1085 - قلب نورانى
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان العبد اذا تخلى بسیده فى جوف اللیل المظلم و ناجاه اثبت
الله النور فى قلبه
هنگامى که بنده اى در دل شب تاریک با خداى خود خلوت کرده و با او مناجات کند، خدا
قلب او را نورانى خواهد ساخت . (میزان الحکمه ، ج 5، ص 419).
1086 - سفارش پیامبر (ص ) به على (ع )
عن رسول الله -صلى الله علیه وآله -
یاعلى و علیک بصلاة اللیل و علیک بصلاة اللیل و علیک بصلاة
اللیل
پیامبر اکرم (ص ) سه بار فرمود: یا على بر تو باد به خواندن نماز است .
(بحارالانوار، ج 87، ص 157).
1087 - محبوبترین چیزها
عن النبى -صلى الله علیه وآله -
الرکعتان فى جوف اللیل احب الى من الدنیا و مافیها
دو رکعت نماز در دل شب نزد من ، از دنیا وآنچه که در آن است ، محبوبتر است . (وسائل
الشیعه ، ج 5، ص 276).
1088 - شرف مؤ من
قال الصادق - علیه السلام -
شرف المؤ من صلاته باللیل
شرف مومن به نماز شب او است . (بحارالانوار، ج 87، ص 141).
1089 - رضوان خدا
عن الرضا - علیه السلام -
رضوان الله الصلوة باللیل
نماز شب ، رضوان (خشنودى ) خدا را به همراه دارد. (من لایحضره الفقیه ، ج 1 ص 412)
1090 - گناه باعث محرومیت از نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
ان الرجل یذنب فیحرم صلوة اللیل
هرآینه انسان مرتکب گناهى مى شود و در نتیجه را، از نماز شب محروم مى گردد. (میزان
الحکمه ، ج 5، ص 422).
1091 - فواید نماز
قال على - علیه السلام -
قیام اللیل مصححة للبدن و تمسک باخلاق و رضى رب العالمین
برخاستن براى نماز شب موجب تندرستى و پایبندى به اخلاق پیغمبران است وخدا را خشنود
مى کند. (میزان الحکمه ، ج 5، ص 421).
1092 - سبب محرومیت از نماز شب
قال الباقر - علیه السلام -
جاء الرجل الى امیرالمؤ منین - علیه السلام - فقال : یاامیرالمؤ منین انى قد حرمت
الصلوة باللیل فقال امیرالمؤ منین : انت رجل قد قیدتک ذنوبک
مردى نزد امیرالمؤ منین (ع ) آمد و گفت : من از نماز شب محروم شده ام ، امام على (ع
) فرمود: گناهانت تو را گرفتار نموده است . (بحارالانوار، ج 83، ص 127).
1093 - نتیجه نماز شب ابراهیم (ع )
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ما اتخذ الله ابراهیم خلیلا - علیه السلام - الا لاءطعامه
الطعام و صلوته باللیل و الناس نیام
خداوند ابراهیم (ع ) را به مقام خلیلى خود برنگزید، مگر به دو چیز: اول این که مردم
را اطعام مى کرد و دیگر این که هنگامى که مردم در خواب بودند، نماز مى خواند.
(بحارالانوار، ج 74 ص 282، میزان الحکمه ، ج 5 ص 417).
1094 - زینت آخرت
قال الصادق - علیه السلام -
ان الثمانى رکعات یصلیها العبد اخر اللیل زینة الاخرة
هشت رکعت نمازى که بنده در آخر شب مى خواند، زینت آخرت است . (بحارالانوار تج 83، ص
126).
1095 - سلامتى بدن
قال على - علیه السلام -
قیام اللیل مصحة للبدن
بیدارى شب ، مایه سلامتى بدن است . (بحارالانوار، ج 87، ص 144).
1096 - قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من کثرت صلاته باللیل حسن وجهه بالنهار
هر که بسیار نماز شب بخواند، روز چهره او زیبا ونوارنى است . (نهج الفصاحه ، ص
580).
1097 - دروغ و محرومیت از نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
ان الرجل لیکذب الکذبة فیحرم بها عن صلوة اللیل
چه بسا مردى با گفتن دروغى ، از فیض نماز محروم مى شود. (بحارالانوار، ج 87، ص
146).
1098 - نماز شب ، موجب درمان بیمارى ها
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
علیکم بصلاة اللیل فانها سنة نبیکم و داءب الصالحین قبلکم و مطردة الداء عن اجسادکم
نماز شب را به پا دارید، زیرا نماز شب سنتى است از پیامبرتان رسول الله (ص ) و رسم
صالحان و پاکانى است که قبل از شما بودند نماز شب موجب طرد و دفع بلا و دردها و
بیمارى ها از بدن شما مى باشد. (تفسیر صافى ، ص 265، ثواب الاعمال ، ص 96).
1099 - اهمیت نماز شب (نماز وتر).
قال ابوجعفر - علیه السلام -
من کان یؤ من بالله والیوم الاخر فلا یبیتن الا بوتر
هرکس به خدا و روز جزا ایمان دارد، نباید شب را به صبح برساند مگر این که نماز وتر
را به جا آورد. (بحارالانوار، ج 87، ص 145).
1100 - دعا براى مؤ منین
عن ابى عبدالله - علیه السلام - قال :
من قدم اربعین رجلا من اخوانه فدعا لهم ثم دعا لنفسه ،
استجیب له فیهم و فى نفسه
امام صادق (ع ) فرمود: کسى که در قنوت نماز وتر براى چهل مؤ من وسپس براى خود دعا
کند، خداوند دعاهاى وى را مستجاب گرداند. (وسائل الشیعه ، ج 4، باب 45).
1101 - سفارش جبرئیل
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
مازال جبرئیل یوصینى بقیام اللیل حتى ظننت ان اخیار امتى لن
یناموا من اللیل الا قلیلا
جبرئیل (ع ) همچنان مرا به قیام شب و نماز در آن سفارش مى نمود که من گمان کردم
خوبان و برگزیدگان امت من شب را نمى خوابند، مگر اندکى . (بحارالانوار، ج 76، ص
333).
1102 - رحمت خدا بر زوجین
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اذا ایقظ الرجل اهله من اللیل توضیا و صلیا کتبا من الذاکرین
الله کثیرا و الذاکرات
هرگاه مردى همسر خویش را در نیمه هاى شب بیدار کند و با هم وضو بسازند و به نماز
بایستند، آنان از ذاکرانى ، که خداوند - تبارک و تعالى - بسیار یاد مى کنند، محسوب
مى گردند. (میزان الحکمه ، ج 5، ص 418).
1103 - ریزش گناهان
قال الصادق - علیه السلام -
صلاة المؤ من باللیل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار
نماز شب گناهانى را که مؤ من در روز مرتکب شده است ، از بین مى برد. (ثواب الاعمال
، ص 100).
1104 - قضاى نماز شب
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان الله یباهى بالعبد یقضى صلوة اللیل بالنهار یقول :
ملائکتى عبدى یقضى ما لم افترضه علیه الشهدوا انى قد غفرت له
همانا خداوند مباهات مى کند به بنده اى که نماز شب را در روز قضا کند و مى فرماید:
اى فرشتگان من ! بنده من قضا مى کند چیزى را که من براو واجب نکرده ام گواه باشید
که من او را آمرزیدم . (بحارالانوار، ج 87، ص 202).
1105 - تاءثیرات نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
صلوة اللیل تبیض الوجه و صلوة اللیل تطیب الریح و صلوة اللیل
تجلب الرزق
نماز شب چهره را سفید، بوى را خوش و روزى را جلب مى کند(گسترش مى دهد). (علل
الشرایع ، ص 363، میزان الحکمه ، ج ، ص 421).
1106 - ضمانت روزى
قال الصادق - علیه السلام -
کذب من زغم انه یصلى صلاة اللیل و هو یجوع ان صلاة اللیل
تضمن رزق النهار
دروغ گفت کسى که بگوید نماز شب مى خواند و گرسنگى مى کشد، زیرا نماز شب روزى روز را
ضمانت مى کند. (بحارالانوار، ج 87، ص 15).
1107 - نماز شب ، چراغ قبر
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
صلوة اللیل سراج لصاحبها، فى ظلمة القبر
نماز شب چراغى است در تاریکى قبر. (بحارالانوار، ج 87، ص 161).
1108 - علت زیبایى
سئل على بن الحسین - علیه السلام -
ما بال المجتهدین باللیل من احسن الناس وجها؟ قال : لاءنهم
خلوا بالله فکساهم الله من نوره
از امام زین العابدین (ع ) سؤ ال کردند: چرا صورت اهل نماز شب از طراوت و زیبایى
ویژه اى برخوردار است ؟ آنحضرت پاسخ داد: از این جهت که آنان با خداوند خویش خلوت
کرده اند و خداوند نیز آنان را بانور خود پوشانده است . (علل الشرایع ، ص 366،
بحارالانوار، ج 87، ص 159).
1109 - آثار نماز شب
عن الصادق - علیه السلام -
صلاة اللیل تحسن الوجه و تحسن الخلق ، و تطیب الریح ، و تدر
الرزق و تقضى الدین ، و تذهب بالهم و تجلوا البصر
نمازشب باعث زیبایى سیما ونیکویى اخلاق و خوشبویى بدن و فراوانى رزق و مایه اداى
قرض ها و از بین رفتن و تقویت نور چشم است .(ثواب الاعمال ، ص 70).
1110 - نماز شب و بهشت
عن النبى -صلى الله علیه وآله -
قال ان : فى الجنة غرفا یرى ظاهرها من باطنها و باطنها من
ظاهرها یسکنها من امتى من اطاب الکلام ، و اطعم الطعام ، و افش السلام و ادام
الصیام ، و صلى باللیل و الناس نیام
پیامبر اکرم (ص ) فرمود: در بهشت غرفه هایى است که داخل آن از بیرون وبیرون آن از
درون نمایان است و در آن افرادى از امت من اسکان مى یابند که سخن شایسته بر زبان مى
آورند و به اطعام طعام مى پردازند و سلام را در میان مردم گسترش مى دهند و همیشه
روزه دارند و شب هنگام که همگان در خوابند، به نماز برمى خیزند. (نورالثقلین ، ج 3
ص 263).
1111 - عن النبى -صلى الله علیه وآله -
اذا قام العبد من لذید مضجعه و النعاس فى عینیه لیرضى ربه -
جل و عز - بصلاة لیله ، باهى الله به ملائکته فقال : اما ترون عبدى هذا، قد قام من
لذیذ مضجعه الى صلاة لم افرضها عیله ، اشهدوا انى قد غفرت له
هنگامى که انسان از بستر مطبوع خویش برمى خیزد و در حالى که چشمانش خواب آلوده است
با نماز شب ، پروردگار خود را خشنود نمید، خداوند به وجود او بر فرشتگان مى بالد و
مى فرماید: آیا بنده مرا نمى بینید که از خواب خوش برخاسته تا نمازى که من بر او
واجب نکردم به جاى آورد؟ گواه باشید که او را بخشودم . (بحارالانوار، ج 7، ص 156).
1112 - نورانیت منزل
عن الصادق - علیه السلام -
ان البیوت التى یصلى فیها باللیل بتلاوه القرآن تضى ء لاهل
المساء کما تضى ء نجوم السماء لاهل الارض
خانه اى که در آن نماز شب خوانده مى شود و تلاوت قرآن مى گردد، براى افلاکیان آن
گونه مى درخشد که ستارگان براى زمینیان مى درخشد. (ثواب الاعمال ، ص 70).
1113 - نماز شب ، نشان عشق و محبت
حدیث قدسى
کذب من زعم انه یحبنى فاذا جنه اللیل نام عنى الیس کل محب
یحب خلوة حبیبه
دروغ مى گوید آن کس که مدعى محبت من است ولى وقتى شب فرا مى رسد مى خوابد. مگر نه
اینکه هر عاشقى ، خلوت بامعشوق را دوست دارد؟ (بحار الانوار، ج 13، ص 329).
1114 - اهمیت ندادن به نماز شب
عن النبى -صلى الله علیه وآله -
یاعلى ! علیک بصلاة اللیل و من استخف بصلاة اللیل فلیس منا
.
یا على ! بر تو باد به خواندن نماز شب و از ما نیست کسى که به نماز شب اهمیت ندهد و
آن را سبک بشمارد. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 280).
1115 - بهترین نماز مستحبى
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
افضل الصلاة بعد الصلوة المکتوبة الصلاة فى جوف اللیل
برترین نماز بعد از نماز واجب ، نماز خواندن در دل شب است . (کنز العمال ، ج 7، ص
21397).
1116 - شیعه و نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
لیس من شیعتنا من لم یصل صلاة اللیل
از شیعیان ما نیست کسى که نماز شب را به جاى نیاورد. (بحارالانوار ج 87، ص 162).
1117 - از ما نیست
قال الصادق - علیه السلام -
لیس منا من لم یصل صلاة اللیل
از ما نیست ، کسى که نماز شب را به جاى نیاورد. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 274).
1118 - محروم از قیام
قال الصادق - علیه السلام -
یا سلیمان ! لاتدع قیام اللیل فان المغبون من حرم قیام اللیل
اى سلیمان ! از شب زنده دارى غافل مباش که مغبون آن کسى است که از قیام شب محروم
شود. (بحارالانوار، ج 87، ص 146).
1119 - روح نماز شب بخوان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ورجل قام من اللیل فصلى وحده فسجد و نام هو ساجد فیقول تعالى
: انظروا الى عبدى روحه عندى و جسده ساجد
(پروردگار مباهات مى کند) بر مردى که شبانه بلند شو و به تنهایى نماز بخواند و سجده
کند و در حال سجده به خواب رود خدا مى فرماید: بنگرید به بنده من که روح او پیش من
و تنش در سجده است . (بحارالانوار، ج 77، ص 86).
1120 - شریف ترین امت
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اشراف امتى حملة القرآن و اصحاب اللیل
بزرگان امت من حاملان قرآن و یاران شب هستند. (بحارالانوار ج 87، ص 138.
1121 - بهره از فصل زمستان ، و نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
الشتاء ربیع المؤ من یطول فیه لیله فیستعین به على قیامه و
یقصر فیه نهاره فیستعین به على صیامه
زمستان ((بهار))مؤ من
است که از درازاى شب براى نماز شب و از کوتاهى روز براى روزه کمک مى گیرد (خوشا به
حال کسى که از شبهاى بلند زمستانى بهره مى گیرند وبراى آخرت خویش ره توشه اى فراهم
مى کنن و دست تهى وارد محشر نمى شوند.) (بحارالانوار، ج 89، ص 152).
1122 - نورانیت دل
عن النبى -صلى الله علیه وآله -
قال : یا على ! خمسة تنور القلب : کثرة قرائة قل هو الله احد
و قلة الکلام و مجالسة العلماء والصلاة فى اللیل و المشى ء الى المساجد
یا على ! پنج چیز دل را نورانى مى کند: کثرت تلاوت سوره ((قل
هو الله احد))کم گویى ، مجالست با علما، نماز شب و
گام برداشتن به سوى مسجد. (المواعظ العددیه ، ص 258).
1123 - شب زنده دارى
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من ختم له بقیام اللیل ثم مات لفه الجنة
کسى که عمرش به شب زنده دارى به پایان برسد، بهشت پاداش او است .(وسائل الشیعه ج 5،
ص 274)
1124 - یک رکعت نماز در شب
عن رسول الله -صلى الله علیه وآله -
علیکم بصلاة اللیل ولو رکعة واحدة ، فان الصلاة اللیل منهاة
عن الاثم و تطفى ء غضب الرب - تبارک و تعالى - و تدفع عن اهلها حرالنار، یوم
القیامة
بر شما باد به نماز شب ، اگر چه یک رکعت باشد، زیرا نماز شب انسان را از گناه باز
مى دارد و خشم پروردگار را خاموش کرده وصاحبش را از آتش قیامت درامان مى دارد.
(کنزالعمال ، ج 7، حدیث 21431).
1125- زینت آخرت
قال الصادق - علیه السلام -
ان الله - عزوجل - قال المال و البنوان زینة الحیاة الدنیا،
و ان الثمان رکعات التى یصلیها العبد اخراللیل زینة الاخرة
خداوند متعال ثروت و فرزندان را زینت دنیا دانسته است هشت رکعت نماز که انسان در
آخر شب مى خواند، زینت آخرت است . (بحارالانوار ج 83، ص 126 ثواب الاعمال ، ص
69).
1126 - دستاورد نماز شب
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
صلاة اللیل مرضاة الرب ، و حب الملائکة و سنة لاانبیاء و نور
المعرفة واصل الایمان و راحة الابدان ، و کراهة الشیطان و سلاح على الاعداء و اجابة
للدعاء و قبول الاعمال وبرکة فى الرزق ، و شفیع بین صاحبها و بین ملک الموت و سراج
فى قبره و فراش تحت جنبه و جواب مع منکر و نکیر و مونس و زائر فى قبره الى یوم
القیامة
نماز شب مایه خشنودى پروردگار و دوستى فرشتگان و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه
ایمان و موجب آرامش بدن و نفرت شیطان و سلاحى در مقابل دشمنان و باعث مستجاب شدن
دعا و پذیرش اعمال و برکت روزى است نماز شب بین نمازگزاران و ملک الموت واسطه مى
شود و چراغ قبر و فرش زیر او در قبر و پاسخ نکیر و منکر و مونس انسان در قبر و
زیارت کننده او در قبر تا روز قیامت خواهد بود. (بحارالانوار، ج 87، ص 162).
1127 - بهترین شما
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
خیرکم من اطاب الکلام و اطعم الطعام و صلى باللیل و الناس
نیام
بهترین شما کسى است که سخن زیبا بگوید و طعام بدهد و هنگامى که مردم در خوابند نماز
شب بخواند. (بحارالانوار، ج 87، ص 142).
1128 - نماز شب بدون اثر
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
رب صائم لیس له من صیامه الا الجوع و رب قائم لیس له من
قیامه الا السهر
چه بسا روزه دارى که از روزه خویش جز گرسنگى ثمرى نبرد و نماز شب گزارى که از نماز
خود جز بى خوابى سودى نگیرد. (نهج الفصاحه ، ص 345، حدیث 1732).
1129 - خشنودى خدا.
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ثلاثة یضحک الله الیهم : الرجل اذا قام باللیل یصلى و القوم
اذا صفوا فى قتال العدو و القوم ، اذا صفوا فى الصلاة
خداوند از سه گروه خشنود است :
1 - کسى که نماز شب مى خواند
2 - دسته اى که در برابر دشمن (درراه خدا) صف آرایى کرده اند.
3 - جمعى که نماز جماعت تشکیل مى دهند. (ثواب الاعمال ، ص 96).
1130 - درهاى خیر و سعادت
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
لمعاذ بن جبل فى غزوة تبوک : و ان شئت انباءنک بابواب الخیر؟
قال قلت : اجل یا رسول الله قال : الصوم جنة و الصدقة تکفر الخطیئة و قیام الرجل فى
جوف اللیل یبتغى وجه الله ، ثم قرء هذه الایة : تتجافى جنوبهم عن المضاجع
رسول خدا (ص ) در جنگ تبوک به معاذبن جبل فرمود: آیا مى خواهى که درهاى خیر و سعادت
را به تو معرفى کنم ؟ گفت : آرى اى رسول خدا! پیامبر -صلى الله علیه وآله -فرمود:
1 - روزه که سپر (ازآتش ) است .
2 - صدقه که گناه را جبران مى کند
3 - بیدارى انسان در دل شب که براى خدا باشد.
سپس این آیه را خواند: تتجافى جنوبهم عن المضاجع
(بحارالانوار، ج 87، ص 123).
1131 - خوابیدن به نیت نماز شب
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ما من عبد یحدث نفسه بقیام ساعة من اللیل فینام عنها الا کان
نومه صدقة تصدق الله بها علیه و کتب له اجر ما نوى
کسى که به نیت بیدار شدن براى نماز شب بخوابد، ولى خواب بماند، خواب او عطیه اى است
الهى و خداوند متعال به او پاداش نماز شب را عطا مى کند. (میزان الحکمه ، ج 5، ص
423 کنزالعمال ، حدیث 21475).
1132 - برکت نماز شب
قال الرضا - علیه السلام -
علیکم بصلاة اللیل فما من عبد یقوم اخر اللیل فیصلى ثمان
رکعات و رکعتى الشفع و رکعة الوتر و استغفر الله فى قنوته سبعین مرة ، الا اجیر من
عذاب القبر و من عذاب النار و مذله فى عمره ، و وسع علیه فى معیشته
بر شما باد به نماز شب ، زیرا هر بنده اى که در آخر شب بیدار شود و هشت رکعت نماز
شب ، و دو رکعت نماز شفع ، و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت آن ، هفتاد بار
استغفار کند خداوند اورا از عذاب قبر و آتش در امان دارد وعمر او را طولانى کرده و
به زندگى اوگشایش خواهد داد. (بحارالانوار، ج 87، ص 161).
1133 - نماز شب و عبودیت
سئل عن العبودیة قال - علیه السلام -
العبودیة خمسة اشیاء: خلوالبطن ، و قرائة القران ، وقیام
اللیل و التضرع عند الصبح ، والبکاء من خشیة الله
از امام (ع ) سوال شد عبودیت چیست ؟ امام پاسخ داد عبودیت در پنج چیز است :
1 - خالى بودن شکم ؛
2 - قرائت قرآن ؛
3 - نماز شب ؛
4 - تضرع در پیشگاه خدا در صبحگاهان ؛
5 - گریه و زارى از خوف خدا. (المواعظ العددیه ، ص 159).
1134 - درجات نماز شب
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
من رزق صلاة اللیل من عبد او امة ؛قام لله - عزوجل - مخلصا
فتوضاء وضوء سابغا وصلى الله - عزوجل - بنیة صادقة وقلب سلیم و بدن خاشع و عین
داعمة ، جعل الله - تبارک و تعالى - خلفه تسعة صفوف من الملائکة فى کل صف ما لا
یحصى عددهم الا الله تعالى احد طرفى کل صف فى المشرق و الاخر بالمغرب قال : فاذا
فرغ کتب له بعددهم درجات
هرگاه بنده اى موفق به نماز شب شود وبراى خدا بیدار شود و وضوى کامل بگیرد و با نیت
خالص و قلب سلیم و بدن خاشع وچشم گریان براى خدا نماز بخواند، خداوند نه صف از
فرشتگان را پشت سر او مى گمارد که جز خدا کسى نمى تواند آنها را شمارش کند، زیرا یک
طرف هر صف در مشرق و طرف دیگر آن در مغرب است هنگامى که او نماز را تمام کند، خدا
به تعداد آن فرشتگان براى او درجه و ثواب مى نویسد. (بحارالانوار، ج 87، ص 137)
1135 - نماز مستحبى در خلوت
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
صلاة التطوع حیث لایراه من الناس احد، مثل خمس و عشرین یراه
الناس
نماز مستحبى در خلوت و دور از چشم دیگران ، برابر است با بیست و پنج نماز درجایى که
مردم او را مى بینند. (کنزالعمال ، ج 7، حدیث 21346).
1136 - بیدارى شب مایه قرب الهى
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان قیام اللیل قربة الى الله
بیدارى شب انسان را به خدا نزدیک مى کند. (بحارالانوار، ج 87، ص 122).
1137 - نماز شب سبب ورود به بهشت
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
افشوا السلام ، وصلوا الارحام ، و اطعموا الطعام ، و صلوا
باللیل ، و الناس نیام ، تدخلوا الجنة بسلام
(باسلام کرن ) سلام را میان مردم شایع کنید صله رحم به جاى آورید اطعام کنید و در
شب که همگان درخوابند به نماز برخیزید تا به سلامتى داخل بهشت گردید. (بحارالانوار،
ج 87، ص 159).
1138 - چشم گریان در قیامت
قال الصادق - علیه السلام -
کل عین باکیة یوم القیامة الا ثلاثة : عین غضت عن محارم الله
و عین سهرت فى طاعة الله ، و عین بکت فى جوف اللیل من خشیة الله
در قیامت همه چشم ها گریان است مگر سه چشم :
1 - چشمى که از (دین و نظر به ) آنچه خداوند حرام کره بر هم نهاده شود؛
2 - چشمى که در شب جهت عبادت بیدار بماند.
3 - چشمى که در دل شب از خوف خدا بگرید. (اصول کافى ، ج 2، ص 482).
1139 - نماز شب در مسافرت
قال الباقر - علیه السلام -
صل صلاة اللیل الوتر فى محمل
نماز شب و نماز وتر راحتى در کجاوه بخوان .(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 96).
1140 - نماز شب سنت پیامبر و صالحان
قال الصادق - علیه السلام -
علیکم بصلاة اللیل سنة نبیکم و داءب الصالحین
بر شما باد به خواندن نماز شب ، زیرا این عمل سنت پیامبر و سیره صالحان است .
(بحارالانوار، ج 87، ص 123).
1141 - بیدار کردن اهل خانواده
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
رحم الله رجلا قام من اللیل فصلى و ایقظ امراءته فصلت فان
ابت نضح فى وجهها الماء، رحم الله امراءة قامت من اللیل فصلت وایقظت زوجها فان ابى
نضحت فى وجهه الماء
خداوند رحمت کند مردى را که شب از خواب برخیزد ونماز شب بخواند وهمسرش را نیز براى
نماز شب بیدار کند و چنانچه بیدار نشد(بااجازه قبلى او) به صورت وى آب بپاشد (و او
رابیدار کند) همچنین خدا بیامرزد زنى راکه در شب برخیزد و نماز شب بخواند و شوهرش
را نیز براى نماز شب بیدار کند و اگر از جاى برنخاست (با اذن قبلى او) آب به صورتش
بپاشد (تا او را بیدار کند) (میزان الحکمه ، ج 5، ص 418).
1142 -نماز شب و سلامتى بدن
فى الحدیث
الصوم و السفر و صلاة اللیل و امرارالید فى موضع السجود و
المسح بها الوجه و مانالته من البدن و البدئة بخنصر الید الیسرى فى تقلیم الاظفار
والختم بخنصر الیمنى .
روزه و مسافرت و نماز شب و دست کشیدن برپیشانى و مسح صورت و شروع در گرفتن ناخن
ازانگشت کوچک دست چپ و ختم آن به انگشت کوچک دست راست از عوامل تندرستى به حساب مى
آیند. (سفینة البحار، ج 2، ص 80).
1143 - تفسیر آیه نماز شب
قال الرضا - علیه السلام -
فى ذیل آیة : و سبحه لیلا طویلا فان صلاة اللیل
در ذیل آیه ((مقدارى طولانى از شب او را تسبیح گوى
))حضرت مى فرماید: به درستى نماز شب (منظور) است .
(نورالثقلین ، ج 5، ص 449).
1144 - ذکر قنوت در نماز وتر
قال الصادق - علیه السلام -
وکان رسول الله -صلى الله علیه وآله -یستغفر الله فى الوتر
سبعین مرة و یقول هذا مقام العائذ بک من النار سبع مرات
رسول خدا -صلى الله علیه وآله -در قنوت نماز وتر هفتاد بار ((استغفرالله
)) مى گفت و هفت بار ذکر ((این
جایگاه کسى است که از آتش به تو خدا پناه آورده است ))مى
گفت . (وسائل الشیعه ج 4، ص 610).
1145 - کم شدن روزى
قال موسى بن جعفر - علیه السلام -
فاذا حرم صلاة اللیل حرم بها الرزق
زمانى از خواندن نماز شب محروم شد، رزق و روزى حلال او کاسته مى شود. (قصارالجمل ،
ج 1، ص 392، بحارالانوار، ج 87، ص 146).
1146 - تفسیر آیه نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
ان ناشئة اللیل قال : هى القیام فى آخر اللیل
امام در تفسیر آیه ((همانا پدیده شب و به پا خاستن
براى نماز شب ))منظور قیام براى نماز شب در آخر است .
(نورالثقلین ج 5، ص 449)
1147 - استجابت دعا در نماز وتر
قال الصادق - علیه السلام -
یستجاب الدعاء فى اربعة مواطن : فى الوتر و بعد الفجر و بعد الظهر و بعدالمغرب
دعا در چهار وقت به اجابت مى رسد:
1 - در نماز وتر؛
2 - بعد از فجر صادق
3 - بعد از ظهر؛
4 - بعد از مغرب (اصول کافى ، ج 4، ص 226).
1148 - ذکر ((العفو))در
قنوت نماز وتر
قال الصادق - علیه السلام -
و کان على بن الحسین سید العابدین - علیه السلام - یقول :
العفو العفو ثلاثماءة مرة فى الوتر فى السحر
امام زین العابدین - علیه السلام - در قنوت نمز وتر در وقت سحر سیصد بار
((العفو))مى گفت .
(وسائل الشیعه ، ج 4، ص 610).
1149 - پاداش عظیم
قال الصادق - علیه السلام -
ما من عمل حسن یعمله العبد الا و له ثواب فى القران الا صلاة
اللیل فان الله لم یبین ثوابها لعظیم خطره عنده فقال : تتجا فى جنوبهم عن المضاجع
یدعون ربهم خوفا و طمعا ومما رزقناهم ینفقون فلا تعلم نفس ما اخفى لهم من قرة اعین
جزاء بما کانوا یعملون
هیچ کار خوبى نیست که انسان انجام دهد جز این که براى آن در قرآن پاداشى بیان شده
است مگر نماز شب که (به دلیل عظمت آن ) خداوند پاداش آن را مشخص نکرد، بلکه فرموده
است : پهلو از بستر خواب حرکت مى دهد (در دل شب ) با بیم و امید خداى خود را مى
خوانند و از آن چه که روزى آنها کردیم انفاق مى کنند. هیچ کس نمى داند که پاداش
نیکوکارى اش چه نعمت و لذتهاى بى نهایت که روشنى بخش دیده است و در عالم غیب براى
او ذخیره شده است . (بحارالانوار ج 8، ص 126).
1150 - طول دادن قنوت نماز وتر
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
اطولکم قنوتا فى الوتر اطولکم راحة یوم القیامة فى الموقف
هرقدر قنوت شما در نماز وتر طولانى تر باشد، آسایش شما در موقف قیامت بیشتر است .
(بحارالانوار، ج 87، ص 287).
1151 - بلند خواندن قرائت نماز شب
عن على بن اسباط انه ساءل اباعبدالله - علیه السلام - عن رجل
یقوم فى اخر اللیل یرفع صوته بالقرائة قال : ینبغى للرجال اذا صلى باللیل ان یسمع
اهله لکى یقوم النائم و یتحرک المتحرک
على بن اسباط از امام صادق (ع ) در مورد مردى که آخر شب برمى خیزد و صدایش را به
قرائت بلند مى کند، پرسید امام (ع ) فرمود: شایسته است که انسان وقتى نماز شب مى
خواند، صدایش را به خانواده اش برساند تا آن که خواب رفته ، بیدار شود، و آنکس که
مى خواهد حرکت کند حرکت کند. (بحارالانوار، ج 87، ص 209).
1152 - کیفیت قنوت نماز وتر
قال الصادق - علیه السلام -
استغفر الله ربى و اتوب الیه فى الوتر سبعین مرة تنصب یدک
الیسرى و تعد بالیمنى الاستغفار
در قنوت نماز، وتر، هفتاد بار استغفار بگویید، براى این کار دست چپ را مقابل صورت
قرار دهید، و با دست راست استغفار را بشمارید. (بحارالانوار، ج 87، ص 287).
1153 - دعاى بعد از نماز شب
قال الباقر - علیه السلام -
اذا انصرفت من الوتر فقل : سبحان ربى الملک القدوس العزیز
الحکیم ثلاث مرات ، ثم تقول : یا حى یا قیوم یا بر یا رحیم یا غنى یا کریم ، ارزقنى
من التجارة اعظمها فضلا و اوسعها رزقا و خیرها لى عاقبة فانه لاخیر فیما لا عاقبة
له
امام باقر (ع ) فرمود: پس از اتمام نماز شب سه مرتبه بگو:
سبحان ربى الملک القدوس العزیز الحکیم وسپس بگو: یاحى یا قیومساءله من لا
یحضره الفقیه ، ج 1، ص 313).
1154 - گناه روز مانع نماز شب مى شود
فى الحدیث
جاء رجل الى سلمان الفارسى و قال : یا اباعبدالله ! این لا
اءقوى على الصلاة باللیل فقال : لاتعصى الله النهار وجاء رجل الى امیر المؤ منین -
علیه السلام - فقال : یاامیرالمؤ منین ،! انى قد حرمت الصلاة باللیل فقال له
امیرالمومنین - علیه السلام - انت رجل قد قیدتک ذنوبک
در حدیث آمده که شخصى به سلمان فارسى گفت : اى اباعبدالله ! من که توانایى خواندن
نماز شب را در شب ندارم سلمان پاسخ داد: در روز گناه نکن (تا به خواندن نماز شب
توفیق یابى ))و نیز در خبر است که مردى به امیرالمؤ
منین (ع ) عرض کرد: از خواندن نماز شب محروم مانده ام . امام پاسخ داد: تو اسیر بند
گناهان خود هستى . (تفسیر نورالثقلین ، ج 3، ص 383).
1155 - نماز شب در لیلة الهریر
قال على - علیه السلام -
ماترکت صلاة اللیل منذ سمعت قول النبى -صلى الله علیه وآله -
صلاة اللیل النور، فقال ابن الکواء ولیلة الهریر؟ ولالیلة الهریر
على (ع ) فرمود: از روزى که شنیدم پیامبر اسلام (ص ) فرمود که نماز شب نور است
هیچگاه آن را ترک نکردم ابن کواء گفت : حتى در لیلة الهریر(شب عملیات جنگ صفین
))امام فرمود: حتى در آن شب (بحار الانوار، ج 40، ص
17).
1156 - روشنى در نماز شب
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
صلاة اللیل نور
نماز شب نور است . (میزان الحکمه ، ج 10، ص 234).
1157 - نماز شب مسافر
عن ابراهیم بن سیابة قال :
کتب بعض اهل بیتى الى ابى محمد - علیه السلام - فى صلاة
المسافر اول اللیل صلاة فکتب - علیه السلام - فضل صلاة المسافراول اللیل کفضل صلاة
المقیم فى الحضر من اخر اللیل
کسى از خانواده من به امام عسگرى (ع ) نامه نوشت و از نماز شب که مسافر در اول شب
مى خواند، سوال کرد امام (ع ) در پاسخ نوشت : فضیلت نماز شب مسافر در اول شب ،
مانند فضیلت آن در آخر شب براى غیر مسافر است . (بحارالانوار، ج 78، ص 210).
1158 - سرور مؤ من
اوصى رسول الله -صلى الله علیه وآله - - علیا - علیه السلام - فقال له :
یا على ! ثلاث فرحات للمؤ من فى الدنیاء لقاء الاخوان ، و
الافطار من الصیام ، و التهجد من آخر اللیل
رسول خدا -صلى الله علیه وآله - به على (ع ) وصیت نمود: اى على ! در این دنیا سه
چیز براى مؤ من سرور آفرین است :
1 - دیدار برادران دینى ؛
2 - افطار روزه دار در پایان روزه ؛
3 - عبادت در ساعات آخر شب ؛ (اعلام الدین فى صفات دیلمى ، ص 133، بحارالانوار، ج
74، ص 352).
1159 - مایه افتخار مؤ من
قال الصادق - علیه السلام -
ثلاثة هن فخر المؤ من وزینة فى الدنیا و الاخرة : الصلاة فى
اخر اللیل و یاءسه مما فى ایدى ، الناس ، و ولایة الامام من ال محمد -صلى الله علیه
وآله -
سه چیز مایه افتخار مومن و زینت اودر دنیا و آخرت است :
1 - نماز در آخر شب ؛
2 - دل کندن از آنچه دردست مردم است ؛
3 - پذیرش ولایت امام از اهل بیت پیامبر (ص ) (بحارالانوار، ج 87، ص 140).
1160 - اوصاف شب زنده داران
قال على - علیه السلام -
و انى لمن قوم لاتاءخذهم فى الله لومة لائم سیماهم سیماء الصدیقین و کلامهم کلام
الابرار، عمار اللیل و منارالنهار، متمسکون بحبل القرآن ، یحبون سنن الله و سنن
رسوله ، لایستکبرون ولایعلمون و لایغلون و لایفسدون قلوبهم فى الجنان و اءجسادهم فى
العمل
من از کسانى هستم که در راه خداوند از هیچ ملامتى نمى ترسد از کسانى که سیمایشان
سیماى صدیقان و سخنانشان سخنان نیکان است شب زنده دارانند و روشنى بخش روز. به دامن
قرآن تمسک جسته اند و سنتهاى خدا و رسولش را احیا مى کنند نه تکبر مى ورزند و نه
علو و برترى پیشه مى سازند نه خیانت مى کنند و نه فساد به راه مى اندازند، قلبهاشان
در بهشت و پیکرهاشان در انجام وظیفه و عمل . (مکارم الاخلاق ، ص 322).
1161 - نماز شب ، سرگرمى مؤ من
قال الباقر - علیه السلام -
لهوالمؤ من فى ثلاثة اشیاء،: التمتع بالنساء، و مفاهکة
الاخوان ، و الصلوة باللیل ؛
سرگرمى و انس مؤ من در سه چیز است :
1 - بهره مندى از زنان
2 - حضور در بزمساءله مشروع ) برادران
3 - نماز در نیمه شب ؛ (سفینة البحار، ج 2، ص 519).
1162 - بى بهره از نماز شب
قال على - علیه السلام -
و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء حبذا
الاکیاس
چه بسا شب زنده دارى که از عبادت شبانه خود، جز رنج و بى خوابى بهره اى نبرد خوشا
خواب عارفان زیرک . (نهج البلاغه ، ج 145).
1163 - وقت انجام نماز شب
عن حسین بن على بن بلال ، قال ، - علیه السلام -
کتبت الیه فى وقت صلاة اللیل فکتب - علیه السلام - عندزوال
اللیل و هو نصفه افضل فان فات فى اوله و اخره جائز
حسین بن على بن بلال مى گوید: به امام نوشتم که وقت خواندن نماز شب در چه موقع است
؟ امام در پاسخ نوشت : نیمه شب بهتر است ، و اگر در این فرصت نخواندى ، اول شب یا
آخر شب هم مى توانى بخوانى . (التهذیب ، ج 2 ص 118).
1164 - نماز شب در هنگام نبرد
قال امیرالمؤ منین - علیه السلام -
الا انکم ملاقوا العدو غدا - ان شاءالله - فاطیلوا، اللیلة
القیام ، و اکثروا تلاوة القرآن ، و اسئلوا الله الصبر والنصر
در جنگ صفین به همراهان خود فرمود: شما فردا با دشمن نبرد خواهید کرد، لذا امشب را
بیشتر در نماز باشید، (نماز شب بخوانید) و فراوان قرآن بخوانید و از خداوند صبر و
نصرت بخواهید. (بحارالانوار، ج 100، ص 35).
1165 - اثرات دنیایى و آخرت نماز شب و تجهد
قال على - علیه السلام -
و سیق الذین اتقوا ربهم الى الجنة زمرا قد امن العذاب ، و
انقطع العتاب و زخرحوا عن النار، و اطماءنت ، و رضوا المثوى و القرار، الذین کانت
اعمالهم فى الدنیا زاکیة و اعینهم باکیة ، و کان لیلهم فى دنیاهم نهارا تخشعا و
استغفارا و کان نهارهم لیلا توحشا و انقطاعا، فجعل الله لهم الجنة مابا والجزاء
ثوابا و کانوا حق بها و اهلها فى ملک دائم و نعیم قائم
پرهیزکاران دسته دسته به سوى بهشت هدایت مى شوند از عذاب آسوده اند و از سرزنش ایمن
و از آتش دورند و بهشت براى آنان آرامش یافته (تا در مکان هاى امن بیا بیاسایند) و
آنان از این قرارگاه خشنود مى باشند اینان کسانى هستند که در این جهان ، کردارشان
پاک وچشمشانشان گریان و شب هایشان در دنیا در فروتنى (در نماز شب ) و استغفار روز و
روزهایشان از بیم گناه شب بوده است از این رو خداوند بهشت را جاى بازگشت و پاداش
(کردار) آنان گردانیده و به بهشت و اهل بهشت سزاوارتردند، در جاودانگى و نعمت
پایدار. (نهج البلاغه ، خطبه 190، الدلیل ، ج 2 ص 1000).
1166 - سفارش امام حسین (ع ) به خواهرش زینب
قال الحسین - علیه السلام - حین الوداع مع اخته زینب - علیها السلام -
یازینب ! لاتنسینى فى نافلة اللیل
امام حسین - علیه السلام - هنگام وداع در روز عاشورا به زینب کبرى (ع )
فرمود: اى زینب ! در نماز شب مرا فراموش مکن . (زینب کبرى ، للنفدى ، ص
50).
1167 - نماز شب یاران محمد (ص )
قال على - علیه السلام -
لقد راءیت اصحاب محمد -صلى الله علیه وآله - فما
ارى یشبههم منکم لقد کانوا یصبحون شعثا و قدباتوا سجدا و قیاما یراوحون
بین جباههم و خذودهم و یقفون على مثل الجمر من ذکر معادهم کان بین
اعینهم رکب المعزى من طول سجودهم اذا ذکر الله هملت اعینهم حتى تبل
جیوبهم و مادوا کما یمید الشجر یوم الریح العاصف خوفا من العقاب و رجاء
للثواب
من اصحاب محمد (ص ) را دیده ام و کسى از شما را نمى بینم که شبیه آنان
بوده باشد اصحاب محمد (ص ) شب را در حال سجده و قیام بودند و با چهره
ژولیده و غبارآلوده شب را به صبح مى رساندند، زیرا پیشانى ها و صورتهاى
خویش را به طور متناوب برزمین مى نهادند. آن رشد یافتگان با یادآورى
بازگشت خویش ، چنان مى شدند که گویى برگدازه آتش ایستاده اند. از طول
سجود میان چشمانشان مانند زانوى بز برآمده بود. چشمانشان چنان گریان
بود که گریبان هایشان خیس مى شد و به جهت ترس از کیفر و امید پاداش
مانند درختى در تندباد مى لرزیدند.
(نهج البلاغه خطبه 97).
1168 - نماز شب ، شعار پرهیزکاران
قال على - علیه السلام -
سهر اللیل شعارالمتقین و شیمة المشتاقین
شب زنده دارى شعار پرهیزکاران و روش مشتاقان است .(غرر الحکم ، ص 192).
1169 - تاءثیر شب زنده دارى
قال على - علیه السلام -
فاتقوا الله عبادالله تقیة ذى لب ، شغل التفکر
قلبه ، و انصب الخوف بدنه ، و اسهر التهجد غرار نومه ، و اظماء الرجاء
هواجریومه ، و ظلف الزهد شهواته ، و اوجف الذکر بلسانه ، و قدم الخوف
لامانه
اى بندگان خدا! از خدا بترسید همانند ترسیدن خردمندى که اندیشه قیامت
او را به خود مشغول کرده و ترس از خدا جسمش را رنجور ساخته و شب زنده
دارى (براى عبادت ) خواب اندک او را گرفته وامید به حق ، او را در نیم
روز تشنه نگاه داشته و بى توجهى به دنیا خواهش هاى نفس را از او دور
کرد پیوسته ذکر خدا بر زبانش جارى است و ترس (از خدا) را براى امنیت
(روز رستاخیر بر همه چیز) مقدم داشته است . (نهج البلاغه ، خطبه 82).
1170 - آداب نماز شب و شب زنده داران
قال على - علیه السلام -
اما اللیل فصافون اقدامهم ، تالین لاجزاء القرآن
یرتلونها ترتیلا، یرحزنون به انفسهم و یستثیرون به دواء دائهم فاذا
مروا بایة فیها تشویق رکنوا الیها طمعا و تطلعت نفسوهم الیها شوقا و
ظنوا انها نصب اعینهم ، و اذا مروا بایة فیها تخویف اصغوا الیها مسامع
قلوبهم و ظنوا انها زفیر جهنم و شهیقها فى اصول اذانهم فهم حانون على
اوساطهم مفترشون لجباههم و اکفهم و رکبهم و اطراف اقدامهم یطلبون الى
الله فى فکاک رقابهم و اماالنهار فحلماء علماء ابرار اتقیاء
(پرهیزکاران ) به هنگام شب برپا مى خیزند و آیات قرآن را با دقت و
تاءمل مى خوانند و با خواندن و اندیشیدن در آن خود را محزون مى سازند و
مى کوشند که با آن مى کوشند که با آن ، درد خود را درمان کنند هرگاه به
آیه اى برسند که شوق انگیز و امید آفرین ، باشد به آن طمع ورزند و
مشتاقانه به آن نگرند؛گویى پاداشى که آن آیه بازگو مى کند در برابر
دیدگان آنهاست و چون به آیه اى برسند که در آن ترس و بیم است ، گوش دل
خویش را مى گشایند که گویى فریاد و فغان اهل دوزخ در کنار گوش آنهاست ،
قامت خود را در مقابل حق خم مى کنند و پیشانى و کف دست و زانوان و سر
انگشتان را بر زمین مى نهند و از خداوند بزرگ آزادى خویش (را از آتش
دوزخ ) درخواست مى کنند و به هنگام روز، شکیبا و دانا و نیکوکار و
پرهیزکار مى باشند. (نهج البلاغه ، خطبه 193، الدلیل ، ج 2، ص 997).
1171 - شب زنده دارى
قال على - علیه السلام -
نعم عون العبادة السهر
شب زنده دارى براى عبادت کمک خوبى است . (منتخب الغرر، ص 49)
1172 - نور دائم از بیدارى شب
قال عیسى - علیه السلام -
طوبى للذین یتهجدون من اللیل اولئک الذین یرثون
النور الدائم من اجل انهم قاموا فى ظلمة اللیل
خوشا به حال کسانى که شب را بیدار مى مانند اینانند که نور دائم را به
پاداش شب زنده دارى به ارث مى برند. (میزان الحکمه ، ج 10، ص 234).
1173 - مسواک براى نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
اذا قمت باللیل فاستک فان الملک تاءتیک فیضع فاه
على فیک ، فلیس من حرف تتلوه و تنطق به الا صعد به الى السماء فلیکن
فوک طیب الریح
شبانگاه که براى نماز بلند مى شوى مسواک بزن ، چرا که فرشته نزد تو مى
آید و دهانش را بر دهانت مى گذارد و هر حرفى از قرآن و نماز و دعا مى
خوانى ، به آسمان مى برد از این رو باید که دهانت خوشبو باشد. (وسائل
الشیعه ، ج 1، ص 357، بحارالانوار، ج 87، ص 207).
1174 - عبادت در شب بهار اولیا
قال على - علیه السلام -
سهر اللیل فى طاعة الله ربیع الاولیاء و روضة
السعداء
شب در طاعت و عبادت خدا بیدار ماندن ، بهار اولیا و بوستان نیک بختان
است . (غرر الحکم ، ص 192).
1175 - صاحبان عقل
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
خیارکم اولواالنهى . قیل : یا رسول الله من
الواالنهى ؟ فقال المتهجدون باللیل والناس نیام
بهترین شما خردمندان هستند، عرض کردند: اینان کیانند؟ فرمود: عبادت
کنندگان در شب ، آنگاه که مردم در خوابند. (بحارالانوار، ج 87، ص 158).
1176 - آفات زیاد خوابیدن در شب
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله - قالت ام سلیمان بن داود:
یا بنى !ایاک و کثرة النوم باللیل ، فان کثرة
النوم باللیل تدع الرجل فقیرا یوم القیامة
مادر سلیمان بن داود (ع ) به سلیمان مى گفت : فرزندم !از زیاد خوابیدن
در شب بپرهیز، زیرا زیاد خوابیدن در شب ، باعث فقر در روز قیامت مى
شود. (بحارالانوار، ج 87، ص 152، امالى الصدوق ، ص 140)
1177 - نداى خروس در سحرگاه
قال لقمان حکیم - علیه السلام -
ان اخر اللیل فى التهجد احب الى من اوله لان
الله یقول : و بالاسحارهم یستغفرون
آخر شب براى تهجد (نماز شب ) نزد من محبوبتر است از آغاز آن ، زیرا خدا
مى فرماید: پرهیزکاران در سحرگاهان استغفار مى کنند. (تفسیر نمونه ، ج
22، ص 322).
1179 - فایده شب زنده دارى
و اوحى الله الى موسى - علیه السلام -
قم فى ظلمة اللیل اجعل قبرک روضة من ریاض الجنان
به موسى (ع ) وحى شد: در ظلمت شب (براى خواندن نماز شب ) بلند شو
(پاداش آن ) قبرت را باغى از باغهاى بهشت مى سازم . (بحارالانوار، ج
87، ص 155).
1180 - خاصیت شب و رسیدن به لقاء
قال الحسن العسکرى - علیه السلام -
ان الوصل الى الله - عزوجل - سفر لایدرک
الابامتطاء اللیل
به درستى که رسیدن به خداوند - عزوجل - سفرى است که جز با مرکب شب ،
پیمودن راه و نیل به مقصد ممکن نیست . (بحارالانوار، ج 78، ص 380).
1181 - تفسیر آیه ، نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
کانوا قلیلا من اللیل ما یهجعون
(2) کانوا اقل اللیالى تفوتهم لایقومون فیها
امام صادق (ع ) در تفسیر آیه ((کمى از شب
رامى خوابیدند))فرمود: کمتر شبى بر آنها
مى گذشت که بیدار نشوند و عبادت نکنند. (وسائل الشیعه ، ج 5، ص 279،
تفسیر نمونه ، ج 22، ص 337).
1182 - محبوب ترین نماز
قال الصادق - علیه السلام -
احب صلاة اللیل الیهم اخر اللیل
محبوبترین نماز شب در نظر آنان (متقین ) نماز آخر شب است . (التهذیب ،
ج 2، ص 6).
1183 - استفاده از تاریکى شب براى بیداردلان
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ان الله - جل جلاله - اوحى الى الدنیا ان اتعبى
من خدمک و اخدمى من رفضک و ان العبد اذا تخلى بسیده فى جوف اللیل
المظلم و ناجاه اثبت الله النور فى قلبه فاذا قال : یارب !ناداه الجلیل
- جل جلاله - لبیک عبدى !سلنى اعطک و توکل على اکفک ثم یقول - جل جلاله
- لملائکة : ملائکتى !انظروا الى عبدى فقد تخلى فى جوف هذا الیل المظلم
و البطالون لاهون و الغافلون نیام اشهدوا انى قد غفرت له
خداوند - جل جلاله - به دنیا وحى کرد: هرکه در خدمت تو باشد، او را به
رنج وتعب بینداز و هر کس تو را رها کند، در خدمت وى باش ، هرگاه بنده
در دل شب تار، با آقاى خویش خلوت نموده و با او به راز و نیاز
بپردازد، خداوند دلش را نورانى سازد و چون بگوید: اى رب من ! اى رب من
! خداوند - جل جلاله - گوید: لبیک اى بنده من ! بخواه از من تا عطایت
کنم ، به من توکل نماى تا بسنده ات باشم سپس خداوند به فرشتگان خود
فرماید: اى فرشتگان من ! بنده ام را بنگرید در دل این شب تیره با من
خلوت کرده است در حالى که بطالت پیشگان به لهو و لعب مشغول هستند و
غفلت زدگان در بستر خواب آرمیده اند .اینک گواه باشید که من به طور حتم
او را آمرزیدمساءله (بحارالانوار، ج 87، ص 137، به نقل از امالى صدوق
).
1184 - نزدیکترین ساعات انسان به خدا
قال عن ابن ابى یعفور عن ابى عبدالله - علیه
السلام -
قلت له : اخبرنى - جعلت فداک - اى ساعة یکون العبد اقرب الى الله ، و
الله منه قریب ؟ قال : اذا قام فى اخر اللیل و العیون هادئة فیمشى الى
وضوئه حتى یتوضاء باسبع وضوء، ثم یجى ء حیت یقوم فى مسجده فیوجه وجهه
الى الله ویصف قدمیه و یرفع صوته ویکبر و افتتح الصلوة فقراء اجزانه و
صلى رکعتین و قام لیعید صلوته ناداه مناد من عنان السماء عن یمین العرش
: ایها العبد المنادى ربه !ان البر لینشر على رسک من عنان السماء، و
الملائکة محیطة بک من لدن قدمیک الى عنان : جعلت فداک یابن رسول الله
ما الانفتال ؟ قال : تقول بوجهک و جسدک هکذا، ثم ولى وجهه و ذلک
الانفتال
ابن ابى یعفور (راوى حدیث ) مى گوید به حضور امام صادق (ع ) عرضه داشتم
: قربانت شوم ! بفرمایید چه زمانى انسان به خدا و خدا به او نزدیک است
؟ فرمود: چون آخر شب برخیزد، در حالى که چشم هایش در خواب هستند، وضویى
شاداب گرفته و در عبادتگاه خود بایستد و با حضور قلب و توجه به خدا،
تکبیر نماز گفته وقرائت را بخواند و دو رکعت نماز به جاى آورد و آنگاه
براى نماز دیگرى برخیزد، از سوى آسمان و از جانب عرش این ندا برآید: اى
بنده اى که خداى خود را مى خوانى ! الحال احسان و بر و خیر از جانب
آسمان درحال فرود آمدن بر تو است و فرشتگان از کنار قدم هایت تا عنان
آسمان گرد تو جمع شده اند و خداوند مى فرماید: اى بنده من !اگر بدانى
که در حال گفتگو و راز و نیازى ، انفتال از خود نشان نمى دهد. (راوى مى
گوید) گفتم : اى فرزند رسول خدا! قربانت شوم ، مقصود از انفتال چیست ؟
امام در حالى که صورت خود را به سمت پشت سر مى چرخانید، انفتال این است
که صورت و بدنت را برگردانى . (بحارالانوار، ج 87، ص 158).
1185 - سفارش خداوند به حضرت موسى (ع )
قال الصادق - علیه السلام -
کان فیماناجى الله - عزوجل - به موسى بن عمران -
علیه السلام - ان قال له : یابن عمران ! کذب من زعم انه یحبنى فاذا جنه
اللیل نام عنى الیس کل محب یحب خلوة حبیبه ؟ها انا ذایابن عمران مطلع
على احبائى اذا جهنم اللیل حولت ابصارهم فى قلوبهم و مثلت عقوبتى بین
اعینهم یخاطبونى عن المشاهده و یکلمونى عن الحضور یابن عمران ! هب لى
من قبلک الخشوع و من بدنک الخضوع و من عینیک الدموع فى ظلم ، وادعنى
فانک تجدنى قریبا مجیبا .
خداوند حکیم به حضرت موسى (ع ) فرمود: اى پسر عمران ! دروغ مى گوید آن
کس که گمان کند مرا دوست دارد، در حالى که که چون شب فرا مى رسد از من
چشم مى پوشد و به خواب مى رود! آیا نه چنین است که هر عاشقى خلوت با
معشوق را دوست دارد؟ هان اى پسرعمران ! این منم که بردوستانم مطلعم چون
شب آنان را فرا گیرد، چشم دلشان رادگرگون مى سازم (که جز من چیزى نمى
بینند) و عقوبتم را در مقابل دیدگانشان مجسم مى کنم (بدان گونه )از راه
شهود و رویارویى با من به مخاطبه مى پردازند و حضورا با من به گفتگو مى
نشینند، اى پسر عمران ! در دل شبهاى تار از دلت خشوع و از تنب خضوع و
از چشمانت قطرات اشک نثار من بنما و مرا بخوان که مرا به خود نزدیک و
اجابت کننده دعوتت خواهى یافت . (بحارالانوار، ج 87، ص 139).
1186 - عبادت در شب و استجابت دعا
عن النیشابورى قال :
قلت لابى عبدالله - علیه السلام - ان الناس
یروون عن النبى -صلى الله علیه وآله - ان فى اللیل ساعة لایدعو فیها
عبدمؤ من بدعوة الا استجیب له قال : نعم قلت : متى هى جعلت فداک ؟ قال
: ما بین نصف اللیل الى الثلث الباقى منه ، قلت : اهى لیلة من اللیالى
معلومة او کل لیلة ؟ قال : بل کل لیلة
به امام صادق (ع ) عرض کردم : مردم از پیامبر (ص ) نقل مى کنند در شب
ساعتى است که هیچ بنده مؤ منى در آن دعایى نمى کند مگر این که دعایش
مستجاب شود فرمود: بلى عرض کردم : فدایت شوم آن چه زمانى است ؟
فرمود: بین نصف شب تا ثلث باقى مانده از آن عرض کردم : آیا آن شب معینى
است از شب ها یا هر شب است ؟ فرمود: هر شب است . (بحارالانوار، ج 87، ص
165).
1187 - قصد نماز شب
عن زرارة قال :
قلت لابى جعفر - علیه السلام -: اناء اللیل
ساجدا و قائما یحذر الاخرة و یرجوا رحمة ربه قل هل یستوى الذین یعلمون
والذین لایعلمون ؟... قال یعنى صلاة اللیل
از زراه نقل شده مى گوید: به ابوجعفر (ع ) عرض کردم : مراد از آیه
((وقتهاى شب سجده کنان به پا ایستادگان
از آخرت مى ترسد و رحمت پروردگارش را امید مى دارد. بگو آیا آنان که مى
دانند و آنان که نمى دانند برابرند))چیست
؟ فرمود: نماز شب است . (بحارالانوار، ج 87، ص 192).
1188 - دیندارى مؤ منان
قال الصادق - علیه السلام -
خبر طویل ذکر فیه الائمة و علامة الائمة فقال :
و دینهم الورع و العفة و الصدق و الصلاح والاجتهاد و اداء الامانة الى
البر و الفاجر، و طول السجود، و قیام اللیل ، و اجتناب المحارم ،
وانتظار الفرج بالصبر و حسن الصحبة و حسن الجوار
در خبرى طولانى که در آن ذکر پیشوایان دینى و نشانه آنان آمده ، نقل
شده که حضرت فرمود: و دین آنها، پرهیزکارى ، و عفت و راستى و صلاح و
کوشش و اداى امانت به نیک و بد است و طول دادن سجده و عبادت شب و پرهیز
کردن از حرام و با شکیبایى در انتظار فرج آل محمد (ص ) بودن و نیکى
مصاحبت و رفتار با همسایگان است . (بحارالانوار، ج 87، ص 143، اصول
وافى ، ج 2، ص 121).
1189 - نماز سواره
قال عن فیض بن مطر:
دخلت على ابى جعفر و انا ارید ان اساءله عن صلوة
اللیل فى المحمل قال : فابتداءنى فقال : کان رسول الله -صلى الله علیه
وآله - یصلى على راحلته حیث توجهت به .
خدمت حضرت امام باقر (ع ) وارد شده و مى خواستم از خواندن نماز شب در
کجاوه سوال کنم آن حضرت پیش از سوال من فرمود: پیغمبر اکرم (ص ) بر شتر
خود که به هر سو درحرکت بود، نماز مى گذاشت . (اثبات الهداة ، ج 5، ص
306)
1190 - توجه مؤ من به نماز شب
عن على - علیه السلام - قال :
ان الله - جل جلاله - اذا راءى قریة اسرفوا فى
المعاصى ، و فیها ثلاثة نفر من المؤ منین ، ناداهم -جل جلاله و تقدست
اسماؤ ه - یااهل معصیتى ! لولا مافیکم من المؤ منین ، المتحابین بجلالى
العامرین بصلاتهم ارضى و مساجدى ، المستغفرین بالاسحار خوفا منى ،
لانزلت بکم عذابى ثم لاابالى .
از على بن ابى طالب (ع ) نقل شده است که فرمود: چون خداوند - جل جلاله
- دید که مردمى در گناهان زیاده روى کردند و در میان آنها، سه نفر از
مؤ منین است خداوند - عزوجل - ندا مى کند: این گناهکاران ! اگر در میان
شما نبودند کسانى که براى من باهم دوستى مى کنند و با نماز خواندنشان
زمین من و مسجدهاى مرا آباد مى کنند و شب ها در موقع سحر از ترس من
از من آمرزش مى خواهند، عذابم را به شما نازل مى کردم وهیچ درنگى نمى
کردم . (بحارالانوار، ج 87، ص 140).
1191 - نماز شب باعث رفع گناهان
فى تفسیر على بن ابراهیم :
اقم الصلوة طرفى النهار و زلفا من اللیل ان
الحسنات یذهبن السیئات فان صلاة المؤ من فى اللیل تذهب ماعملوا بالنهار
من السیئات و الذنوب
در تفسیر على بن ابراهیم در ذیل آیه ((اقم
الصلوة ))این حدیث به چشم مى خورد نماز
شب گناهان وسیئاتى که در روز انجام گرفته است از بین مى برد. (سفینة
البحار، ج 2، ص 253).
1192 - نجات از وحشت قبر
قال الباقر - علیه السلام -
صل رکعتین فى سواد اللیل لوحشة القبور
براى نجات از وحشت قبر، دو رکعت نماز در دل شب بخوان . (بحارالانوار، ج
87، ص 160).
1193 - امام کاظم (ع ) و نماز شب
موسى بن جعفر - علیه السلام - یصلى فى جوف اللیل
حتى یطلع الفجر
حضرت موسى بن جعفر (ع ) تا اذان صبح ، مشعول نمازهاى مستحبى بود.
(بحارالانوار، ج 48، ص 107).
1194 - شرافت مرد در نماز شب
عن سهل بن سعد قال :
جاء جبرئیل الى النبى -صلى الله علیه وآله -
فقال : یا محمد! عش ما شئت فانک میت ، و احبب ماشئت فانک مفارقه ، و
اعمل ما شئت فانک مجزى به و اعلم ان شرف الرجل قیامه باللیل ، و عزه
استغناؤ ه عن الناس
از سهل بن سعد نقل شده است که مى گوید: جبرئیل به حضور پیامبر اسلام (ص
) آمد و عرض کرد: اى محمد! هرقدر مى خواهى زندگى کن ، اما خواهى مرد،
هرکس را خواستى دوست دار، اما از اوجدا خواهى شد هر عملى خواستى انجام
ده ، اما پاداش آن را خواهى دید. آگاه باش که شرافت مرد، عبادت او در
شب است و عزت وى در بى نیازى جستن از مردم است . (بحارالانوار، ج 87، ص
136).
1195 - ریزش گناهان
عن الصادق - علیه السلام - قال :
ان الحسنات یذهبن السیئات قال : صلاة اللیل تکفر
ما کان من ذنوب النهار
از امام صادق - علیه السلام - نقل شده که در تفسیر آیه
((همانا نیکى ها، بدى ها را مى زداید))فرمود:
نماز شب است و صاحبان خود را از گناهان روز پاک مى کند. (تفسیر العیاشى
، ج 2، ص 164).
1196 - منزلت نماز شب
عن ابى جعفر - علیه السلام - قال :
ثلاث درجات : افشاء السلام ، و اطعام الطعام و
الصلاة باللیل والناس نیام
از امام باقر (ع ) نقل شده که فرمود: سه چیز منزلت و مقام را مى
افزاید: سلام دادن ، غذا دادن وشب نماز خواندن ، آن زمان که مردم در
خوابند. (بحارالانوار، ج 87، ص 141).
1197 - مبغوض ترین مخلوقات
عن الصادق - علیه السلام - قال :
ابغض الخلق الى الله جیفة باللیل و بطال فى
النهار
از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمود: دشمن ترین مخلوقات نزد پروردگار
عالم کسى است که در شب مردار است و در روز بیکار است (تا صبح مانند
مردار مى افتد مى خوابد و در روز وظایف دینى خود را انجام نمى دهد)
(بحارالانوار، ج 87، ص 158).
1198 - آثار نماز شب
عن رسوله -صلى الله علیه وآله - قال :
صلاة اللیل ، مرضاة الرب ، وحب الملائکة و سنة
الانبیاء، ونور المعرفة و اصل الایمان ، وراحة الابدان و کراهیة
الشیطان وبرکة فى الرزق ، سلاح على الاعداء و اجابة للدعاة ، و قبول
الاعمال ، و شفیع بین صاحبها و بین ملک الموت و سراج فى قبره و فراش
تحت جنبه و جواب مع منکر و نکیر و مونس و زائر فى قبره الى یوم القیامة
فاذا کان یوم القیامة کانت الصلاة ظلافوقه ، تاجا على راءسه ، ولباسا
على بدنه و نورا یسعى بین یدیه ، و سترا بینه و بین النار و حجة للمؤ
من بین یدى الله تعالى ، و ثقلا فى المیزان و جوازا على الصراط و
مفتاحا للجنة لان الصلاة تکبیر وتحمید وتسبیح و تمجید و تقدیس و تعظیم
و قراءة و دعاء، و ان افضل الاعمال الصلاة لوقتها .
از پیامبر اسلام (ص ) نقل شده است که فرمود: نماز شب موجب خشنودى
پروردگار و دوستى فرشتگان و روش پیامبران ونور شناختن وریشه ایمان
ومایه راحتى بدن ها و ناخشنودى شیطان و اسلحه اى علیه دشمنان و موجب
قبولى دعا و پذیرفته شدن اعمال و زیادى روزى است میان نمازگزار و
عزرائیل میانجى است و چراغ قبر صاحب خود خواهد بود و زیرانداز او است
(کنایه از عدم جدایى نماز و نمازگزار است ) و جواب نکیر و منکر است و
تا روز قیامت در قبرش و مونس وهمدم او مى باشد آنگاه که روز قیامت شد،
نماز در بالاى سرش سایه خواهد افکند و برسرش تاج و بر بدنش لباس مى
باشد و نورى است که پیاپیش او مى تابد و راه او را روشن مى کند و میان
او و آتش حایل شود و در برابر خداوند متعال برهان مؤ من و مایه سنگینى
میزان است و برات عبور از صراط و کلید بهشت مى باشد نماز، تکبیر، ستایش
، تنزیه ، به بزرگى ، و پاکى یاد کردن و تعظیم و خواندن قرآن و دعا است
و برترین اعمال ، نماز خواندن در وقت آن است . (بحارالانوار، ج 87، ص
161).
1199 - تقوا و نماز شب
قال على - علیه السلام -
عبادالله ان تقوى الله حمت اولیاء محارمه و
الزمت قلوبهم مخافته حتى اسهرت لیالیهم
اى بندگان خدا پرهیزکارى دوستان خدا را از انجام کارهاى حرام باز مى
دارد و ترس از خدا آنچنان در دل آنان جاى مى گیرد که شب ها را (براى
نماز) بیدار مى مانند. (نهج البلاغه ، خطبه 113).
1200 - تسبیح در شب
عن جعفر بن محمد: - علیه السلام - فى قول الله -
عزوجل - و سبح بحمد ربک حین تقوم و من الیل فسبحه و ادبار النجوم
(3) قال : امره ان یصلى باللیل
از امام صادق - علیه السلام - نقل شده است که در تفسیر سخن خداوند -
عزوجل - که مى فرماید: ((و تسبیح به سپاس
پروردگار خودگوى ، گاهى که برمى خیزى و از شب تسبیح گویش تا سپیده دمان
))چنین فرمود: او را دستور داده تا در دل
شب نماز بخواند.
(بحارالانوار، ج 87، ص 159).
1201 - نماز شب با شک
و قد سمع - علیه السلام - رجلا من الحروریة
یتهجد و یقراء فقال : نوم على یقین خیر من صلاة على شک
امام على (ع ) شنید که یکى از مردم حروریه (خوارجمهورى اسلامى ایران
نماز شب به جا مى آورد و قرآن مى خواند. حضرت فرمود: با یقین خوابیدن
بهتر از نماز خواندن با شک است . (نهج البلاغه ، حکمت 92).
1202 - کسب هیبت و ابهت با نماز شب
روى ان علیا - علیه السلام -
اجتاز بقصاب و عنده لحم سمین ، فقال :
یاامیرالمؤ منین ! هذااللحم سمین ، اشرت منه ، فقال : لیس الثمن حاضرا
فقال : انا اصبر یا امیر المؤ منین ! فقال له : انا اصبر عن اللحم و ان
الله سبحانه وضع خمسة فى خمسة : العز فى الطاعة ، والذل فى المعصیة و
الحکمة فى جوف البطن و الهیبة فى صلاة اللیل و الغنا فى القناعة
روایت شده است که امیرالمؤ منین (ع ) از مقابل دکه قصابى مى گذشت قصاب
گفت : اى امیرالمؤ منین !گوشت چاق و خوب موجود است امام (ع ) فرمود:
پول آن موجود نیست قصاب گفت : من مهلت مى دهم و صبر مى کنم . امام على
(ع ) پاسخ داد: بر من نخوردن گوشت صبر مى کنم (و افزود): خداوند متعال
پنج چیز را در پنج چیز دیگر قرار داده است : عزت را در بندگى ، ذلت را
در معصیت ، حکمت را در کم خوردن و خالى بودن شکم ، هیبت و ابهت را در
روى آوردن به نماز شب و ثروتمندى و بى نیازى را در قناعت . (ارشاد
القلوب ، دیلمى ، باب القناعة )
1203 - نماز شب و رفع مشکلات :
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
ایهاالناس ، ما من عبد الا و هو یضرب علیه
بحزائم معقودة فاذا ذهب ثلثا الیل و بقى ثلثه ، اتاه ملک فقال له : قم
فاذکرالله فقد دناالصبح قال : فان هو تحرک و ذکر الله انحلت عنه عقده ،
و ان هو قام فتوضاء، و دخل فى الصلاة انحلت عنه العقد کلهن ، فیصبح حین
یصبح قریر العین
اى مردم !هیچ کس از شما نیست مگر این که مشکلات همچون کمربندى او را
محاصره کرده است . پس زمانى که دو سوم از شب گذشت (و یک سوم آن باقى
ماند) ملکى بر او وارد مى شود و به او مى گوید: برخیز و ذکر خداوند
بگوى که صبح نزدیک است اگر او حرکت کرد و ذکر خداوند گفت ، یک گره از
گرفتارى هایش گشوده خواهد شد و اگر او برخاست و وضو گرفت و به نماز
ایستاد، تمامى گره هاى گرفتارى از او گشوده مى شود و صبحگاهان شادمان و
با روشنى چشم از خواب برمى خیزد. (بحارالانوار، ج 82، ص 223).
1204 - زینت دنیا و آخرت
عن الصادق - علیه السلام - قال :
ثلاثة هن فخرالمؤ من ، وزینة فى الدنیا و الاخرة
: الصلاة فى اخر اللیل و یاءسه مما فى ایدى الناس و ولایة الامام من ال
محمد - علیهم السلام -
سه چیز مایه افتخار و برترى انسان مؤ من و زینت دنیا و آخرت او است :
نماز شب ، ماءیوس بودن از این و آن پذیرفتن ولایت امالى از آل محمد (ع
). (سفینة البحار، ج 2، ص 326).
1205 - معصیت و محرومیت از نماز شب
قال الصادق - علیه السلام -
ان الرجل یذنب الذنب فیحرم صلاة اللیل و ان
العمل السیى ء اسرع فى صاحبه من السکین فى اللحم
شخصى که به عصیان روى مى آورد، از خواندن نماز شب محروم مى شود، زیرا
اثر کار بد در انسان ، از اثر کارد تیز بر گوشت ، سریع تر است . (میزان
الحکمه ، ج 5، ح 110467).
1206 - سفارش پیامبر (ص )
قال رسول الله -صلى الله علیه وآله -
یابنى عبدالمطلب !افشوا السلام ، و صلوا الارحام
، و تهجدوا و الناس نیام ، و اعطعموا الطعام ، و اطیعوا الکلام ،
تدخلوا الجنة بسلام
اى فرزندان عبدالمطلب !آشکارا سلام کنید و صله رحم انجام دهید و هنگامى
که مردم در خواب هستند، شب زنده دارى کنید و به عبادت خداوند بپردازید
و مردم را اطعام کنید و سخن خوب بگویید تا به سلامت وارد بهشت شوید.
(محاسن برقى ، ج 2، ص 142).
منبع: جامع آیات و احادیث موضوعى نماز (جلد دوم ) عباس عزیزى
