.(اصول کافى ، ج 3، ص 415 مستدرک الوسائل ، ج 6 ص 59).

 1209 - وجوب نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
رواح الجمعة واجب على کل محتلم
برهر مکلف رفتن به نماز جمعه واجب است . (کنز العمال ، ج 7، ص 725، ح 21119).

 1210 - بهترین روزها
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان من افضل ایامکم یوم الجمعة
همانا از بهترین روزهاى شما روز جمعه مى باشد. (کنزالعمال ، ج 7، ص 708، ح 21037).

 1211 - انتخاب روز جمعه
قال ابوعدالله - علیه السلام -
ان النار اختار من کل شى ء شیئا فاختار من الایام یوم الجمعة
خداوند از میان هر نوع از موجودات فردى ، را (به عنوان بهترین فرد) برگزیده و از میان روزها، جمعه را انتخاب نمود. (کافى ، ج 3 ص 413).

 1212 - شنیدن اذان نماز جمعه :
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
الجمعة على من سمع النداء
کسى که نداى اذان نماز جمعه را بشنود نماز جمعه بر او واجب است . (کنزالعمال ، ج 7، ص 723، ح 21100).

 1213 - بزرگداشت روز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اطرفوا اهالیکم فى کل یوم جمعة بشى ء من الفاکهة حتى یفرحوا بالجمعة
روز جمعه براى خانواده خود میوه تازه بخرید، جمعه را گرامى دارند. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 61).

 1214 اذان در روز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اذا اذن المؤ ذن یوم الجمعة حرم العمل
چون مؤ ذن روز جمعه اذان گوید، کار حرام گردد. (کنزالعمال ، ج 7، ص 723، 1211).

 1215 - امام جمعه و عمامه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان الله تعالى و ملائکته یصلون على اصحاب العمائم یوم الجمعة
خداوند و ملائکه بردارندگان عمامه در روز جمعه درود مى فرستد. (کنزالعمال ، ج 7، ص 735، ح 21166).

 1216 - نماز جمعه ، حج فقیران
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
حج فقراء امتى الجمعة
نماز جمعه حج فقیران امت من است . (کنزالعمال ، ج 7، ص 716، ح 21068).

 1217 - فضیلت ذکر در روز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
تسبیحة یوم الجمعة افضل من الف تسبیحة فى غیر یوم الجمعة
تسبیح و ذکر در روز جمعه ، بهتر از هزار تسبیح در غیر آن مى باشد. (کنزالعمال ، ج 7، حدیث 21057).

 1218 - فضیلت دو رکعت نماز در روز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
رکعتان فى یوم الجمعة افضل من الف رکعة فى غیر یوم الجمعة
دو رکعت نماز در روز جمعه ، بهتر از هزار رکعت نماز در غیر روز جمعه است . (کنزالعمال ، ج 7، حدیث 21057).

 1219 - آفت مخالفت با نماز جمعه
قال على - علیه السلام -
ثلاثة ان کنتم خالفتهم فیهن ائمتکم هلکتم : جمعتکم و جهاد عدوکم و مناسککم
اگر در سه چیز با رهبران و پیشوایان خود مخالفت ورزید، هلاک خواهید شد:
1 - نماز جمعه
2 - جهاد با دشمن
3 - مناسک حج (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 7).

 1220 - مصادف با روز حساب
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
یوم الجمعة فهو یوم یجمع الله فیه الاولین و الاخرین یوم الحساب
روز جمعه مصادف با روز حساب است که خداوند در آن روز اولین و آخرین مخلوق خویش را گرد مى آورد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 41).

 1221 - صدقه در روز جمعه
قال الباقر - علیه السلام -
ان الصدقة تضاعف فى یوم الجمعة
پاداش صدقه در روز جمعه دو برابر است . (مستدرک الوسائل ، ج 7، ص 187).

 1222 - ثواب اعمال خوب و بد
قال الباقر - علیه السلام -
الخیر و الشر یضاعف یوم الجمعه
پاداش کار خوب و کیفر اعمال بد در روز جمعه دوبرابر مى گردد. (مستدرک الوسائل ج 6، ص 60).

 1223 - راه تشویق براى نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اشتروا لصبیانکم اللحم و ذکروهم یوم الجمعة
با سیاستهاى تشویقى ، اهمیت روز جمعه را به فرزندانتان یادآورى کنید. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 99).

 1224 - جمعه بهترین روز
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
خیر یوم طلعت علیه الشمس یوم الجمعة
بهترین روزى که خورشید بر آن مى تابد، روز جمعه است . (کنزالعمال ، ج 7، ص 711 ح 21051).

 1225 - بهترین ایام
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
افضل الایام عند الله یوم الجمعة
بهترین روزها نزد خداوند، روز جمعه است . (کنزالعمال ، ج 7، ص 707، ح 21033).

 1226 - حج تهیدستان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
الجمعة حج الفقراء
نماز جمعه ، حج تهیدستان است .(کنزالعمال ، ج 7، ص 707، ح 21032).

 1227 - روز شایسته
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اذا کان یوم الجمعة نادت الطیر الطیر و الوحش الوحش و السباع السباع سلام علیکم هذا یوم صالح
چون روز جمعه شود، پرنده پرنده را، وحشى وحشى را، و درنده درنده را ندا داده و مى گوید سلام بر شما امروز روزى شایسته است . (مستدرک الوسائل ، ج 6، 65).

 1228 - جمعه ، عید مسلمان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان هذاالیوم جعله الله عیدا اللمسلمین
به درستى که خداوند این روز (جمعه ) را براى مسلمانان عید قرار داده است . (کنزالعمال ، ج 7، حدیث 21055).

 1229 - وجه تسمیه جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
سمیت الجمعة جمعة لان الله جمع الخلق لولایة محمد -صلى الله علیه وآله - و اهل بیته
از این رو جمعه ((جمعه ))خوانده شد که خداوند آفریدگان را در آن روز براى ولایت پیامبر و دوستانش - صلوات الله علیهم - گرد آورد. (مستدرک الوسائل ج 6، ص ‍ 59).

 1230 - توجه فرشتگان به نماز گزاران در نماز جمعه
عن النبى -صلى الله علیه وآله -
اذا کان یوم الجمعة کان على کل باب من ابواب المسجد ملئکة یکتبون الاول فالاول فاذا جلس الامام طوار الصحف و جاءوا یستمعون الذکر
چون در روز جمعه فرا رسد، بر درب هر مسجدى ملائکه مى نشینند و نام مردم را به ترتیب ورود اول و دوم و سوم مى نویسند تا وقتى که امام جمعه در جایگاه خود قرار مى گرفت پرونده ها را جمع مى کند و به ذکر (خطبه ها) گوش فرا مى دهند. (بحارالانوار، ج 89، ص 12، مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 38).

 1231 - تکریم مؤ منان
قال الصادق - علیه السلام -
ان الله اکرم المؤ منین بالجمعة
همانا خداوند - تبارک و تعالى - مؤ منان را به وسیله نماز جمعه گرامى مى داشت . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 5).

 1232 - فریضه نماز جمعه
قال الباقر - علیه السلام -
صلوة الجمعة فریضة و الاجتماع الیها الامام العادل فریضة
نماز جمعه و شرکت در آن و با حضور امام عادل ، واجب است . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 8)

 1233 - چرا ((جمعه ))مى نامند؟
عن ابى حمزه بن عن جعفر - علیه السلام - قال له رجل :
کیف سمیت الجمعة ؟ قال : ان الله - عزوجل - جمع فیها خلقه لولایة محمد و وصیة فى المیثاق فسماه یوم الجمعة لجمعه فیه خلقه
بوحمزه مى گوید: مردى به امام صادق - علیه السلام - عرضه داشت : ((چگونه است که روز جمعه ، جمعه نامیده شد))؟ فرمود: خداوند - عزوجل - در روز جمعه ، خلق خویش را جهت گرفتن پیمان براى ولایت حضرت محمد (ص ) و وصى اش على - علیه السلام - جمع نمود و سپس به خاطر گرد آمدن مخلوقاتش در آن روز، آن را جمعه نامگذارى کرد. (اصول کافى ، ج 3، ص 415).

 1234 - نماز جمعه واجب است
عن النبى -صلى الله علیه وآله - قال :
ان الله کتب علیکم الجمعة فریضة واجبة الى یوم القیامة
همانا خداوند نماز جمعه را تا روز قیامت بر شما واجب کرد. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 6).

 1235 - جمعه و تعطیلى کارها
قال جعفر بن محمد عن ابیه - علیه السلام -
بینما رسول الله -صلى الله علیه وآله - قائما یخطب یوم الجمعة ، و کان سوقا یقال لها البطحاء، و کانت بنوسلیم تجلب الیها السبى ، و الخیل و الغنم ، و کانت الانصار اذا تزجوا ضربوا، بالکبر و المزمار، و اذا سمعوا ذلک خرج الناس الیهم و ترکوا رسول الله قائما فعیرهم الله بذالک فانزل الله تعالى : و اذا راءوا تجارة او لهوا انفضوا الیها و ترکوک قائما قل ما عندالله خیر من اللهو و من التجارة و الله خیرالرازقین
امام صادق (ع ) از پدر بزگوارش نقل مى کند: هنگامى که رسول خدا (ص ) ایستاده و خطبه مى خواند، در مدینه بازارى بود که به آن بازار بطحاء مى گفتند وقبیله بنى سلمى روز جمعه به آن بازار برده ، اسب ، و گوسفند مى آوردند، و انصار براى تبلیغ (کالا) ساز و دهل مى نواختند، نمازگزاران چون آن صدا را شنیدند، به سوى بنى سلیم شتافته و پیامبر را (در حال خطبه خواندن ) رها نمودند، خداوند به خاطر این کار، آنان را سرزنش نمود و در این رابطه این آیه را نازل فرمود: هنگامى که تجارت یا لهوى ، (صداهاى یاد شده ) را ببینند و بشنوند، به سوى آن رفته و تو را (در حال خطبه خواندن ) ایستاده رها مى نمایند بگو: ((آنچه نزد خداست بهتر از تجارت و لهو مى باشد و خداوند بهترین روزى دهندگان است )). (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 24).

 1236 - اهمیت نماز جمعه
قال رسول الله - -صلى الله علیه وآله -:
ان الله سبحانه فرض علیکم الجمعة فى عامى هذا، فى شهرى هذا، فى ساعتى هذه ، فریضة مکتوبة ، فمن ترکها فى حیاتى و بعد مماتى الى یوم القیامة ، جحودا لها و استخفافا بحقها فلا جمع الله شمله ، و لا بارک الله فى امره الا لا حج له ، الا لا صدقه له ، الا لا برکة له ، الا ان یتوب ، فان تاب الله علیه ،
خداوند نماز جمعه را بر شما در همین سال و همین ماه و همین ساعت ، واجب کرد، فریضه اى که ثبت شده است هر کس در حال حیات و پس از مرگ من تا روز قیامت آن را از روى انکار و سبک شمردن حق آن ترک کند، خدا هرگز کار او را سامان نداده و مبارک نگرداند. آگاه باشید که براى او نماز، حج صدقه ، و برکتى نیست مگر آن که توبه کند پس اگر توبه کرد، خدا هم توبه اش را مى پذیرد، و (با رحمت به سوى او مى نگرد) مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 10. 11).

 1237 - تاریخچه نماز جمعه
قال ابن عباس :
ان اول جمعة جمعت فى الاسلام بعد جمعة فى مسجد رسول الله -صلى الله علیه وآله - بالمدینة لجمعة جمعت بجواثاء قریة من قرى عبدالقیس
ابن عباس گوید: پس ازجمعه اى که پیامبر (ص ) در مدینه باز نماز جمعه برپا کرد، ولین جمعه اى که در اسلام پایه نهاده شد، در ((جواثاء))(روستایى از روستاهاى بحرین و عثمان گفته است ) از روستاهاى عبدالقیس بود. (سنن ابى داود، ج 1، حدیث 644/1068).

 1238 - علت نماز جمعه
قال من اصحاب امیرالمؤ منین - علیه السلام -
الواجب فى حکم الله و حکم الاسلام على المسلمین بعد ما یموت امامهم اویقتل ضالا کان او مهتدیا ان لایعملوا عملا و لایقدموا یدا و لا رجلا قبل ان یختاروا لانفسهم اماما عفیفا عالما و رعا و عارفا بالقضاء و السنة یجبى فیئهم و یقیم حجهم و جمعهم و یجبى صدقاتهم
در حکم خدا و اسلام بر مسلمین واجب است که هرگاه پیشوایان بمیرد یا کشته شود - چه گمراه باشد چه هدایت یافته - پیش از هر کار براى خود رهبرى پاکدامن و دانا و با تقوا و آگاه به قضاوت و دین انتخاب کنند تا مالیاتها را جمع کند و نماز جمعه ها را برپا کند و صدقات آنان را گرد آورد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 14).

 1239 - نماز جمعه در قرآن
عن زرارة و محمد بن مسلم انهما سئلا اباجعفر - علیه السلام - عن قول الله تعالى :
حافظوا على الصلوات و الصلاة الوسطى قال : صلوة الظهر و فیها فرض الله الجمعة ، وفیها الساعة التى لا یوافقها، عبد مسلم فیساءل خیرا لااعطاه الله ایاه
زراره و محمد بن مسلم از حضرت باقر (ع ) از تفسیر قول خداوند که : نمازها و نماز وسطى را محافظت نمایید. سؤ ال نمودند، فرمود: نماز وسطى ) نماز ظهر است و در ظهر (روز جمعه ) خداوند نماز جمعه را واجب ساخته و در روز جمعه ساعتى است که بنده مسلمانى نیست که خیرى را طلب نماید جز اینکه خداوند آن را به وى عنایت فرماید. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 9).

 1240 - وجوب نماز دسته برداشته شد
قال الباقر - علیه السلام -
فرض الله على الناس من الجمعة الى الجمعة خمسا وثلاثین صلوة ، منها صلوة ، واحدة فرضها، فى جماعة و هى الجمعة و وضعها عن التسعة : عن الصغیر و الکبیر و المجنون و المسافر و العبد و المریض و المراءة والاعمى و من کان على راءس فرسخین ، و روى مکان المجنون الاعرج
خداوند از نماز جمعه تا جمعه ، سى و پنج نماز بر مردم واجب ساخته و یک نماز از آن ها را به جماعت واجب نموده که نماز جمعه مى باشد، و وجوب آن را از نه دسته برداشته است : خردسال ، سالخورده ، دیوانه ، مسافر، برده ، زن ، نابینا، و هرکس در فاصله دوفرسنگى با نماز جمعه قرار دارد. (برخى به جاى دیوانه ، لنگ را روایت کرده اند). (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 5).

 1241 - تشویق براى نماز جمعه
قال رزاره :
حثنا ابوعبدالله - علیه السلام - على صلوة الجمعة حیت ظننت انه یرید ان ناءتیه فقلت له : نفدوا علیک ؟ فقال - علیه السلام - لا انما عنیت عندکم
زراره مى گوید: امام صادق (ع ) ما را آنقدر به نماز جمعه تشویق نمود که پنداشتم منظور آن حضرت این است که خدمت ایشان برسیم (و نماز جمعه را به امامتشان برپا داریم ) برداشت خودم را به آن حضرت عرض کردم ، فرمود: خیر همانا مقصودم نمازى بود که خودتان دارید. (تهذیب ، ج 3، ص 239).

 1242 - مانع نماز جمعه :
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من کان یؤ من بالله و الیوم الاخر فعلیه الجمعة یوم الجمعة الاعیل مریض او مسافر او امراءة او مملوک ، و من استغنى عنها بلهو او تجارة استغنى الله عنه و الله غنى حمید
برهر کس که به خداوند و روز قیامت ایمان دارد در روز جمعه ، نماز جمعه بر او واجب مى باشد، جز بر بیمار یا مسافر یا زن ، یا برده و هر کس از نماز جمعه به وسیله پرداختن به لهو یا تجارت بى نیازى جوید، خداوند هم از او بى نیازى جوید(و عبادت او را نپذیرد) و خدا بى نیاز و ستوده است . (کنز العمال ، ج 7 ص 726، ح 21120).

 1243 - درک نماز جمعه
قال الباقر - علیه السلام -
الجمعة واجبة على من ان صلى الغداة فى اهله ادرک الجمعة ، و کان رسول الله -صلى الله علیه وآله - انما یصلى العصر فى وقت الظهر فى سائر الایام کى اذا قضوا للصلوة مع رسول الله -صلى الله علیه وآله - رجعوا الى رحالهم قبل اللیل ، وذلک سنة الى یوم القیامة
نماز جمعه بر هر کس که نماز صبح را پیش خانواده خود خوانده و جمعه را درک کند واجب است . پیامبر در روزهاى دیگر، نماز عصر را هم وقت ظهر مى خواند تا وقتى با پیامبر نماز را به جا آوردند بتوانند قبل از فرا رسیدن شب به خانه بروند و این تا روز قیامت سنت است . (تهذیب ، ج 3، ص 240).

 1244 - شرکت زندانیان در نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
ان علیا - علیه السلام - کان یخرج اهل السجون من الحبس فى دین او تهمة ، الى الجمعة فیشهدونها، و یضمنهم الاولیاء حتى یردونهم
امام صادق (ع ) از پدر بزرگوارش روایت مى نماید: روش على (ع ) چنین بود، کسانى را که به واسطه بدهکارى یا تهمت محبوس بودند (روز جمعه ) براى شرکت در نماز جمعه از زندان خارج مى ساخت و آن ها به نماز حاضر مى شدند، و اولیائشان ضامن مى شدند که آنان را به زندان بازگردانند. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 27).
کفایت نماز جمعه :
قال على - علیه السلام -
اذا شهدت المراءة و العبد الجمعة اجزاءت عنهما من صلوة الظهر
چون زن و برده در نماز جمعه حاضر شدند، (نماز جمعه ،) به جاى نماز ظهر آنها محسوب خواهد شد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 26).

 1246 - نماز جمعه ، نمازى حکومتى است
قال على - علیه السلام -
العشیرة اذا کان علیهم امیر یقیم الحدود علیهم فقد وجب علیهم الجمعة و التشویق
هرگاه طایفه اى امیرى داشته باشند که حدود (الهى ) را برایشان اجرا نماید، اقامه نماز جمعه و رفتن به منى در ایام تشوق بر آنان واجب است . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص ‍ 13).

 1247 - شیاطین در روز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اذا کان یوم الجمعة غدت الشیاطین برایاتها الى الاسواق فیرمون الناس بالترابیث او الربائث و یثبطونهم عن الجمعة
هرگاه روز جمعه فرا رسد، شیطانها صبح زود با پرچمهایشان به بازارها مى روند و به طرف مردم موانعى مى افکنند و آنان را از آمدن به نماز جمعه باز مى دارند. (کنز العمال ، ج 7، ص ‍ 736، ح 21168).

 1248 - وجوب نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
خطب یوم الجمعة فقال :... و اعلموا ان الله فرض علیکم الجمعة الى یوم القیامة
پیامبر در خطبه روز جمعه فرمود: بدانید که خداوند نماز جمعه را تا روز قیامت بر شما واجب گردانیده است . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 10).

 1249 - خطبه جنگ و جمعه
قال هشام بن عمار:
کان اذا خطب فى الحرب خطب على قوس و اذا خطب فى الجمعة خطب على عصا
رسول خدا -صلى الله علیه وآله - هرگاه در جنگ خطبه مى خواند بر کمان تکیه مى کرد و هرگاه در (نماز) جمعه خطبه مى خواند، بر عصا تکیه مى داد. (سنن ابن ماجد، ج 1 حدیث 199/1094)

 1251 - مقام حرکت کننده به سوى نماز جمعه
عن انس قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اذا راح منا سبعون رجلا الى الجمعة کانوا کسبعین موسى الذین و فدوا الى ربهم او افضل
انس بن مالک از پیامبر (ص ) روایت مى نماید که فرمود: هنگامى که هفتاد نفر از ماروانه نماز جمعه شوند، مانند هفتاد نفر موسى (پیامبر) باشند که برپروردگارشان وارد گردیده باشند یا برتر از آنها. (کنزالعمال ، ج 7 ص 709، ح 21043).

 1252 - آداب نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
لایقیمن احدکم اءخاه یوم الجمعة ثم یخالف الى مقعده فیقعده فیه ولکن یقول : افسحوا
روز جمعه فردى از شما برادر مؤ من را از جا بلند نکند تا در جاى او بنشیند، بلکه بگوید: جا بگشایید. (کنزالعمال ، ج 7، ص 746، ح 21210).

 1253 - استجابت دعا
قال الصادق - علیه السلام -
الساعة التى یستجاب فیها الدعاء یوم الجمعة مابین فراغ الامام من الخطبة الى ان یستوى الناس فى الصفوف
ساعتى که دعا در آن مستجاب است روز جمعه و فاصله میان پایان خطبه ، تا به صف ایستادن مردم مى باشد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 41).

 1254 - بى احترامى به نمازگزاران
عن عبدالله بن بسر و عن جابر:
ان رجلا دخل المسجد یوم الجمعة و رسول الله -صلى الله علیه وآله - یخطب فجعل یتخطى رقاب الناس فقال : اجلس فقد اذیت و انیت الناس
عبدالله بن بسر و جابر گویند، مردى روز جمعه وارد مسجد شد، در حالى که رسولخدا (ص ) مشغول خواندن خطبه بود، او مردم را لگدمال مى نمود(و از میان صفها براى پیدا کردن جا حرکت مى کرد) پیامبر (ص ) فرمود: بنشین که مردم را اذیت نمودى . (کنز العمال ، ج 7، ص 748، ح 21221).

 1255 - رها کردن تجارت :
روى انه کان بالمدینة اذا اذن المؤ ذن یوم الجمعة نادى مناد حرم البیع حرم البیع ، لقوله ، - عزوجل - یا ایها الذین امنوا اذا نودى للصلاة من یوم الجمعة فاسعوا الى ذکرالله و ذروا البیع ⁽⁴⁾.
نقل شده که در مدینه وضع چنین بود، آنگاه که روز جمعه مؤ ذن اذان مى گفت ، منادى بر اساس کلام خداوند: ((اى آنان که ایمان آورده اید !آنگاه که براى نماز از روز جمعه اذان گفته شد، به سوى خدا بشتابید، و سوداگرى را رها کنید))ندا در مى داد: خرید و فروش حرام شد، خرید، و فروش حرام شد. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 87).

 1256 -تقیه در جمعه
قال عن على بن الحسین - علیه السلام -
انه کان یشهد الجمعة مع ائمة الجور تقیة ولایعتد بها و یصلى الظهر لنسفه
امام سجاد (ع ) در نماز جمعه که به امامت حاکمان جور برگزار مى شد، از روى تقیه ، شرکت مى کرد، ولى به آن اعتنا نمى کرد و نماز ظهر راخود مى خواند. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص ‍ 40).

 1257 - اجتماع نماز جمعه وعیدهاى فطر وقربان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
قد الجتمع فى یومکم هذا عیدان : فمن شاء اجزااءه من الجمعة و انا مجمعون
در این روزتان (جمعه ) دو عید باهم جمع شده است ، پس هر کس بخواهد نماز عید بخواند، بى نیاز از جمعه است واما ما نماز جمعه را نیز به پا مى کنیم . (سنن ابى داود، ج 1، حدیث 647/1073).

 1258 - مسافرت قبل از نماز جمعه
عن على بن موسى الرضا - علیه السلام - قال :
ما یاءمر من سافر یوم الجمعة قبل الصلاة ان لایحفظه الله تعالى فى سفره ، و لایخلفه و لا یخلفه فى اهله ، ولا یرزقه من فضله
از امام رضا (ع ) نقل شده که فرمود: کسى که روز جمعه پیش از نماز جمعه سفر کنید، ایمن نیست از اینکه خداوند متعال او را در سفرش حفظ نکند، و او را در خانواده اش جانشین نشود، و او را از فضلش روزى ندهد. (بحارالانوار، ج 89، ص 201).

 1259 - جمعه در نظر اهل بهشت و اهل جهنم
عن ابى بصیر عن احدهما علیهما السلام قال :
اذا کان یوم الجمعة ، و اهل الجنة فى الجنة و اهل النار، فى النار عرف اهل الجنة یوم الجمة و ذلک انهم یزاد فى نعیمهم و عرف اهل النار یوم الجمعة و ذلک ان کلهم یبطش بهم الزبانیه
از ابى بصیر نقل شده که امام باقر یا امام صادق - علیهماالسلام - فرمود: آنگاه که روز جمعه ، شد و اهل بهشت در باشند و اهل جهنم در جهنم ، اهل بهشت روز جمعه را مى شناسد که (در آن روز) نعمت آنان افزوده مى شود، و اهل آتش روز جمعه را مى شناسند، این از این جهت است که شعله آتش به آنها حمله مى کند. (بحارالانوار، ج 89، ص 283).

 1260 - اهمیت نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ثلث تعلم امتى ما لهم فیهن لضربوا علیهن بالسهام : الاذان و الغدو الى الجمعة و الصف الاول
سه چیز است که اگر امت من فضیلت آنها را مى دانستند، براى (سبقت در) انجام آن به قرعه متوسل مى شدند و آن عبارتند از:
1 - اذان گفتن
2 - بیرون رفتن به سوى نماز جمعه
3 - صف اول نماز جماعت (مستدرک الوسائل ، ج 1 ص 490، بحارالانوار، ج 89، ص 197).

 1261 - مرگ در راه نماز جمعه
عن على - علیه السلام - قال :
ضمنت لستة على الله الجنة منهم رجل خرج الى الجمعة فمات فله الجنة
از على (ع ) نقل شده که فرمود: براى شش نفر بهشت را ضامن هستم که خداوند به آن ها عطا کند: از آن ها مردى است که در راه رفتن به نماز جمعه بمیرد. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص ‍ 11).

 1262 - به نماز جمعه بروید !
عن عبدالملک قال :
قال لى ابوجعفر - علیه السلام - مثلک یهلک و لم یصل فریضة فرضها الله ، قال : قلت : کیف اصنع ؟ قال : صلوا جماعة ، یعنى صلاة الجمعة
از عبدالملک نقل شده که گوید: امام باقر (ع ) به من فرمودند: همچون تویى بمیرد و واجبى را که خداوند واجب کرده ، به جانیاورد؟ گوید: عرض کردم : چه کنم ؟ فرمود: نماز را با جماعت بخوانید، یعنى نماز جمعه را به جا بیاورید. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 12).

 1263 - ترس از عدم حضور در نماز جمعه
نهى على - علیه السلام - ان یشرب الدواء یوم الخمیس مخافة ان یضعف من الجمعة
على (ع ) از خوردن دارو و در روز پنج شنبه نهى فرمود: مبادا (به دلیل سستى ) از حضور در نماز جمعه ناتوان شود. (بحارالانوار، ج 89، ص 197).

 1264 - نماز جمعه و مسافرت
قال على - علیه السلام -
و لاتسافر فى یوم جمعة حتى تشهد الصلاة الا فاصلا فى سبیل الله ، او فى امر تعذر به
پیش از حضور در نماز جمعه سفر مکن ، مگر اینکه کار واجبى (مانند جهاد) در راه خدا انجام دهى ، یا به سراغ کارى بروى که شرعا معذور باشى . (نهج البلاغه ، فیض الاسلام ، ص ‍ 1070، 1069).

 1265 - اهمیت شب و روز جمعه
عن النبى -صلى الله علیه وآله - قال :
ان لیلة الجمعة و یوم الجمعة اربع و عشرون ساعة ، لله ، - عزوجل - فى کل ساعة ست ماءة الف عتیق من النار
از پیامبر (ص ) نقل شده که فرمود: همانا شب جمعه و روز جمعه ، بیست و چهار ساعت است که خداوند در هر ساعت ششصد هزار تن را از آتش آزاد مى کند. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 55).

 1266 - عن على - علیه السلام - قال :
لاتسافر فى الیوم الجمعة حتى تشهد الصلاة الا فاصلا فى سبیل الله او فى امر تعذر فیه
از على (ع ) نقل شده که فرمود: در روز جمعه مسافرت نکن مگر در راه خدایا در امرى که معذور هستى . (بحارالانوار، ج 89، ص 199).

 1267 - حق روز جمعه
عن ابى عبدالله - علیه السلام - قال :
ان للجمعة حقا واجبا فایاک ان تضیع او تقصر فى شى ء من عبادة الله و التقرب الیه بالعمل الصالح ، و ترک المحارم کلها، فان الله یضاعف فیه الحسنات ، و یمحوفیه السیئات و یرفع فیه الدرجات و یومه مثل لیلده فان الستطعت ان تحییها بالدعاء و الصلاد فافعل ، فان الله یضاعف فیه الحسنات و یمحوفیه السیئات ، وان الله واسع کریم
از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمود: براى جمعه حقى است واجب ، بترس از اینکه آن را ضایع کنى ، یا در چیزى از پرستش خدا، ونزدیکى جستن به سوى او با عمل شایسته و ترک کردن همه حرامها کوتاهى کنى ، زیرا خداوند در آن نیکیها را مى افزاید و گناهان را محو مى سازد و در آن مقامها را بالا مى برد و روز آن مانند شبش هست واگر توانستى آن را با دعا و نماز احیا کنى ، بکن زیرا خداوند در آن نیکى ها را مى افزاید و گناهان را محو مى کند، همانا خداوند بسیار بخشنده و کریم است . (بحارالانوار، ج 89، ص 275).

 1268 - افضل روزها
عن الصادق - علیه السلام - قال :
ما طلعت الشمس بیوم افضل من یوم الجمعة ، و ان کلام الطیر فیه اذا لقى بعضها بعضا: سلام سلام یوم صالح
از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمودن خورشید به روزى طلوع نکرد که از روز جمعه افضل باشد، آنگاه که مرغان در آن روز به هم مى رسند گویند، سلام ، سلام ، روز مبارک است . (بحارالانوار، ج 89، ص 273).

 1269 - نماز جمعه و زندانیان
عن الصادق - علیه السلام - قال :
ان على الامام ان یخرج المحبسین فى الدین یوم الجمعة الى الجمعة و یوم العید الى العید و یرسل معهم فاذا قضوا الصلاة و العید ردهم الى السجن
از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمود: همانا برعهده امام است آنان را که زندانى هستند روز جمعه به نماز و روز عید به نماز عید بیرون آورد و ماءمورها را با آنان بفرستند، آنگاه که نماز را خواندند آنها را به زندان برگردانند. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 36).
ب ) ترک نماز جمعه

 1270 - کار در وقت نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من استاءجر اجیرا فلا یحسبه عن الجمعة فیاءثم
هرکس کارگرى را به کار گمارد، او را از رفتن به نماز جمعه منع نکند، که مرتکب گناه شده است . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 7).

 1271 - ترک نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
من ترک ثلاث جمع متعمدا من غیر علة طبع الله على قلبه
کسى که سه مرتبه عمدا وبدون جهت نماز جمعه را ترک کند، خداوند قلب او را مهر مى زند. (میزان الحکمه ، ج 5، ص 427).

 1272 - نتیجه ترک نماز جمعه
قال على - علیه السلام -
من ترک الجمعة ثلاثا متتابعة لغیر علة کتب منافقا
هرکس که سه نوبت پیاپى نماز جمعه را بدون عذر ترک نمایدت در زمره منافقان به شمار مى رود. (مستدرک الوسائل ، ج 8، ص 407، میزان الحکمه ، ج 5، ص 427).

 1273 - ترک جمعه بدون عذر
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من ترک الجمعة ثلاث مرات من غیر علة ولا مرض ولا عذر طبع الله على قلبه
هر کس سه بار نماز جمعه را بدون آن که بیمارى یا عذر دیگرى داشته باشد، ترک گوید، خداوند بر قلبش مهر مى زند. (کنزالعمال ، حدیث 21147).

 1274 - کفاره ترک جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من فاتته الجمعة بغیر عذر فلیتصدق بدرهم او نصف درهم اوصاع حنطة او نصف صاع
(قدامة بن وبره روایت کرده که ) پیامبرگرامى (ص ) فرمود: هر کسى که سه نماز جمعه را بدون عذر از دست دهد، باید یک درهم یا نیم درهم ، یک صاع یا نصف صاع گندم صدقه دهد. (کنزالعمال ، حدیث 21139).

 1275 - بى اعتنایى به نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من ترک ثلاث جمع تهاونا بها، طبع الله على قلبه
هر کسى که نماز جمعه را سه بار و از روى سهل انگایر و بى اعتنایى ترک کند، خداوند بر قلب او مهر مى زند. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 6، کنزالعمال ، حدیث 21133).

 1276 - مهر نفاق بر قلبها
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
لینتهین اقوام عن ودعهم الجمعات او لیختمن الله على قلوبهم ثم لیکونن من الغافلین
از ترک جمعه بپرهیزید که در غیر این صورت بر قلبهاى شما مهر نفاق زده خواهد شد، و در صف غافلان قرار خواهید گرفت .(کنزالعمال ، حدیث 21134).

 1277 - سبک شمردن نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
لایزال العبد متهاونا بالجمعة حتى یغضب الله علیه
بنده اى که نماز جمعه را سبک بشمارد، خداوند بر او خشم گیرد. (کنزالعمال ، حدیث 21155).))
ج ) آثار نماز جمعه

 1278 - ثواب نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان لکم فى کل جمعة حجة و عمرد فالحجة الهجیرة للجمعة و العمرة انتظار العصر بعد الجمعة
هر روز جمعه براى شما ثواب یک حج و یک عمره است ، حج شما شتاب و مبادرت به نماز جمعه و عمره است ، حج شما شتاب و مبادرت به نماز جمعه و عمره شما انتظار اقامه نماز عصر پس از نماز جمعه است . (کنزالعمال ، ج 7، ص 737، حدیث 21173).

 1279 - تاءثیر نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
ما من قدم سعت الى الجمعة الا حرم الله جسدها على النار
هرگامى که به سوى نماز جمعه برداشته شود، خداوند آتش دوزخ را بر صاحب آن گام حرام مى کند. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 3).

 1280 - آزادى از آتش
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان الله تعایل فى کل یوم جمعة ست ماءة الف عتیق یعقتهم من النار کلهم قداستو جبوا النار
همانا خداوند در هر روز جمعه صدهزارنفر را، که تمامى آن ها مستحق جهنم مى باشند از آتش دوزخ آزاد مى کند. (کنزالعمال ، حدیث 31034).

 1281 - اشتیاق مسافر به نماز جمعه
عن الصادق جعفر بن محمد عن ابیه علیهم السلام :
ایما مسافر صلى الجمعة رغبة فیها وحبا لها اعطاه الله - عزوجل - اجر مائة جمعة للمقیم
هر مسافرى که از روى اشتیاق نماز جمعه بخواند، خدا به او اجر صد نماز جمعه مقیم را بدهد. (امالى شیخ صدوق ، ص 11، وسائل الشیعه ، ج 5، ص 36).

 1282 - نماز جمعه کفاره گناهان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
الجمعة کفارة لمابینها و بین الجمعة التى قبلها، و زیادة ثلاثة ایام
نماز جمعه کفاره گناهان میان این جمعه و جمعه قبل و سه روز پیش از آن مى باشد. (کنزالعمال ، حدیث 21088).

 1283 - افزایش حسنات و محو گناه در روز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان یوم الجمعة سیدالایام یضاعف الله فیه الحسنات و یمحو فیه السیئات و یرفع فیه الدرجات و یستجیب فیه الدعوات و یکشف فیه الکربات و یقضى فیه الحوائج العظام
به درستى که روز جمعه سرور روزها است ، وخداوند در آن روز حسنات را مضاعف و گناهان را محو مى کند و درجات را بالا برده و دعاها رامستجاب مى نماید و گرفتاریها را برطرف و حاجات سنگین را برآورده مى سازد. (اصول کافى ، ج 3، ص 414).

 1284 - نماز جمعه سبب نزدیکى به خدا
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
یجلس الناس من الله یوم القیامة على قدر رواحهم الى الجمعات الاول والثانى و الثالث
روز قیامت مردم نزدیک خداوند متعال به اندازه رفتن آنها به نماز جمعه مى نشینند، هرکس اول برود در مرتبه اول از نزدیک مى نشیند سپس دوم و سوم ، یعنى از کرامت خداوند و سایر مهربانى هاى او. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 31).

 1285 - کفاره گناهان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
الجمعة الى الجمعة و الصلوات الخمس کفارات لما بینهن ما اجتنب الکبائر .
نماز جمعه تا نماز جمعه دیگر و نمازهاى پنجگانه ، کفاره گناهان میان جمعه ها است تا وقتى که از گناهان کبیره دورى نماید.(کنزالعمال ، ج 7، ص 720، ح 21089).

 1286 - آسوده از سؤ ال در قبر
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ما من مسلم یموت یوم الجمعة او لیلة الجمعة الا وقاه الله تعالى فتنة القبر
هر مسلمانى روز جمعه بمیرد، خداوند او را از سؤ ال نکیر و منکر نگه مى دارد. (کنزالعمال ج 7، ص 709، ح 21045).

 1287 - کفاره گناهان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
الغسل یوم الجمعة کفارة و المشى ء الى الجمعة کل قدم منها کعمل عشرین سنة فاذا فرغ من صلوة الجمعة اجیز بعمل ماءتى سنة
غسل روز جمعه کفاره گناه است ، و هر گامى که به سوى نمازجمعه برداشته مى شود، برابر عمل بیست سال است ، و چون از نماز جمعه فارغ شود به پاداش عبادت دویست سال نایل گردد. (کنزالعمال ، حدیث 2109).

 1288 - روز جمعه ملائکه بر درب مساجد
عن ابى سعید عن النبى -صلى الله علیه وآله -
اذا کان یوم الجمعة قعدت الملائکة على ابواب المسجد فیکتبون من جاء من الناس على قدر منازلهم ، فرجل قدم جزورا و رجل قدم بقرة و رجل قدم شاة و رجل قدم دجاجة و رجل قدم عصفورا و رجل قدم بیضة فاذا اذن المؤ ذن و جلس الامام على المنبر طووا الصحف و دخلوا المسجد یستمعون الذکر
چون روز جمعه فرا رسد، ملائکه بر درب مساجد نشسته و نام هرکس از مردم را که به مسجد آید، متناسب با موقعیت و منزلت اویادداشت نمایند. مردى ثوابش به اندازه اى باشد که گویا شترى در راه خدا داده و ثواب دیگرى به قدر قربانى گاوى وثواب فردى به اندازه هدیه گوسفندى و ثواب مردى به قدر انفاق مرغى و ثواب دیگرى برابر با دادن گنجشک و پاداش مرد دیگر به قدر بخشش تخم مرغ باشد، و وقتى مؤ ذن اذان گوید و امام جمعه در جایگاه قرار گیرد، دفاتر ثبت نام برچیده شود وفرشتگان براى شنیدن ذکر (خطبه یا...) داخل مسجد مى شوند. (کنزالعمال ، ج 7، ص 712، ح 21056)

 1289 - کار و نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
من استاءجر اجیرا ثم حبسه عن الجمعة یبؤ باءثمه ، و ان کان هو لم یحبسه اشترکا فى الاجر
هرکس کارگرى (در روز جمعه ) به کار گمارد سپس او را از شرکت در نماز جمعه منع کند، گناه او را بر عهده گرفته است و اگر وى را از شرکت در نماز جمعه باز ندارد (و کارگر در نماز شرکت کند) کارگر و کارفرما در ثواب آن نماز شریک هستند. (التهذیب ، ج 2، ص 175).

 1290 - شب معراج
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
لما اسرى بى الى السماء لیلة المعراج راءیت تحت العرش سبعین الف مدینة ، کل مدینة کدنیاکم ، و ملائکة ناشرى ، اجنحتهم ، یسبحون الله و یهللونه و یقولون : اللهم اغفر للذین یحضرون صلوة الجمعة اللهم اغفر للذین یغتسلون یوم الجمعة
وقتى که شب معراج مرا به آسمان بردند، زیر عرش خدا هفتاد هزار شهر را دیدم که هر شهرى همانند دنیاى شما بود. و فرشتگانى را دیدم که بالهایشان را گسترده بودند و خدا را تسبیح و تهلیل مى کردند و مى گفتند: خدایا کسانى را که در نماز جمعه حاضر مى شوند بیامرزد، خدایا کسانى را که روز جمعه غسل مى کنند، رحمت کن . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص ‍ 10 و 11).

 1291 - نماز جمعه و هراس روز قیامت
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ما من مؤ من مشى بقدمیه الى الجمعة الا خفف الله علیه اهوال یوم القیامة بعد ما یخطب الامام ، و هى ساعة یرحم الله فیها المؤ منین و المومنات
هر مؤ منى که پیاده به نماز جمعه برود، خداوند (پس ازخطبه امام )هراس روز قیامت را براى او سبک سازد، چرا که این ساعت همان ساعتى است که خداوند در آن ، مرد و زن مؤ من رامورد رحمت قرار مى دهد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 41).

 1292 - کسانى که به نماز جمعه نمى روند
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
لقد هممت انا مر رجلا یصلى بالناس ثم احرق على رجال یتخلفون عن الجمعة بیوتهم
هر آینه دستور دهم مردى راکه براى مردم امامت نماز جمعه کند، و مردم از شرکت در نماز جمعه سرباز زنند، سزاوار و به جا است که خانه آنان را آتش زنم . (کنزالعمال ، حدیث 21131).

 1293 - نماز جمعه و بشخودگى گناهان
عن رسوله -صلى الله علیه وآله -
من اتى الجمعة ایمانا و احتسابا استاءلف العمل
هرکس از نظرایمان و طلب پاداش آخرت به نماز جمعه بیاید، بندگى خدا را از سر گیرد (یعنى تمام گناهان گذشته او بخشوده مى شود). (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 3).

 1294- روز جمعه ملائکه بر درب مساجد
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
یبعث الملائکة یوم الجمعة الى ابواب المساجد یکتبون الاول فالاول فاذا صعد الامام على المنبر طویت الصحف
فرشتگان روز جمعه فرستاده مى شوند تا بر درب مساجد ایستاده و نام شرکت کنندگان در نماز جمعه را به ترتیب ورود به مسجد بنویسند و هنگامى که امام جمعه بر روى منبر (جایگاه خطبه ) قرار گرفت ، دفاتر ثبت نام برچیده مى شود. (کنزالعمال ، حدیث 21056).

 1295 - نفرین فرشتگان
عن النبى -صلى الله علیه وآله - قال :
من سافر یوم الجمعة علیه ملکان ان لایصاحب فى سفره ، ولا تقضى له حاجة
هر کس که در روز جمعه مسافرت کند، دو فرشته به وى نفرین مى کنند: در سفرش یارى نشود وبراى او حاجتى برآورده نگردد. (بحارالانوار، ج 89، ص 214).

 1296 - در فضیلت روز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
یوم الجمعه سیدالایام و اعظم عندالله من یوم الاضحى و یوم الفطر
پیامبر خدا -صلى الله علیه وآله - فرمود: روز جمعه آقاى روزهاست و نزد خدا از روز عید قربان و روز عید فطر بزرگتر است (و این امر اهمیت نماز جمعه و بزرگى و ثواب آن را مى رساند). (بحارالانوار، ج 89، ص 267).

 1297 - بخشودگى چهار گروه
عن رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اربعة یستاءنفون العمل : المریض اذا برء و المشرک اذا اسلم ، و الحاج اذا فرغ و المنصرف من الجمعة
چهار نفر بندگى از سرگیرند (یعنى گناهان گذشته آنها بخشوده مى شوند): بیمار آنگاه که خوب شود، و مشرک آنگاه که اسلام آورد، حج گزارنده آنگاه که فارغ شود، و کسى که از نماز جمعه برگردد.(بحارالانوار، ج 89، ص 197)

 1298 - وضو براى نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من توضاء فاءحسن ثم اتى الجمعة فدنا و انصت و استمع غفر له مابینه و بین الجعة الاخرى ، و زیادة ثلاثة ایام
هرکس وضو بگیرد و وضو را نیکو انجام دهد، سپس به نماز جمعه بیاید و به خطبه ها گوش فرادهد، گناهان وى در فاصله میان آن جمعه و جمعه دیگر و سه روز بیشتر از آن بخشیده شود. (سنن ابن ماجد، ج 1 حدیث 196/1076).

 1299 - برترى جمعه هاى ماه رمضان
عن جابر قال ابوجعفر - علیه السلام -
ان لجمع شهر رمضان لفضلا على جمع سائر الشهور کفضل رسول الله -صلى الله علیه وآله - على سائر الرسل
امام باقر (ع ) فرمود: همانا براى جمعه هاى ماه رمضان بر جمعه هاى سایر ماهها برترى است مانند برترى پیامبر خدا (ص ) بر سایر پیامبران (بحارالانوار، ج 89، ص 83).

 1300 - پیشى گیرندگان به سوى بهشت
عن الصادق - علیه السلام - قال :
فضل الله الجمعة غیرها من الایام ، و ان الجنان لتزخرف و تزین یوم الجمعة لمن اتاها، و انکم لتتسابقون الى الجنة على قدر سبقکم الى الجمعة ، و ان ابواب السماء لتفتح لصعود اعمال العباد
از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمودن خداوند متعال روز جمعه را بر سایر روزها برترى داده و بهشت ، روز جمعه براى آنان که به آن مى آیند زینت داده مى شود، و شما به اندازه پیشى گرفتنتان به سوى نماز به بهشت پیشى مى گیرید، و در این روز درهاى آسمان براى بالا رفتن علمهاى بندگان باز مى شود. (بحارالانوار، ج 89، ص 213).

 1301 - ثواب نماز جمعه براى نمازگزاران
عن عبدالله عباس قال :
اذا کان یوم امر الله تعالى ان ینصب عندالبیت المعمور منبرا و تحتوشه الملائکة و یؤ ذن جبرئیل و یقدم میکائیل و یصلون الملائکة خلفه فاذا فرغوا یقول جبرئیل : الهى و هبت ثواب هذا الاذن لامة محمد -صلى الله علیه وآله - یقول میکائیل : و هبت ثواب هذه الامامة للاءئمة من امة محمد -صلى الله علیه وآله - و تقول الملائکة : و هبنا ثواب هذعه الصلوة للمصلین من امة محمد -صلى الله علیه وآله - فیقول الله تعالى تجودون على و انا اولى بالجود و الکرم اشهدکم انى غفرت ذنوب امة محمد -صلى الله علیه وآله - فیفرقون الى الجمعة الاخرى
ابن عباس مى گوید: هنگامى که روز جمعه فرا رسد، خداى تعالى امر فرماید تا منبرى در بیت المعمور، نصب شود و فرشتگان اطراف آن گرد آیند و جبرئیل اذان گوید و میکائیل امامت کند و ملائکه پشت سر او نماز گزارند، و چون فارغ شوند جبرئیل گوید: خداوندا ثواب این اذان را به امت محمد -صلى الله علیه وآله - هدیه نمودم ، و میکائیل گوید: ثواب این امامت جمعه را به امامان محمد (ص ) بخشیدم ، و فرشتگان گویند: ثواب این نماز(جمعه ) را به نمازگزاران امت محمد (ص ) هدیه نمودیم ، و خداوند گوید: شما بر خلق من جود وکرم نمودید و من به جود و کرم سزاوارترم ، شمارا گواه مى گیرم که گناهان امت محمد (ص ) را بخشیدم ، آنگاه تا جمعه دیگر پراکنده مى شوند. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص ‍ 61)

 1302 - فضایل روز جمعه :
عن رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان یوم الجمعة سید الایام ، یضاعف الله فیه السیئات و یرفع فیه الدرجات و یستجیب فیه الدعوات و یکشف فیه الکربات و یقضى فیه الحاجات العظام و هو یوم المزید، لله فیه عتقاء و طلقاء من النار، ما دعالله فیه احد من الناس ، و عرف حقه و حرمته الا کان حتما على الله ان یجعله نم عتقائه و طلقائه من النار، و ان مات فى یومه ولیلته مات شهیدا و بعث امنا و ما استخف احد بحرمته و ضیع حقه الا کان حقا على الله - عزوجل - ان یصلیه نار جهنم الا ان یتوب
از پیامبر خدا -صلى الله علیه وآله - نقل شده که فرمود: همانا روز جمعه آقاى روزهاست ، و خداوند در آن نیکیها را زیاد گرداند، گناهان را محو مى نماید، مقامها را بالا مى برد، دعاها را قبول مى کند، غمها رابرطرف مى سازد، حاجتهاى بزرگ را روا مى سازد و آن روز، روز افزون است و در آن روز خداوند مخلوقى را از آتش مى کند در آن روز هر کسى از مردم خدا بخواند، حق و حرمت آن روز را بشناسد، و بر خداوند واجب است که او را از رها شدگان و آزادشدگان از آتش قرار دهد اگر در روز یا شب بمیرد، شهید مى میرد، و ایمن برانگیخته مى شود و اگر کسى آن روز را سبک بشمارد و حق آن را ضایع گرداند، برخداوند عزوجل حق است که او را بر آتش جهنم داخل کند، مگر اینکه توبه کند. (بحارالانوار، ج 89، ص ‍ 274).

 1303 - فرشتگان و نماز جمعه :
عن النبى -صلى الله علیه وآله - قال
اذا کان یوم الجمعة کان على باب المسجد ملائکة یکتبون الاول فالاول فاذا جلس الامام طووا الصحف ، و جاؤ ا یستمعون الذکر
هنگامى که روز جمعه شد، بر در مسجد فرشتگانى باشند که داخل شونده اول و دوم را به ترتیب مى نویسند، چون امام به خواندن خطبه شروع کرد، کاغذها را مى پیچند، و مى آیند به ذکر خداگوش فرا مى دارند. (بحارالانوار، ج 89، ص 12).

 1304 - نزول رحمت در روز جمعه
روى المعلى بن خنیس قال :
سمعت اباعبدالله - علیه السلام - یقول : من وافق منکم یوم الجمعة فلا یشغلن بشى ء غیر العبادة فیه یغفر للعباد، و تنزل علیهم الرحمة
معلى بن خنیس روایت کرده ، گفت : از امام صادق (ع ) شنیدم که مى فرمود: هر کس از شما روز جمعه را درک کند، به چیزى جز عبادت نپردازد، زیرا در آن روز آمرزیده مى شود و بر آنان رحمت نازل مى گردد.(بحارالانوار، ج 89، ص 275).
د) آداب و کیفیت نماز جمعه :

 1305 - خطبه جزء نماز است :
قال الصادق - علیه السلام -
انما جعلت الجمعة رکعتین من اجل الخطبتین ، فهى صلاة حتى ینزل الامام
از این رو نماز جمعه دو رکعت است که دو خطبه قبل از نماز به جاى دو رکعت است و آن دو خطبه جزء نماز است تا خطیب فرود آید. (وسائل الشیعه ، ج ، 5 ص 15).

 1306 - محدوده نماز جمعه
عن ابى جعفر - علیه السلام - قال :
تجب الجمعة على کل من کان منها على فرسخین
نماز جمعه بر کسى که در دو فرسنگى آن قرار دارد، واجب است . (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 12).

 1307 - استثناء سه گروه از وجوب نماز جمعه
قال على - علیه السلام -
الجمعة واجبة على کل مؤ من الا الصبى و المراءة و العبد و المریض
نماز جمعه بر هر فرد مؤ من واجب است مگر بر کودک ، زن ، بنده و مریض (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 10).

 1308 - وقت نماز جمعه :
قال الصادق - علیه السلام -
اذا زالت الشمس یوم الجمعة فابداء بالمکتوبة
وقتى که زوال در روز جمعه حاصل شد، نماز فریضه را شروع کن . (اصول کافى ، ج 2، ص 42).

 1309 - شرط اجراى نماز جمعه در شهر:
قال الصادق - علیه السلام -
لاجمعة الا فى مصر تقام فیه الحدود
نماز جمعه تنها در شهرى که در آن حدود شرعى اجرا گردد، اقامه مى شود. (تهذیب ، ج 3، ص 238).

 1310 - اعمال قبل از شرکت در نماز جمعه :
قال الباقر - علیه السلام -
لا تدع الغسل یوم الجمعة فانه سنة و ثم الطیب و البس صالح ثیابک ولیکن فراغک من الغسل قبل الزوال فاذا زالت فقم و علیک بالسکینة و الوقار
غسل روز جمعه را مکن ، که کارى مستحب است و عطر استعمال کن و لباس شایسته خویش را بپوش و باید پیش از ظهر از غسل فارغ گردى ، و چون ظهر شد (براى شرکت در نماز جمعه ) بلند شو و بر تو باد به رعایت آرامش و وقار. (اصول کافى ، ج 3 ص 417).

 1311 - آمادگى براى نماز جمعه از روز قبل
عن ابى جعفر - علیه السلام - قال :
و الله لقد بلغنى ان اصحاب النبى -صلى الله علیه وآله - کانوا یتجهزون للجمعة یوم الخمیس ، لانه یوم مضیق على المسلمین
قسم به خداوند، که شنیده ام که اصحاب پیامبر از روز پنجشنبه خود را براى اقامه نماز جمعه آماده مى کردند، چون روز جمعه براى مسلمین محدود و فشرده بود. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 46) .

 1312 - سکوت هنگام خطبه
قال الصادق - علیه السلام -
اذا خطب الایام یوم الجمعة فلا ینبغى لاحد ان یتکلم حتى یفرغ الامام من خطبته
هنگامى که امام در روز جمعه خطبه مى خواند شایسته نیست کسى حرف بزند تا آنگاه که امام از خطبه فارغ شود. (اصول کافى ، ج 3، ص 421).

 1313 - استفاده از منبر در نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
کان رسول الله -صلى الله علیه وآله - اذا خرج الى الجمعة قعد على المنبر حتى یفرغ المؤ ذنون
چون رسول خدا -صلى الله علیه وآله - به مصلاى جمعه مى رفت ، بر روى منبر مى نشست تامؤ ذن از گفتن اذان فارغ گردد. (تهذیب ، ج 3 ص 244).

 1314 - نتیجه رعایت آداب نماز جمعه
قال النبى -صلى الله علیه وآله -
من اغتسل یوم الجمعة و مس من طیب امراءته ، ان کان لها و لبس من صالح ثیابه ثم لم یتخط رقاب الناس و لم یلغ عند الموعظة کان کفارة لما بینهما و من لغى و تخطى رقاب الناس کانت له له ظهرا
هرکس روز جمعه غسل نماید، و از عصر همسرش به خود بزند و جامه مناسبى بپوشد و به هنگام عبور از صفهاى نماز جمعه پاى بر روى لباس و سر و دوش مردم نگذارد و هنگام خطبه خواندن امام سخن نگوید، نماز جمعه او کفاره گناهان او در فاصله دو نماز جمعه مى باشد، ولى اگر در بین خطبه ها حرف بزند باید نماز ظهر بخواند. (بحارالانوار، ج 81، ص ‍ 212).

 1315 - وجوب سکوت هنگام خطبه
قال الباقر - علیه السلام -
اذا قام الامام یخطب فقد وجب على الناس الصمت
هنگامى که امامساءله روز جمعه ) خطبه مى خواند بر مردم واجب است که سکوت نمایند. (فروع کافى ، ج 3، ص 421).

 1316 - عدالت درامام جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
لا جمعة الا مع امام عدل تقى
نماز جمعه به امامت عادل با تقوا اقامه مى شود.(مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 40).

 1317 - نظافت در نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من قلم اظافیره یوم الجمعة و اخذ من شاربه و استاک و افرغ على راءسه من الماء حین یروح الى الجمعة شیعه سبعون الف ملک کلهم یستغفرون له و یشفعون له
هر کس ناخنها و شارب خود را در روز جمعه بگیرد، و مسواک زند و چون آهنگ نماز جمعه کند بر سرش آب بریزد(غسل کند) هفتاد هزار فرشته او را بدرقه نمایند و جملگى برایش ‍ استغفار نموده و شفاعتش کنند.(مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 46).

 1318 - چگونه به نماز جمعه برویم
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من اغتسل یوم الجمعة واستاک و مس من طیب کان عنده و لبس من احسن ثیابه ثم خرج حتى اتى الى الجمعة و لم یتخط رقاب الناس ثم انصت الى الخطبة کان کفارد ما بینها و بین الجمعة التى قبلها و زیادة ثلاثة ایام ، لقوله تعالى : من جاء بالحسنة فله عشر امثالها
هرکس روز جمعه غسل کرده مسواک زند، و از عطرى که دارد استعمال نماید و بهترین جامه اش را بپوشد، سپس از خانه بیرون رود تا به مصلاى جمعه برسد و (هنگام گذشتن از صف نمازگزاران ) پا بر دوش آنها نگذارد و سپس به خطبه گوش فرا دهد، این عمل او کفاره گناهانى است که در فاصله میان آن جمعه تا جمعه پیشین و سه روز پس از آن از وى سرزده است ، زیرا خداى تعالى مى فرماید: هرکس کارى نیک انجام دهد ده برابر پاداش دریافت مى دارد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 43).

 1319 - آداب امام جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
ینبغى للامام یوم الجمعة ان یتطیب و یلبس احسن ثیابه و یتعمم
سزاوار است براى امام جمعه روز جمعه ، عطر بزند، و بهترین لباس را بپوشد، و عمامه بر سر بگذارد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 28).

 1320 - آداب نماز جمعه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من اغسل یوم الجمعة و لبس صالح ثیابه و مس من طیب اهله ، ثم راح الى الجمعة و لم یؤ ذ و لم یتخط رقاب الناس کان کفارة ما بینه و بین الجمعة الاخرى و زیادة ثلاثة ایام الى ما شاء الله من الاضعاف ، لان الله یقول : من جاء بالحسنة فله عشر امثالها، و یؤ ت من لدنه اجرا عظیما بعدالعشر
هرکس روز جمعه غسل نماید وجامه مناسبى بپوشد، و از عطر خانواده استعمال نماید، سپس به سوى نماز جمعه راونه گردد، و (در مصلا و مسیر حرکت ) موجبات اذیت و آزار کسى را فراهم نساخته و پا بر دوش مردم نگذارد این عمل او کفاره گناهانى است که میان این جمعه و جمعه دیگر و سه روز پس از آن ، از او سر زده است و چون خدا خواهد مضاعف کند، زیرا خداوند مى فرماید: هرکس کار نیک انجام دهد، براى او ده برابر ثواب خواهد بود، و از سوى خدا به او اجرى عظیم داده خواهد شد، پس از تکیه ده برابر پاداش یابد. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 88).

 1321 - واجب شدن نماز جمعه
قال الباقر - علیه السلام -
تجب (الجمعة ) على سبعة نفر من المسلمین
وقتى تعداد نمازگزاران به هفت تن رسید، نماز جمعه واجب مى شود. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 8).

 1322 - نشستن بین دو خطبه
ان النبى -صلى الله علیه وآله - کان یخطب خطبتین ، یجلس بینهما، جلسة ، زاد بشر: و هو قائم
پیامبر اکرم (ص ) در نماز جمعه دو خطبه مى خواند و میان آن دو کمى مى نشست ((بشر))مى افزاید: آن حضرت بین دو خطبه در حالت ایستاده ، مکث و سکوت مى کرد. (سنن ابن ماجد،، ج 1 حدیث 198/1090)

 1323 - جمعیت نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
اذا کان قوم فى قریة صلوا اربع رکعات فان کان لهم من یخطب بهم جمعوا اذا کانوا خمسة نفر، و انما جعلت رکعتین لمکان الخطبتین
اگر کسانى در جایى بودند که (به جاى نماز جمعه ) نماز ظهر، بگزارند، و چنانچه در میان آنها کسانى باشد که قادر به خواندن خطبه جمعه باشد وتعداد حاضران نیز پنج نفر باشد، باید نماز جمعه بخوانند نماز جمعه به جهت وجود دو خطبه دو رکعت مقرر شده است . (تهذیب ج 3، ص 238)

 1234 - صفوف اول را پر کنید
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان النبى الله -صلى الله علیه وآله - قال : احضروا الذکر وادنوا من الامام فان الرجل لا یزال یتباعد حتى یؤ خر فى الجنة و ان دخلها
به نماز جمعه حاضر شوید و نزدیک امام بنشینید، چرا که یک فرد هر چه از امام جمعه دور بنشیند در رفته به بهشت در آخر قرار مى گیرد؛ گرچه داخل آن شود. (سنن ابى داود، ج 1، حدیث 663/1108).

 1325 - شرایط شروع نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
یبداء بالخطبة یوم الجمعة قبل الصلوة ، و اذا صعد الامام جلس ، و اذن المؤ ذنون بین یدیه ، فاذا فرغوا من الاذان قام فخطب و وعظ ثم جلس جلسة خفیفة ، ثم قال فخطب خطبة اخرى یدعو فیها، ثم اقام المؤ ذنون للصلوة و نزل فصلى الجمعة رکعتین یجهر فیها بالقرئة
خطبه نماز جمعه پیش از نماز خوانده مى شود و چون امام درجایگاه نماز قرار گرفت مى نشیند و مؤ ذنها در حضور او اذان مى گویند و هنگامى که اذان پایان یافت امام بلند شده و به خواندن خطبه و موعظه مى پردازد، و در پایان خطبه اول اندکى مى نشیند، سپس بلند مى شود و خطبه دیگر را ایراد کرده و دعا مى نماید، سپس اذان گویان اقامه نماز مى گویند، امام از جایگاه پایین مى آید و دو رکعت نماز جمعه گزارده و قرائت نماز را بلند مى خواند. (سنن ابى داود، ج 1، ص 651، حدیث 652/1080).

 1326 - مردم به چه صورت بنشینند؟
قال على - علیه السلام -
یستقبل الناس الامام (عندالخطبة ) بوجوههم و یصغون الیه
مردم به هنگام خطبه رو به روى امام مى نشینند و به خطبه او گوش فرا مى دهند.(مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 102).

 1327 - پوشش امام جمعه :
قال الصادق - علیه السلام -
ینبغى للامام الذى یخطب الناس یوم الجمعة ان یلبس عمامة فى الشتاء و الصیف و یتردى ببرد یمنى او عدنى و یخطب و هو قائم یحمدالله و یثنى علیه ثم یوصى بتقوى الله و یقرء سورة من القرآن صغیرة ثم یجلس ثم یقوم فیحمد الله و یثنى علیه و یصلى على محمد -صلى الله علیه وآله - و على ائمة المسلمین و یستغفر للمؤ منین و المؤ منات فاذا فرغ من هذا اقام المؤ ذن فصلى بالناس رکعتین یقراء فى الاولى بسورة الجمعة و فى الثانیة بسورة النمافقین
شایسته است خطیب (امام ) جمعه در تابستان و زمستان عمامه بگذارد و عبایى از برد یمنى یاعدنى بپوشد و خطبه را ایستاده ایرادکند، سپس حمد و ثناى الهى گوید و مردم را به تقوا سفارش نماید، و (در پایان خطبه ) سوره کوچکى از قرآن بخواند وبنشیند، و بعد (براى خطبه دوم )بلند شود و حمد و ثناى خدا کند و صلوات بر محمد و بر ائمه مسلمین بفرستد و براى زنان و مردان مؤ من طلب استغفار نماید. چون خطبه تمام شد، مؤ ذن اقامه بگوید، آنگاه امام دو رکعت نماز (در رکعت اول سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقون ) بخواند. (اصول کافى ، ج 3، ص 421).

 1328 - حضور در مصلا پیش از شروع خطبه ها
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان الملائکة على ابواب المسجد یکتبون الناس على منازلهم جاء فلان من ساعة کذا و کذا و جاء فلان من ساعة کذا و کذا، جاء فلان و الامام یخطب ، جاء فلان فادرک الصلوة ، و لم یدرک الخطبة
فرشتگان (در روز جمعه ) بر درهاى مساجد قرار گیرند، و اسامى مردم را حسب زمان حضورشان ثبت مى نمایند و بنویسند که فلان نمازگزار ساعت چند فلانى ساعت چند و فلانى چه ساعتى وارد شد که امام جمعه در حال خواندن بود، وفلان فرد آمد و نماز جمعه را درک کرد و به خطبه نرسید. (کنزالعمال ، حدیث ، 21178).

 1329 - دو خطبه به جاى دو رکعت
قال الصادق - علیه السلام -
انما جعلت الخطبة عوضا عن الرکعتین اسقطتا من صلوة الظهر فهى کالصلوة لایحل فیها الا ما یحل فى الصلوة
خطبه هاى (نماز جمعه ) را به جاى دو رکعتى که از نماز ظهر برداشته شده ، قرار داده اند، پس آنها نیز همچون نمازند و جایز نیست در آنها، مگر آنکه در نماز جایز شمرده شده است . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 15).

 1330 - امام جمعه و خطبه
قال الصادق - علیه السلام -
یبداء بالخطبة یوم الجمعة قبل الصلوة
روز جمعه قبل از نماز جمعه خطبه ایراد مى گردد.(مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 23).

 1331 - رعایت ادب در خطبه ها
عن عدى بن حاتم :
ان خطیبا خطب عندالنبى -صلى الله علیه وآله - فقال : من یطع الله و رسوله و من یعصهما فقال : قم و اذهب بئس الخطیب انت
شخصى نزد پیامبر -صلى الله علیه وآله - خطبه اى خواند و گفت : چه کسى اطاعت خدا ورسولش را مى کند و هرکسى که نافرمانى آن دو را مى نماید؟)) حضرت فرمود: بلند شو برو !که بد خطیبى هستى (سنن ابى داود، ج 1، حدیث 69/1099)

 1332 - خطبه هاى کوتاه
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان قصر الخطبة و طول الصلوة مئنة عن فقه الرجل ، فاطیلوا الصلوة ، و اقصروا الخطبة و ان من البیان ، سحرا و انه سیاءتى بعدکم اقوام یطیلون الخطب و یقصرون الصلوة
به درستى که کوتاهى خطبه و طولانى ساختن نماز نشانه فقاهت امام جمعه است ، پس نماز را طولانى و خطبه را کوتاه کنید که بعضى از سخنها دلربا است پس از شما مردمى بیایند که خطبه ها را طولانى و نماز را کوتاه برگزار نمایند. (کنزالعمال ج 7، ص 748 ح 21223)

 1333 - امام جمعه و سلام
عن على - علیه السلام -
انه کان اذا صعد المنبر سلم على الناس
على (ع ) هرگاه بر منبر مى نشست ، به مردم سلام مى کرد. (بحارالانوار، ج 89، ص 257).

 1334 - آداب ورود به نماز جمعه
قال على - علیه السلام -
لا باءس بان یتخطى الرجل یوم الجمعة الى مجلسه حیث کان فاذا خرج الامام فلا یتخطان احد رقاب الناس ولیجلس حیث یتیسر الا من جلس على الابواب و منع الناس ان یمضوا الى السعة فلا حرمة ان یتخطاه
مانعى ندارد که نمازگزار روز جمعه به جاى سمت خود در نماز گام بردارد، ولى وقتى امام براى خطبه خواندن آماده شد، کسى نباید بر سر و گردن مردم راه برود بلکه باید هر کجا که ممکن بود بنشیند مگر کسى که در کنار درهاى ورودى نشسته باشد و وجود او در آنجا مانع ورود دیگران به قسمتهاى خالى باشد که در این صورت اگر لگدمال شود حرمتى ندارد. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 94).

 1335 - نظافت براى نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
لیتزین احدکم یوم الجمعة یغتسل و یتطیب و یسرح لحیته و یلبس انظف ثیابه ولیتهیاء للجمعة ولیکن علیه فى ذلک الیوم السکینة و الوقار
باید هر یک از شما در روز جمعه خود را بیاراید (رعایت چهار نوع نظافت :)
1 - غسل کند.
2 - عطر بزند
3 - ریش و موهاى خود را شانه کند.
4 - پاکیزه ترین جامه هایش را بپوشد و براى نماز جمعه آماده شود، البته باید آرامش و وقار در رفتار او نمایان باشد. (فروع کافى ، ج 3، ص 417).

 1336 - شیوه پیامبر (ص )
قال عن جابربن سمرة :
کان رسول الله -صلى الله علیه وآله - لایطیل الموعظة یوم الجمعة انما هن کلمات یسیرات
شیوه پیامبر خدا (ص ) چنین بود که روز جمعه موعظه را طولانى نمى کرد، بلکه مواعظ او کلماتى اندک بودند. (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 633).

 1337 - سوره مؤ منون و منافقون در نماز جمعه
عن النبى -صلى الله علیه وآله - قال :
یقرء فى الجمعة فى الرکعة الاولى بسورة الجمعة لیحرض بهاالمؤ منین و فى الثانیة بسورة المنافقین لیفرع بها المنافقون
از پیامبر خدا -صلى الله علیه وآله - نقل شده که فرمود: دررکعت اول نماز جمعه سوره جمعه خوانده شود تا به آن مؤ منین را راغب کند و در رکعت دوم سوره منافقین خوانده شود تا به وسیله ان منافقین را بترساند. (بحارالانوار، ج 89، ص 221).

 1338 - برگرفتن زینت در روز جمعه
عن الصادق - علیه السلام - فى قوله - عزوجل - خذوا زینتکم عند کل مسجد قال : فى العیدین و الجمعة
از امام صادق (ع ) در تفسیر سخن خداوند عزوجل : ((زینت خود را نزد هر پرستشگاه برگیرید))نقل شده است که حضرت فرمود: در عید قربان و فطر و جمعه . (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 78).

 1339 - دعاى پس از نماز جمعه
قال الصادق - علیه السلام -
من قراء یوم الجمعة بعد فراغه من صلوة الجمعة و قبل ان یثنى رجلیه سورة الاخلاص سبع مرات و فاتحة الکتاب مرة ، و قل اعوذ برب الناس سبع مرات ، لم ینزل به بلیة و لم تصبه فتنة الى یوم الجمعة الاخرى فان قال : اللهم اجعلنى من اهل اجلنة التى حشوها برکة و عمارها الملائکة مع نبینا محمد -صلى الله علیه وآله - و ابینا ابراهیم جمع الله - عزوجل - بینه و بین محمد و ابراهیم - صلوات الله علیهما و الهما - فى دار السلام - صلى الله على محمد و ابراهیم و على الهما الطاهرین
هر کس روز جمعه پس از فراغت از نماز جمعه وقبل از آنکه پایش را جمع کند هفت بار سوره اخلاص و یک بار سوره حمد و هفت سوره ناس را بخواند، تا جمعه آینده بر او گرفتارى و آسیبى نمى رسد. و اگر بگوید: خدایا مرا از اهل بهشت قرار بده ، بهشتى سرشار از برکت که فرشتگان آباد کننده آنند، همراه پیامبرمان محمد (ص ) و پدرمان ابراهیم (ع ) خداوندمیان او و حضرت محمد و حضرت ابراهیم در بهشت جمع مى کند. درود خدا بر پیامبر اسلام وحضرت ابراهیم و دودمان آنان . (مستدرک الوسائل ، ج 6، ص 90).

منبع: جامع آیات و احادیث موضوعى نماز (جلد دوم ) عباس عزیزى